KUR’ÂN’DA GEÇMİŞ PEYGAMBERLERE ATFEDİLEN MUCİZELERİN OLAĞANÜSTÜLÜK ÖZELLİĞİ AÇISINDAN TAHLİLİ

Yıl 2021, Cilt: 57 Sayı: 3, 749 - 784, 15.09.2021

Ali Bakkal

Öz

Kur’ân’ın birçok âyetinde Yüce Allah peygamberlerine genel ifadelerle çeşitli mucizeler verdiğini veya onların çeşitli mucizelerle geldiğini beyan etmiştir. Bu ifadelere göre bütün peygamberlere mucize verildiği anlaşılmaktadır. Kur’ân’da yirmi beş peygamberin adı zikredilmiştir. Her peygambere mucize verildiği beyan edilmekle birlikte Kur’ân’da İdrîs, Lût, Hârûn, Zülkifl, İlyas ve Elyesa peygamberlere verilen herhangi bir mucizeden bahsedilmemektedir. Buna mukabil Mûsâ, Dâvûd, Süleyman, Îsâ peygamberlere çeşitli mucizeler verildiği belirtilmiş ve bunlar hakkında bilgi verilmiştir. Bu peygamberlere verilen mucizelerin çokluğu sebebiyle bunlara verilen mucizeler makalemizde sadece isim olarak belirtilmiş, ayrıntıları başka çalışmalara havale edilmiştir. Hz. Peygamber’le ilgili durum da yaklaşık olarak böyledir. Bu sebeple makalemizde bu iki kısmın dışında kalan peygamberlerin mucizeleri incelenmiştir. Bu makalenin amacı bu iki kesimin dışında kalan peygamberler hakkında Kur’ân’da olağanüstü gibi görünen olayları gözden geçirip, mucizenin yapısı ve gayesi bakımından bunların hangi kısma dahil olduklarını, özellikle hangilerinin tabiat kanunlarını yarıcı (hâriku’t-tabîa) nitelikte olduklarını tespit etmektir. Bu tespiti yaparken ölçümüz Kur’ân’ın beyan özelliği olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Peygamber, Nübüvvet, Mucize, Olağanüstü

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

ANALYSIS OF MIRACLES ATTRIBUTED TO PAST PROPHETS IN TERMS OF EXTRAODINARITY

Öz

In many verses of the Quran, the Almighty Allah declared that he gave various miracles to his prophets in general expressions or that they came with various miracles. According to these expressions, it is understood that all prophets were given a miracle. The names of twenty-five prophets are mentioned in the Qur’an. Although it is declared that every prophet was given a miracle, there is no mention of any miracle given to the prophets Idris, Lot, Hârûn, Zulkifl, Ilyas and Elyesa in the Qur’an. On the other hand, it is stated that various miracles were given to the prophets Musa, Dawud, Sulaiman, and Isa, and some information were provided about them. Due to the multitude of miracles given to these prophets, the miracles given to them were only mentioned as names in our article, and their details were referred to other studies. The situation regarding the Prophet is approximately the same. For this reason, the miracles of the prophets other than these two parts have been examined in our article. The purpose of this article is to review the events that seem extraordinary in the Qur’an about the prophets outside these two sections, in which part they belong in terms of the nature and purpose of the miracle, especially to determine which ones are capable of breaking the laws of nature (harik al-tabia). While making this determination, our measure is the declaration feature of the Quran.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Prophet, Prophethood, Miracle, Extraordinary

