Cilt: 58 Sayı: 4, 20.12.2022

Yıl: 2022

Araştırma Makalesi

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “toplumu din konusunda aydınlatma” hedefine ve yayın politikasına uygun araştırma ve derleme çalışmaları artırmak.

İlahiyat alanındaki araştırmaları ve araştırmacıları desteklemek.
Akademik dünyaya katkı sağlamak.
Alanındaki gelişmelere yön verebilmek.

Dergimizde aşağıdaki alanlarda üretilen akademik makaleler yayınlanır.

Temel İslam Bilimleri:
Tefsir, Hadis, Kelam, İslam Hukuku, İslam Mezhepleri Tarihi, Tasavvuf, Arap Dili ve Edebiyatı

Felsefe ve Din Bilimleri:
İslam Felsefesi, Din Felsefesi, Din Psikolojisi, Din Sosyolojisi, Din Eğitimi, Dinler Tarihi, Mantık

İslam Tarihi ve Sanatları:
İslam Tarihi, İslam Sanatları Tarihi, Türk-İslam Edebiyatı, Dini Musiki

Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Eğitimi:

DİYANET İLMÎ DERGİ YAYIN İLKELERİ VE YAZIM KURALLARI

A) YAYIN İLKELERİ


1. Diyanet İlmî Dergi; dinî, sosyal alanlarda yapılan araştırma ve derleme makalelere yer veren, Diyanet İşleri Başkanlığı’na ait bilimsel ve hakemli bir dergidir. Dergimiz; Ocak-Şubat- Mart, Nisan-Mayıs-Haziran, Temmuz-Ağustos-Eylül ve Ekim-Kasım-Aralık dönemlerinde yılda dört sayı olarak yayımlanır.
2. Diyanet İlmî Dergi; Diyanet İşleri Başkanlığı’nın, “Toplumu din konusunda aydınlatma” amacına mutabık, dinî ilimlere katkı sağlayıcı vasıfta, özgün, ilmî standartlara uygun ve daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamış ilmî çalışmalara yer verir. Belirtilen bu hususlar dışındaki araştırmaların yayımlanmasına ise Yayın Kurulu karar verir. Dergiye gönderilen yazılar yayımlansın-yayımlanmasın yazara veya bir başkasına verilmez.
3. Diyanet İlmî Dergi’ye gönderilen makaleler, Editör Kurulu tarafından ön incelemeye alınır. Ön incelemede neticesinde “yayımlanabilir” kararı verilen makalelere çift taraflı kör hakem sistemi uygulanır.
4. Makaleler en az iki hakem tarafından bilimsel yöntemlerle incelenir. Makalenin yayımlanabilmesi için iki hakemden de “yayımlanabilir” görüşü alınması gerekmektedir. İki hakemden de “yayımlanamaz” mütalaası alan makaleler yayımlanmaz. Bilimsel hakem raporuna dayalı değerlendirme sonucunda her iki hakemden de “yayımlanabilir” görüşü alan makalelerin yayımlanmasına ve/veya hakemlerden birisi tarafından olumsuz görüş belirtilen makalenin
3. bir hakeme gönderilip gönderilmemesine Yayın Kurulu karar verir.
5. Hakem süreci tamamlanmış makalelerin hakem düzeltme talepleri doğrultusunda revize edilip edilmediği; dil ve Dini Yayınlar Genel Müdürlüğü yayın ilkelerine uygunluğu İnceleme Komisyonu tarafından kontrol edilir. Makalelerin bilimsel incelemesinin olumlu olması durumunda yayın önceliği ve planlamasına Yayın Kurulu karar verir.
6. Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler, intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme, haksız yazarlık gibi fiiller suç unsuru sayılmaktadır. Bu tür durumlarda yazıların bilimsel ve yasal sorumluluğu yazarlarına aittir. Dergimiz herhangi bir mesuliyet kabul etmemektedir
7. Derginin yayın dili Türkçe, desteklediği diller ise Arapça ve İngilizcedir. Yabancı dillerdeki çalışmaların yayımlanması Yayın Kurulu kararıyla mümkün olur. Yabancı dildeki makalelere 150 kelimelik Türkçe Öz ve bununla uyumlu Abstract; 750 kelimelik Türkçe Geniş Özet ve Summary eklenmelidir.
8. Dergimize makale gönderen yazarlar, doktora öğrencisi ve üstü akademik ünvana sahip olmalıdırlar. Makalede ismi yazılacak olan diğer yazarların araştırmaya katkı sağladığından emin olunmalıdır. Akademik katkısı olmayan kişilerin ilave yazar olarak gösterilmesi veya katkı sırası gözetilmeksizin, unvan, yaş ve cinsiyet gibi bilim dışı ölçütlerle yazar sıralaması yapılması bilim etiğine aykırıdır.
9. Dergiye gönderilen yazıların daha önce başka bir yayın organında yayımlanmamış olması veya yayımı için değerlendirme aşamasında bulunmaması gerekir.
10. Dergimizde yayımlanmak üzere gönderilen makalelerin intihal raporlarının PDF formatında DergiPark sistemiyle dergimize iletilmesi gerekmektedir. iThenticate ve Turnitin ile yapılan benzerlik taramalarında “Exclude Small Sources(optional)/ Word count” tercihi “9 kelime” ve “alıntı ve kaynakça çıkart” şeklinde ayarlanmalıdır. İntihal raporlarında kabul edilebilir benzerlik oranı %15’tir.
11. Makalelerin yayınlanmamış tebliğ metni ile yüksek lisans veya doktora tezinden üretilmeleri durumunda çalışmanın ilk sayfasında bu husus belirtilmelidir.
12. Gönderilecek makalelerde yazı türlerine (derleme/araştırma/yorum) vb. ilk sayfada yer verilmelidir.
13. Makaleler, https://dergipark.org.tr/tr/pub/did DergipPark makale takip sistemine gönderilir. Makale yazarının adı, unvanı, kurum bilgisi yanında telefon numarası, mail adresi ve ORCID numarasına da ilk sayfada yer verilmelidir.
14. Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızası ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun izni alınmalı ve bu izinler ilk sayfada yer verilmelidir.
15. Makale gönderiminde DergiPark sayfamızda bulunan TÜBİTAK Telif Hakkı Formu doldurulup, ıslak imzalı bir şekilde sisteme yüklenmelidir.
16. Yazarlar Yükseköğretim Kurulu’nca belirtilen Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ni dikkate almalıdır.
17. Diyanet İlmî Dergi’de makale yazarlarının yılda sadece bir makelesi yayımlabilir.

