AL-KINDÎ BETWEEN ARISTOTELANISM AND MU’TAZILAH

Yıl 2018, Cilt: 54 Sayı: 2, 145 - 164, 02.07.2018

Sibğatullah İğde

Öz

The
intellectual sense of belonging that Yaqub ibn. Ishaq al-Kindi, the first
Muslim philosopher, had has been subject to much debate for a long time. While
some authors in Islamic philosophy describe him as a philosopher acting under
the influence of the Mu’tazilah, others consider him the founder of the Mashai
tradition of Islam. We will examine exactly where al-Kindi stands between the
two schools of thought with reference to a number of subjects, and try to
suggest that his accumulation of scientific knowledge and genuine ideas may not
allow us to position him at a fixed place.

Anahtar Kelimeler

Al-Kindî, Islamic Philosophy, Aristotelianism, Mu’tazilah

ARİSTOCULUK VE MU‘TEZİLE ARASINDA KİNDÎ

Öz

İlk İslâm filozofu olan Yakub
b. İshak el-Kindî’nin düşünsel aidiyeti öteden beri tartışılan bir konu
olmuştur. Kimi İslâm felsefesi yazarları onu Mu‘tezile etkisiyle hareket eden
bir filozof olarak tanımlarken, kimileri de İslâm Meşşaî geleneğinin ilk savunucusu
olarak nitelemişlerdir. Biz Kindî’nin bu iki anlayışın tam olarak neresinde
durduğunu, belli başlı birkaç konu çerçevesinde inceleyecek ve filozofumuzun
ilmî birikimi ve özgün fikirlerinin, onu yalnızca bir noktada konumlandırmaya
müsaade etmeyeceğini açıklamaya çalışacağız. 

Anahtar Kelimeler

Kindî, İslâm Felsefesi, Aristoculuk, Mu‘tezile

Kaynakça

• Adamson, Peter. Kindî ve Mu‘tezile: İlahi Sıfatlar, Yaratma ve Hürriyet. çev. Ali Fikri Yavuz. İçinde: Din Felsefesi Açısından Mu‘tezile Gelen-Ek-i (İçinde). İstanbul: İz Yayıncılık, 2017.
• Alper, Ömer Mahir. İslâm Felsefesinde Akıl-Vahiy Felsefe-Din ilişkisi. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2000.
• Aristotales. Fizik. çev. Saffet Babür. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• ------------. Gökyüzü Üzerine. çev. Saffet Babür. Ankara: Dost Yayınları, 1997.
• ------------. Metafizik. çev. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1996.
• Behiy, Muhammed. el-Canibü’l-İlahi min et-tefkiri’l-İslâmi. Kahire: Darü’l-kütübi’l-arabi li’t-Tibae ve’n-Neşr, 1967.
• De Boer T.J. İslâm’da Felsefe Tarihi. çev. Yaşar Kutluay. İstanbul: Anka Yayınları, 2001.
• Goldziher, Ignace. Klasik Arap Literatürü. çev. Azmi Yüksel, Rahmi Er. Haz. Mehmet Akif Kireççi. Ankara: İmaj Yayınları, 1993.
• Gökberk, Macit. Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1993.
• Hacınebioğlu, İ. Latif, Altunya, Hülya, Akbay ve Y. Emre, Keleş, Saliha. İslâm Mantıkçılarına Göre Hulfi Kıyasın Bilgi Değeri ve Denetlenmesi. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), sy.16 (2013): 41-61.
• Haydar, Abdulhüseyn Kasir, Eserü’l-itizal fi fikri feylesufu’l-arab el-kindî, Mecelletü Dirasati’l-basra. sy. 16 (2013): 226-273.
• Işık, Kemal. Mu‘tezile’nin Doğuşu ve Kelâmî Görüşleri. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1967.
• Ivry, Alfred. ‘’Kindî ve Mu‘tezile: Yeni Bir Değerlendirme’’. çev. Hayrettin Nebi Güdekli. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. sy. 44 (2013): 323-337.
• İbn Cülcül. Tabakatü’l-Etibba ve’l-Hukema. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1985.
• Kaya, Mahmut. İslâm Kaynakları Işığında Aristoteles ve Felsefesi. İstanbul: Ekin Yayınları, 1983.
• Kindî, Yakub. b.İshak. Resailü’l-kindî el-felsefiyye. thk. Muhammed Abdulhadi Ebu Ride. Kahire: Matbaatü Hassan, ty.
• ------------. Felsefî Risaleler. çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Makrizi, Takiyyüddin Ebi’l-abbas Ahmed b. Ali. Kitabü’l-Mevaiz ve’l-İ’tibar bi Zikri’l-Hitat ve’l-Asar(el-Hitatü’l-Makriziyye). Beyrut: Daru Sâdır, ty. Merhaba, Muhammed Abdurrahman. Hitabu Felsefeti’l-arabiyyeti’l-İslâmiyye. Beyrut: Müessesetü İzzi’d-Din li’t-Tibae ve’n-Neşr, 1993.
• Musevi, Ali Hadi Tahir. ‘’Nazariyyetü’l-ma’rife inde’l-kindî’’, Mecelletü Âdab el-Basra, sy.55 (2011): 357-368.
• Supianto, Saparudin. ‘’Eseru Menheci’t-tevil inde’l- Mu‘tezile fi menheci’t-tevfik beyne’d-din ve’l-felsefe.’’ Jurnal Kalımah, sy. 12 (2014): 334-352.
• Şulul, Cevher. ‘’Kindî Metafiziği.’’ Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,1998.
• Tukan, Kadri Hafız. Makamu’l-Akl inde’l-Arab. Beyrut: Darü’l-kudüs, 2002.
• Ülken, Hilmi Ziya. İslâm Felsefesi. İstanbul: Ülken Yayınları, 1983.
• Walzer, Richard. Kindî ve Mu‘tezile Etkileşimi: Kindî Üzerine Yeni Araştırmalar. çev. Mustakim Arıcı. Din Felsefesi Açısından Mu‘tezile Gelen-Ek-i (İçinde). İstanbul: İz Yayıncılık, 2017.
• Watt, Montgomery. İslâmî Tetkikler İslâm Felsefesi ve Kelâmı. çev. Süleyman Ateş. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1968.
• Weber, Alfred. Felsefe Tarihi. çev. H. Vehbi Eralp İstanbul: Sosyal Yayınları, 1998.