PRACTICES IN FAMILY EDUCATION IN TURKEY: THE CASE OF ADEP (FAMILY-BASED RELIGIOS EDUCATION PROGRAM)

Yıl 2022, Cilt: 58 Sayı: 4, 1517 - 1550, 20.12.2022

Gülsüm Pehlivan Ağırakça

Öz

The changing family structure, the differentiation of stimuli, the difficulty of families to encompass all environmental factors, and the need for institutions and organizations where they can receive support make education for parents necessary. In this sense, various parenting educations have been organized in Turkey since the 1980s in order to increase the knowledge and skills of prospective parents and parents with children and to give them an awareness of how they can solve the problems they may encounter. However, it is generally seen that these programs do not include any kind of religious education. On the other hand, there are families who want to provide healthy religious education to their children but face various difficulties in this regard and feel the need for religion and moral-centered education. For this reason, since 2016, a religious education program for families hasbeen organized under the nameof Religious Education in the Family Program (ADEP), inwhich the researcher is also involved. This program aims to provide families with the knowledge and skills they need to have while providing religious education to their children between the ages of 0-18. Since it is the first family education program based on religious education in Turkey, ADEP will be evaluated with the document analysis method

Anahtar Kelimeler

Family Education, Family Education Programs, Religious Education in the Family, Parent Education, YEKDER, ADEP

TÜRKİYE’DE AİLE EĞİTİMİ UYGULAMALARI: AİLEDE DİN EĞİTİMİ PROGRAMI (ADEP) ÖRNEĞİ

Öz

Değişen aile yapısı, uyarıcıların farklılaşması, ailelerin bütün çevre etkenlerini kuşatmakta zorlanması, destek alabilecekleri kurum ve kuruluşlara ihtiyaç hissetmesi ebeveynlere yönelik eğitimleri gerekli hale getirmektedir. Bu anlamda anne-baba adaylarının ve çocuk sahibi ebeveynlerin bilgi ve becerilerini arttırmak, onlara karşılarına çıkabilecek problemleri nasıl çözebileceklerine dair bir bilinç kazandırmak gibi amaçlarla 1980’li yıllardan beri Türkiye’de çeşitli anne-baba eğitimleri düzenlenmektedir. Ancak genel itibariyle bu programların din eğitiminden bağımsız olarak yapıldığı görülmektedir. Diğer taraftan çocuklarına sağlıklı din eğitimi vermek isteyen fakat bu konuda çeşitli zorluklar ile karşılaşan, din ve değer merkezli eğitimlere ihtiyaç hisseden aileler bulunmaktadır. Bu gerekçe ile 2016 yılından beri makale yazarının da içinde bulunduğu Ailede Din Eğitimi Programı (ADEP) adı altında ailelere yönelik bir din eğitimi programı düzenlenmektedir. Bu program ile ailelere, 0-18 yaş aralığındaki çocuklarına din eğitimi verirken sahip olmaları gereken bilgi ve becerilerin kazandırılması amaçlanmıştır. Türkiye’de din eğitimini esas alan ilk aile eğitim programı olması sebebiyle ADEP, gözlem ve doküman inceleme/belgesel tarama yöntemi ile değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aile Eğitimi, Aile Eğitimi Programları, Ailede Din Eğitimi, Anne-baba Eğitimi, YEKDER, ADEP