B. YAZIM İLKELERİ

1. Dergimize gönderilen makaleler, Microsoft Office Word programında yazılmalı veya bu programa uyarlanarak gönderilmelidir. Gönderilen makaleler bütün ekleriyle birlikte dergi formatında olmalı ve toplamda 30 sayfayı aşmamalıdır.
2. Makalelere 150 kelime Türkçe özet, özet ile uyumlu Abstract, 750 kelimelik Summary, İngilizce başlık, en az beş en fazla sekiz kelime olmak üzere Türkçe-İngilizce anahtar kelimeler ve yararlanılan eserleri gösteren “Kaynakça” eklenmelidir.
3. Sayfa düzeni A4 boyutunda olmalı, kenar boşlukları ise her dört kenardan 2,5 cm olacak şekilde ayarlanmalıdır.
4. Yayımlanması talep edilen makalelerde ana metin Times New Roman yazı tipinde, 12 punto olacak şekilde ve 1,15 satır aralığıyla yazılmalıdır. Ana metinde kullanılacak başlıklar ise aynı yazı tipi ile 12 punto büyülüğünde kalın (bold) olmalıdır.
5. Yayımlanması talep edilen makalelerde Arapça metin kullanılacaksa bu metin de Traditional Arabic yazı tipinde 12 punto olarak yazılmalıdır.
6. Kitap adı ve kavramların yazımında Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nin kullanımına uyulmalıdır. İngilizce metninde yer alan özel isimler, kitap adları ve kavramların yazımında ise Encyclopaedia of Islam’ın 3. edisyonu dikkate alınmalı ve Çeviri Yazı/Transkripsiyon Alfabesi kullanılmalıdır.
7. Tablo ve şekiller, telif hakkı içeriyorsa, telif hakkı sahibinden basılı ve elektronik kullanım için yazılı izin alınması ve tablo veya şekil altında “Kaynak” ibaresi ile kaynağın belirtilmesi gereklidir.
8. Çalışmada kullanılabilecek şekil ya da tablo sayısı en fazla 10 adet ile sınırlandırılmalıdır.
9. Dipnotlar, Times New Roman yazı tipinde 9 punto ve 1,0 satır aralığıyla eklenmelidir.
10. Yazım kuralları, dipnotlar ve kaynakça için “İSNAD Atıf Sistemi 2. Edisyon (The Isnad Citation Style 2’nd Edition)” esas alınmalıdır.

