KUR’AN’DA “LÂ TEKÛNÛ KELLEZÎNE/ MİN…” İFADESİ ÇERÇEVESİNDE KENDİLERİ GİBİ OLUNMAMASI EMREDİLEN GRUPLAR

Zülfikar Durmuş; Havva Özata

doi:10.61304/did.1302725

Araştırma Makalesi

PEOPLE WHO ARE ORDERED NOT TO BE ENGAGED İN THE SAME BEHAVİORS AS THEM WITHIN THE FRAMEWORK OF THE STATEMENT “LĀ TAKŪNŪ KALLADHĪNA/MIN ...” IN THE QUR’ĀN

Yıl 2023, , 903 - 924, 25.09.2023

Zülfikar Durmuş , Havva Özata

https://doi.org/10.61304/did.1302725

Öz

The Qur’an is a divine revelation that sets forth the religious and moral obligations of believers. Commandments and prohibitions concerning morality are given to people along with faith in order to develop a believer’s conscience. This study focuses on the groups and their patterns of behaviour that are declared with the phrase “La takunu kalladhina/min…” and about which believers are warned not to be like them. The Qur’an mentions nine different types of behavior in nine different verses; identifying these conditions is crucial to understanding the moral standards the Qur’an expects of its addressees. In fact, the Qur’an not only describes the proper conduct for a believer, but also the improper conduct. The relevant behaviors and the individuals who possess them have been attempted to be presented within the integrity of the Qur’an through the verses in which the phrase “La takunu kalladhina/min...” is mentioned. On the basis of the settings of the relevant verses within and outside of the text, alternatives provided to the individual to avoid such bad habits are also given. This is due to the fact that the Qur’an not only describes these undesirable behaviours but also provides guidance for believers on how to stay away from them.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, the Qur’an, Morality, Believer, La takunu kalladhina/min

Kaynakça

Âlûsî, Şihâbuddin es-Seyyid Mahmud. Rûhu’l-meânî. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-‘İlmiyye, 1994.
Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mes‘ûd. Me‘âlimü’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2. Basım, 2010.
Beyzâvî, Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Muhyiddîn el-Usfur. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2013.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayyân. el-Bahru’lmuhît. thk. Muhammed Rıdvân ‘Urgusûsî-Fâdî el-Mağribî. 21 Cilt. Beyrut: Dâru’r- Risâleti’l-Âlemiyye, 2015.
Ebüssuûd Efendi. İrşâdu’l-ʿâkli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. thk. ‘Abdulkâdir Ahmed ‘Atâ’. 5 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Riyâdi’l-Hadîse, ts.
Elik, Hasan – Coşkun, Muhammed. Tevhit Mesajı. İstanbul: Fikir Yayınları 2013.
İbn ‘Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz. 5 Cilt. thk. Abdüsselâm Abdüşşâ fî Muhammed. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 3. Basım, 2011.
İbn Âşû r, Muhammed b. Tâhir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Beyrut: Müessesetü’t-Târîh, ts.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ ‘İmadüddîn İsmâil. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. 8 Cilt. Kâhire: el-Mektebetü’l-Tevfîkiyye, 11. Basım, 2013.
İbnü’l-Cevzî, Cemâlüddîn Ebü’l-Ferec. Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Ahmed Şemsuddîn. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 3. Basım, 2009.
Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2014.
Kurtubî, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdullâh b. Abdulmuhsin et-Türkî. 24 Cilt. Dımaşk: Dâru’r-Risâleti’l- ‘Âlemiyye, 2013.
Mâverdî, Ebü’l-Hasen. en-Nüket ve’l-‘uyûn. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- ‘İlmiyye, 2008.
Mukātil b. Süleymân. Tefsîru Mukātil b. Süleymân. thk. Ahmed Ferîd. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2003.
Özsoy, Ömer – Güler, İlhami. Konularına Göre Kur’an. Ankara: Fecr Yayınları, 1996.
Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2005.
Semerkandî, Ebü’l-Leys Nasr b. Muhammed. Tefsîru’s-Semerkandî. nşr. Ali Muhammed Muavvid - Adil Ahmed Abdülmevcûd - Zekeriyyâ Abdulmecîd en-Nûtî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2006.
Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed. Fethü’l-kadîr. thk. Abdurrahmân ‘Umeyrâ. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2014.
Taberî, Ebû Ca‛fer Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-beyân fî te’vîli âyi’l-Kur’ân. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1992.
Vâhidî, Ebü’l-Hasen Ali b. Ahmed. et-Tefsîru’l-basît. thk. Fâdıl b. Salih b. Abdullâh eş-Şehrî. 25 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-‘İmâd, 2013.
Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Muhammed. Tefsîru’l-keşşâ f. thk. Halil Me’mûn Şeyhâ. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 3. Basım, 2009.