Kaynakça

• AÇEV. Erken Çocukluk Eğitimi Politikaları: Yaygınlaşma, Yönetişim ve Yapılar Toplantısı Raporu. Ankara: 5-6 Aralık 2003.
• Alpaydın, Yusuf - Ayar, Hatice - Gümüş, Arife. Çocukların Dinî Gelişiminde Ebeveynlerin Rolü: Beklentiler ve Zorlanma Alanları. İstanbul: İLKE ve YEKDER, 2015.
• Atmaca Koçak, Aylin. Baba Destek Programı Değerlendirme Raporu. AÇEV, 2004.
• Aydın, Mehmet Akif. “Aile”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: 1989, 2/196-200.
• Çağdaş, Aysel – Seçer, Zarife. Anne Baba Eğitimi. Konya: Eğitim Kitabevi, 2004.
• Çelik, Celalettin. “Değişim Sürecinde Türk Aile Yapısı ve Din”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 8 (2010), 25-35.
• Çocuğumun Din Eğitiminde Aklıma Takılanlar. ed. Emine Keskiner. İstanbul: YEKDER Yayınları, 2021.
• Erkan, Semra. “Aile ve Aile Eğitimi ile İlgili Temel Kavramlar”. Aile Eğitimi ve Erken Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları. ed. Z. Fulya Temel. Ankara: Anı Yayıncılık, 2010.
• Gündüz, Mustafa. Osmanlı Eğitim Mirası. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2015.
• Hamamcı, Zeynep - Sevim, Seher A. “Türkiye’de Aile Rehberliği Çalışmaları”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 3/22 (2004), 77-85.
• Kağıtçıbaşı Çiğdem - Berkman, Sevda - Sunar, Diane. Başarı Ailede Başlar. İstanbul: Yapa Yayınları, 1993.
• Kartal, Hülya. “Erken Çocukluk Eğitim Programlarından Anne-Çocuk Eğitimi Programı’nın Altı Yaş Grubundaki Çocukların Bilişsel Gelişimlerine Etkisi”. İlköğretim Online 6/2 (2007), 234-248.
• Kasapoğlu, Aytül. “Sosyolojik Yaklaşımlar Temelinde Aile Kuramları”. Aile Sosyolojisi. ed. Aytül Kasapoğlu - Nadide Karkıner. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2011, 20-22.
• Kılıç, Çiğdem. “Aile Eğitim Programları ve Türkiye’deki Örnekleri”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi 10/1 (2010), 99-111.
• Kımter, Nurten. “İlgili-Seven Anne-Baba Tutumları ile Din ve Dindarlık Arasındaki İlişki Üzerine”. Dini Araştırmalar 18/46 (Ocak-Haziran 2015), 9- 44.
• Köyceğiz, Mehlika vd. “Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programlarında Aile Katılımının Dünü ve Bugünü”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/45 (2016), 619-625.
• Öztürk, Ayşe - Yavuz, Ruşen - Öztürk, Tülin. Kur’an-ı Kerim Öğretiminde Oyunlar ve Etkinlikler. İstanbul: YEKDER Yayınları, 2019.
• Pehlivan Ağırakça, Gülsüm - Gümüş, Arife. Ailede Din Eğitimi. İstanbul: YEKDER Yayınları, 2018.
• Perşembe, Erkan. “Modernlik ve Postmodernlikte Din Problemi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/14-15 (Haziran 2003), 159-181.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye Aile Yapısı Araştırması 2021-2022.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Aile Eğitim Programları Üzerine Notlar. Ankara: 2011.
• Türkiye’de Dinî Hayat Araştırması. Ankara: DİB, 2014.
• Yalman Polatlar, Duygu. Okul Öncesi Dönemde Aile Eğitimi ve Katılımı. İstanbul: Efe Akademi Yayınları, 2021.
• Yıldız, Cansu - Durmuşoğlu, Mine Canan. “The Family Involvement in Different Early Childhood Curricula and Approaches in the World”. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Dergisi 8/1 (2018), 23-38.
• Yıldız, Zafer. “Aile Eğitim Programları ve ‘Din/Değer Merkezli’ Aile Eğitimi İhtiyacı”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/22 (2015), 159-183.
• Yorulmaz, Bilal - Keskiner, Emine - Pehlivan Ağırakça, Gülsüm. Ailede İman, İbadet ve Değerler Eğitimi Araştırması. İstanbul: YEKDER Yayınları, 2022.
• Yılmaz, Müge. “Bilgi İle İyileşme: Bibliyoterapi”. Türk Kütüphaneciliği 28/2 (2014), 169-181.
• Öner, Uğur. “Bibliyoterapi”. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi 7 (Mayıs 2007), 133-150.
• Aile İçi Etkinlik Rehberi 1-2. ed. Bilal Yorulmaz - Kevser Şenel Yılmaz - Şeyma Cevizli. İstanbul: YEKDER Yayınları, 2021.
• AÇEV, Anne Çocuk Eğitim Vakfı. “Baba Destek Programı”. Erişim 10 Eylül 2022. https://www.acev.org/neler-yapiyoruz/programlarimiz/anne-babalar-icin/baba-destek programi/
• AÇEV, Anne Çocuk Eğitim Vakfı. “Biz Kimiz?”. Erişim 19 Ağustos 2022. https://www.acev.org/biz-kimiz/hakkimizda/tarihce/
• AEP, Aile Eğitim Programı. “AEP’in Tarihçesi”. Erişim 20 Ağustos 2022. http://www.aep.gov.tr/aep-hakkinda/aep-in-tarihcesi/
• İstanbul Üniversitesi Uzaktan Eğitim Sertifika Programları. “Anne Baba Okulu Sertifika Programı”. Erişim 17 Ağustos 2022. https://sfk.istanbul.edu.tr/anne-babaokulu-sertifika-programi-e100.html
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. “Evlenme ve Boşanma İstatistikleri 2021”. Erişim 5 Aralık 2022.
• YEKDER, Yaygın Eğitim ve Kültür Derneği. “ADEP Eğitici Eğitimleri Tanıtım Kitapçığı”. Erişim 11 Eylül 2022. https://www.yekder.org.tr/yayinlar/adep-egiticiegitimleri- tanitim-kitapcigi
• YEKDER, Yaygın Eğitim ve Kültür Derneği. “Aile İçi Etkinlik Atölyesi 1”. Erişim 12 Eylül 2022. https://www.yekder.org.tr/etkinlikler/aile-ici-etkinlikatolyesi-1