ETİK İLKELER VE YAYIN POLİTİKASI

Bu beyannamedeki DİB kısaltması Diyanet İşleri Başkanlığı’na, DİD kısaltması Diyanet İlmî Dergi’ye işaret etmektedir. Diyanet İlmî Dergi, DİB tarafından yayınlanan akademik bir dergidir. Yayınlanan bir yazının içeriği, zorunlu olarak DİB’nın veya DİD’nin görüşlerini yansıtmaz.

DİD, yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı ve yayın etiğinin aşağıdaki ilkelere uymayı taahhüt eder. Bu kapsamda Diyanet İlmî Dergi, COPE (Yayın Etiği Komitesi) tarafından hazırlanan Yürütme Kılavuzu (Code of Conduct) ve Uygulama Rehberi (Principles of Transparency and Best Practice) izlemeyi taahhüt eder. Editörler için Cope Rehberi’nin (Cope Guidance for Editors) izlenmesi Editörlerin görevi kapsamında olup, Hakemler için Etik Rehberi (COPE Ethical Guidelines for Peer Reviewers) dergi hakemleri tarafından izlenmek durumundadır. DİD’in, yayın etiği kapsamında tüm paydaşların etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.

1. Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Genel Eylemler

a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,

2. Diğer etik ihlal türleri şunlardır:

a) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
b) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
c) İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak
ç) İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,
d) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
e) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
f) Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
g) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
h) Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak.
ı) Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.
i) Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,
j) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
k) Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak, (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 4)

Etik kurallar çerçevesinde; dergide değerlendirilmesi için Etik Kurul İzni gerektiren araştırmalar aşağıdaki gibidir:

1. Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
3. İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
5. Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif/geçmişe bakan çalışmalar.

YAYINCININ GÖREVLERİ
• Yayınlama İlkeleri: Diyanet İlmî Dergi, yılda dört kez yayınlanan uluslararası akademik ve hakemli bir dergidir. Diyanet İlmî Dergi Editör Kurulu periyodik olarak toplanır. Teslim edilen makaleler, önce Diyanet İlmî Dergi Editör Kurulu tarafından ön-değerlendirmeye tabi tutulur. Hakemlenmeye uygun bulunan makaleler hakem görüşüne arz edilerek iki hakeme gönderilir ve her iki hakemden olumlu görüş alınırsa, hakemlerce teklif edilen düzeltme ve değişikliklerin gerçekleştirilmesi halinde yayınlanır. Hakemlerden birinin “yayımlanabilir”, diğerinin “yayımlanamaz” raporu vermesi durumunda makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Bu üçüncü hakem “yayınlanamaz” raporu verirse makale Yayın Kurulu tarafından reddedilir. Üçüncü hakem “yayınlanabilir” raporu verirse Yayın Kurulunun değerlendirmesi ve onayı sonrasında makale editöryal okuma sürecine taşınır. Diyanet İlmî Dergi’ye yayın talebiyle gönderilen makalelerin nihai yayınlanma kararı Diyanet İlmî Dergi Yayın Kurulu tarafından verilir.