KUR’AN’DA “LÂ TEKÛNÛ KELLEZÎNE/ MİN…” İFADESİ ÇERÇEVESİNDE KENDİLERİ GİBİ OLUNMAMASI EMREDİLEN GRUPLAR

Yıl 2023, , 903 - 924, 25.09.2023

Zülfikar Durmuş , Havva Özata

https://doi.org/10.61304/did.1302725

Öz

Kur’an, inananlara dinî ve ahlâkî sorumluluklarının iletildiği ilâhî kelâmdır. Kur’an’da Müslümanların ahlâkî, fikrî ve siyasî kimliklerini oluşturan ifadeler görmek mümkündür. Bu çalışmada “Lâ tekûnû kellezîne/min…” kalıp ifadesi eşliğinde beyan edilen ve müminlerin kendileri gibi olunmaması yönünde uyarıldığı zümreler ve onların davranış şekilleri üzerinde durulmaktadır. Kur’an’da dokuz farklı âyette dokuz farklı davranış şekli olarak zikredilen bu durumların tespit edilmesi, Kur’an’ın muhatabından istediği ahlâkî ölçütlerin belirlenmesi için önemli olmaktadır. Nitekim Kur’an mümin bireyin nasıl davranması gerektiğini zikrederken nasıl davranmaması gerektiğini de beyan etmektedir. Bu makalede Kur’an’da “Lâ tekûnû kellezîne/ min…” ifadesinin geçtiği âyetler üzerinden ilgili davranışlar ve bu davranışları gösteren kişiler tetkik edilerek Kur’an bütünlüğü içerisinde aktarılmaya çalışılmıştır. İlgili âyetlerin metin içi ve dışı bağlamlarından da yola çıkarak bu tür olumsuz davranışlardan uzak durulması yönünde bireye sunulan alternatifler de zikredilmiştir. Zira Kur’an salt bu olumsuz davranışları zikretmemekte aynı zamanda müminlere bu duruma düşmemeleri için reçeteler de sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, Ahlâk, Mümin, Lâ tekûnû kellezîne/min

Kaynakça

Âlûsî, Şihâbuddin es-Seyyid Mahmud. Rûhu’l-meânî. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-‘İlmiyye, 1994.
Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mes‘ûd. Me‘âlimü’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2. Basım, 2010.
Beyzâvî, Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Muhyiddîn el-Usfur. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2013.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayyân. el-Bahru’lmuhît. thk. Muhammed Rıdvân ‘Urgusûsî-Fâdî el-Mağribî. 21 Cilt. Beyrut: Dâru’r- Risâleti’l-Âlemiyye, 2015.
Ebüssuûd Efendi. İrşâdu’l-ʿâkli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. thk. ‘Abdulkâdir Ahmed ‘Atâ’. 5 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Riyâdi’l-Hadîse, ts.
Elik, Hasan – Coşkun, Muhammed. Tevhit Mesajı. İstanbul: Fikir Yayınları 2013.
İbn ‘Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz. 5 Cilt. thk. Abdüsselâm Abdüşşâ fî Muhammed. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 3. Basım, 2011.
İbn Âşû r, Muhammed b. Tâhir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Beyrut: Müessesetü’t-Târîh, ts.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ ‘İmadüddîn İsmâil. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. 8 Cilt. Kâhire: el-Mektebetü’l-Tevfîkiyye, 11. Basım, 2013.
İbnü’l-Cevzî, Cemâlüddîn Ebü’l-Ferec. Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Ahmed Şemsuddîn. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 3. Basım, 2009.
Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2014.
Kurtubî, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdullâh b. Abdulmuhsin et-Türkî. 24 Cilt. Dımaşk: Dâru’r-Risâleti’l- ‘Âlemiyye, 2013.
Mâverdî, Ebü’l-Hasen. en-Nüket ve’l-‘uyûn. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- ‘İlmiyye, 2008.
Mukātil b. Süleymân. Tefsîru Mukātil b. Süleymân. thk. Ahmed Ferîd. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2003.
Özsoy, Ömer – Güler, İlhami. Konularına Göre Kur’an. Ankara: Fecr Yayınları, 1996.
Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2005.
Semerkandî, Ebü’l-Leys Nasr b. Muhammed. Tefsîru’s-Semerkandî. nşr. Ali Muhammed Muavvid - Adil Ahmed Abdülmevcûd - Zekeriyyâ Abdulmecîd en-Nûtî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2006.
Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed. Fethü’l-kadîr. thk. Abdurrahmân ‘Umeyrâ. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2014.
Taberî, Ebû Ca‛fer Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-beyân fî te’vîli âyi’l-Kur’ân. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1992.
Vâhidî, Ebü’l-Hasen Ali b. Ahmed. et-Tefsîru’l-basît. thk. Fâdıl b. Salih b. Abdullâh eş-Şehrî. 25 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-‘İmâd, 2013.
Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Muhammed. Tefsîru’l-keşşâ f. thk. Halil Me’mûn Şeyhâ. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 3. Basım, 2009.

Toplam 21 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Din Araştırmaları
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Zülfikar Durmuş 0000-0003-4255-0820 Havva Özata 0000-0001-8934-9230
Yayımlanma Tarihi	25 Eylül 2023
Gönderilme Tarihi	25 Mayıs 2023
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2023

Kaynak Göster

ISNAD	Durmuş, Zülfikar - Özata, Havva. “KUR’AN’DA ‘LÂ TEKÛNÛ KELLEZÎNE/ MİN…’ İFADESİ ÇERÇEVESİNDE KENDİLERİ GİBİ OLUNMAMASI EMREDİLEN GRUPLAR”. Diyanet İlmi Dergi 59/3 (Eylül 2023), 903-924. https://doi.org/10.61304/did.1302725.