Al-Fârâbî’s Kitâbu Îsâghûjî ay al-Madkhal is a work that was writ- ten about the topics of

Yıl 2016, Cilt: 52 Sayı: 1, 17 - 40, 01.03.2016

Yașar Aydınlı

Öz

Al-Fârâbî’s Kitâbu
Îsâghûjî ay al-Madkhal is
a work that was written
about the topics of
Eisagoge, in the course
of time made a part of
Organon. It is seen that
Îsâghûjî and Eisagoge are
compatible with respect
to content, and correspond
to each other in
terms of fi ve universals.
However, in addition
to fi ve universals and
connections between
universals which are the
main topics of Eisagoge,
al-Fârâbî included some
topics, Porphyry confi ned
himself to pointing out,
in his work. These topics
are the subject of the
proposition that he briefl y
dealt with, the descriptions
of the concepts of
individual and universal,
composite utterances
and, correspondingly, the
question of defi nition.
Thereby, agreeing with
Ibn Bājja, it can be said
that, as a way of treatment,
al-Fârâbî presents
a different approach
from that of Porphyry. In
this article, considering
Ibn Bâjja’s opinions, alFârâbî’s
mentioned work
is analyzed and translated
into Turkish.

Anahtar Kelimeler

Ibn Bâjjah (Avenpace), Îsâghûjî, Porphyrios, fi ve universals, simple expressions, composite expressions, genus and species, description, defi nition

FÂRÂBÎ’NİN “KİTÂBU ÎSÂGÛCÎ EY EL-MEDHAL” ADLI ESERİ

Öz

Fârâbî’nin Kitâbu Îsâgûcî ey el-Medhal adlı eseri,
süreç içerisinde, Organon’un bir parçası hâline
getirilen Eisagoge’nin konuları üzerine yapılmış bir
çalışmadır. İçerik olarak, Îsâgûcî ile Eisagoge’nin
uyumlu olduğu ve beş tümel bağlamında da örtüştüğü
görülmektedir. Bununla beraber, Fârâbî, Eisagoge’nin
ana konusu olan beş tümel ve tümeller arasındaki iliş-
kilerin yanında, Porphyrios’un sadece işaret etmekle
yetindiği bazı konulara da çalışmasında yer vermiştir
ki, bunlar, kısaca ele aldığı önerme bahsi, tekil ve tü-
mel kavramlarının tanımı, mürekkep lafızlar ve buna
bağlı olarak tanım meselesidir. Dolayısıyla, ele alış
tarzı olarak, Fârâbî’nin, Porphyrios’tan farklı bir yaklaşım
sergilediğini, İbn Bâcce’ye katılarak söyleyebiliriz.
Makalede, İbn Bâcce’nin görüşleri de dikkate
alınarak, Fârâbî’nin bahse konu eseri incelenmiş ve
Türkçeye tercüme edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İbn Bâcce, Îsâgûcî, Fûrfûriyûs, Beş tümel, Basit lafızlar, Birleşik lafızlar, Cins ve