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
• Batuk, Cengiz. “Nemrud”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/554-555. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Begavî, Ebû Muhammed el-Huseyn b. Mesʻûd. Meʻâlimü’t-tenzîl fî tefsîri’l-Ḳur’ân. thk. Muhammed Abdullah en-Nemr vd., 8 Cilt. Riyad: Dârü Tayyibe, 1417/1997.
• Beydâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed el-. Envâru’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman el-Marʻaşlî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türîsi’l-‘Arabî, 1418.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiʻu’s-saḥîḥ. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Bulut, H. İbrahim. “Sünnî Gelenekte Mûcize Kavramı ve Hz. Sâlih’in Deve Mûcizesi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4/3. Haziran 2004. 137/150.
• Bulut, Halil İbrahim. Nübüvvetin İspatında Mucize. Ankara: Araştırma Yayınları, 2016.
• Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr b. Mahbûb. Hz. Muhammed’in Nübüvvetinin Delilleri (Hucecü’n-nübüvve) (metin ve çeviri). çev. İbrahim Halil Erdoğan. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2017.
• Cüveynî, İmâmü’l-Harameyn Abdülmelik. İnanç Esasları Kılavuzu: Kitâbü’l-İrşâd. çev. Adnan Bülent Baloğlu vd. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• Demir, Şehmus. Mitoloji Kur’ân Kıssaları ve Tarihi Gerçeklik. İstanbul: Beyan Yayınları 2003.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-ḥadîs. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-ʻArabiyye, 1383.
• Erdem, Mustafa. Hazreti Âdem. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2005.
• Esed, Muhammed. Kur’ân Mesajı. çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk. 3 cilt. İstanbul: İşaret Yayınları, 2002.
• Ertuğrul, Resul. “Kur’ân’da Helâk Olan Kavimlerde Suç ve Ceza Uyumu - I”. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (2017), 166-186.
• Ertuğrul, Resul. “Kur’ân’da Helâk Olan Kavimlerde Suç ve Ceza Uyumu - II”. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (Haziran 2018), 145-173.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahya b. Ziyâd b. Manzûr. Meʻâni’l-Ḳur’ân. thk. Ahmed Yûsuf en-Necâtî vd. Mısır: Dâru’l-Mısriyye, 1955.
• Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kūb b. Muhammed. Beṣâʾiru ẕevi’t-temyîz fî leṭâʾifi’l-kitâbi’l-ʻazîz. nşr. M. Ali en-Neccâr. Beyrut: el-Mektebetü’l-ilmiyye, ts.
• Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed. el-İḳtisâd fi’l-iʻtikâd. thk. İnsâf Ramazan. Beyrut: Dâru Kuteybe, 2003.
• Güç, Ahmet. “Sâlih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/32-33. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Harman, Ömer Faruk. “Hâbil ve Kâbil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/376-378. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Harman, Ömer Faruk. “İbrâhim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/266-272. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Harman, Ömer Faruk. “İsmâil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23/76-80. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Harman, Ömer Faruk. “Medyen”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28/346-348. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Hâzin, Alâüddin Ali b. Muhammed b. İbrâhim b. Ömer. Lübâbü’t-te’vîl fî maʻâni’t-tenzîl. thk. Muhammed Ali Şâhîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415.
• İbn ‘Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib b. Abdirrahman b. Temâm b. ‘Atıyye el-Endelûsî. el-Muḥarreru’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-ʻAzîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1422.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdrîs b. el-Münzir. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-‘Aẓîm. thk. Esʻad Muhammed et-Tayyib. Suudi Arabistan: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, 1419.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer el-Kureşî. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-ʻAẓîm. thk. Samî b. Muhammed Selâme. Riyad: Dâru Tayyibe, 1420/1999.
• İsferâyînî, Ebü’l-Muzaffer Tâhir b. Muhammed. et-Tebṣîru fi’d-dîn ve temyîzü firaḳı’n-nâciye ʻani’l-firaḳı’l-hâlikîn. thk. Kemal Yûsuf el-Havt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1403/1983.
• İslâmoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’ân: Gerekçeli Meal-Tefsir. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2010.
• Kādî Abdülcebbâr, Şerhu’l-usûli’l-hamse (metin-çeviri). çev. İlyas Çelebi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013.
• Karadeniz, Osman. İlim ve Din Açısından Mucize. İstanbul: Marifet Yayınları, 1999.
• Karaman, Hayreddin vd. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2007.
• Karaman, Hayreddin vd.. Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Katar, Mehmet. “Diğer Müzakereler”, Din Dilinde Mucize. İstanbul: Kuramer Yayınları, Eylül 2015, 256-257.
• Kırca, Celal. “Âd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/333-334. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Kitâb-ı Mukaddes, Eski ve Yeni Ahit. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, t.y.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne. thk. Mecdî Bâsilûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1426/2005.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. Kitâbü’t-Tevḥîd. nşr. Fehhullah Huleyfi. İstanbul: Mektebetü’l-İrşâd, 1979.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc. el-Câmiʻu’s-saḥîḥ. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Nehhâs, Ebû Caʻfer Ahmed b. Muhammed b. İsmâil b. Yunus el-Murâdî en-Nahvî. İʻrâbü’l-Ḳur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1421.
• Nesefî, Ebu’l-Muʻîn Meymûn b. Muhammed. Tabṣıratü’l-edille fî uṣûli’d-dîn. thk. Hüseyin Atay - Şaban Ali Düzgün. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2003.
• Nîsâbûrî, Nizâmüddîn el-Hasan b. Muhammed b. Huseyn el-Kummî. Ġarâibü’l-Ḳur’ân ve reġâibü’l-Furḳân. thk. Şeyh Zekeriyyâ Umeyrât. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1416.
• Öztürk, Mustafa. Kıssaların Dili. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2010.
• Öztürk, Mustafa. Kur’ân-ı Kerîm Meali – Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. Düşün Yayıncılık. İstanbul 2013.
• Râzî, Fahrüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Hasan b. Hüseyn. Mefâtîḥu’l-ġayb:et-Tefsîru’l-kebîr. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-ʻArabî, 1420.
• Râzî, Fahrüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Hasan b. Hüseyn. Muḥaṣṣalu efkâri’l-müteḳaddimîn ve’l-müteaḫḫirîn mine’l-ʻulemâi ve’l-mütekellimîn. Kahire: Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, ty.
• Saʻlebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhim. el-Keşf ve’l-beyân ʻan tefsiri’l-Ḳur’ân. thk. Ebû Muhammed b. ʻÂşûr. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-ʻArabî, 1422/2002.
• Seʻâlibî, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed b. Mahlûf. el-Cevâhiru’l-ḥısân fî tefsîri’l-Ḳur’ân. thk. Muhammed Ali Muʻavvid - Âdil Ahmed Abdülmevcûd. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1418.
• Semʻânî, Ebü’l-Muzaffer Munsûr b. Muhammed b. Abdülcebbâr İbn Ahmed el-Mervezî. thk. Yasin b. İbrâhim – Ganîm b. Abbâs b. Ganîm. Tefsîru’l-Ḳur’ân. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1418/1997.
• Semerkandî, Ebü’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhim. Baḥrû’l-ʻulûm (Tefsîru’s-Semerkandî). thk. Ali Muhammed Muʻavvid vd.. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʻİlmiyye, 1993.
• Süyûtî, Celâleddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr - Mahallî, Celâleddin Muhammed b. Ahmed. Tefsîru’l-Celâleyn. Kahire: Dâru’l-Hadîs, t.y.
• Taberî, Ebû Caʻfer Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Kurʾân. nşr. Ahmed Muhammed Şakir. Kâhire: Müessesetü’r-Risâle, 1420/2000.
• Teftazânî, Saʻdüddîn Mesʻûd b. Ömer. Kelâm İlmi ve İslâm Akâidi (Şerhu’l-akâid). 2. Baskı. çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1982.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el-Câmiʻu’s-saḥîḥ. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• ‘Ukberî, Ebü’l-Bekâ Abdullah b. el-Huseyn b. Abdullah el-. et-Tibyân fî iʻrâbi’l-Ḳur’ân. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. Kahire: İsa el-Bâbî el-Halebî, t.y.
• Ulutaş, Yûsuf. İslâm Düşüncesinin Teşekkül Döneminde Mucize Anlayışları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi). Aralık 2018.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-ʻArabî, 1407.