Yazarlar

Yazarlar doktora öğrencisi ve üstü akademik ünvana sahip olmalıdır.
Gönderilen makalenin akademik alanlara katkı sunacak nitelikte olması yazarın sorumluluğundadır.
Çalışmaların özgün olması ve araştırmaya dayalı olması gerekmektedir.
İntihal taraması yazar tarafından yaptırılarak dergiye yollanır. İntihalin sonuçları tamamen yazara aittir.
Makale aynı anda farklı dergilere gönderilmemelidir ve daha önce başka bir dergiye gönderilmiş olmamalıdır.
Makalede ismi yer alacak diğer yazarlar araştırmaya katkı sağlamış olmalıdır. Akademik katkısı bulunmayan kişilerin ilave yazar olarak gösterilmesi veya katkı sırası gözetilmeksizin, unvan, yaş ve cinsiyet gibi bilimdışı ölçütlerle yazar sıralaması yapılması bilim etiğine aykırıdır.
Dergiye makale gönderen yazarların derginin yayım ve yazım ilkelerini okuduğu ve kabul ettiği varsayılır ve yazarlar bu ilkelerde kendinden beklenenleri taahhüt etmiş kabul edilir.
Atıflar ve kaynakça gösterimi eksiksiz olmalıdır.
Yazarlar, Yükseköğretim Kurulu’nca da belirtilen Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ni dikkate almalıdır.

Hakemler

Hakemler, dergide yayımlanacak makalenin akademik kalitesinin en temel tespit edicisi olduklarının bilinciyle davranmalı ve akademik kaliteyi arttırma sorumluluğuyla değerlendirme yapmalıdır.
Hakemler, yalnızca uygun bir değerlendirmeyi yapmak için gereken uzmanlığa sahip oldukları, kör hakemlik gizliliğine riayet edebilecekleri ve makaleye dair detayları her şekilde gizli tutabilecekleri makalelerin hakemliğini kabul etmelidirler.
Makale inceleme süreci sonrasında da incelenen makaleye dair herhangi bir bilgi hiçbir şekilde başkalarıyla paylaşılmamalıdır.
Hakemler, yalnızca makalelerin içeriğinin doğruluğunu ve akademik ölçütlere uygunluğunu değerlendirmelidir. Makalede ortaya konan düşüncelerin hakemin düşüncelerinden farklı olması değerlendirmeyi etkilememelidir.
Hakem raporları objektif ve ölçülü olmalıdır. Hakaret içeren, küçümseyici ve itham edici ifadelerden kesinlikle kaçınılmalıdır.
Hakemler, değerlendirme raporlarında yüzeysel ve muğlak ifadelerden kaçınmalıdır. Sonucu olumsuz olan değerlendirmelerde sonucun dayandığı eksik ve kusurlu hususlar somut bir şekilde gösterilmelidir.
Hakemler, kendilerine tanınan süre içerisinde makaleleri değerlendirmelidir. Şayet değerlendirme yapmayacaklarsa, makul bir süre içerisinde dergiye bildirmelidirler.

Editörler

Editörler, dergi politikasında belirtilen ilgili alanlara katkı sağlayacak makaleleri değerlendirme sürecine kabul etmelidir.
Editörler, kabul veya ret edilen makale yazarları ile herhangi bir çıkar çatışması/ilişkisi içinde olmamalıdır.
Hakemlerin ve yazarların isimlerinin karşılıklı olarak gizli tutulması editörlerin sorumluluğudur.
Yayınlanmak üzere gönderilen makalelerin intihal tarama raporunun tetkik edilmesi ve böylece akademik onursuzluğun önüne geçilmesi için editörler gerekli çabayı göstermelidir.
Dergiye gönderilen makalelerin ön inceleme, hakemlik, düzenleme ve yayınlama süreçlerinin vaktinde ve sağlıklı bir şekilde tamamlanması editörlerin görevidir.
Editörler dergiye makale kabul ederken akademik kaygı ve ölçütleri öncelemelidir.
Not: Yukarıda belirtilen etik kurallar Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics - COPE ( https://publicationethics.org/ )) yönergesine göre hazırlanmıştır.

Dergimizde makale gönderim ücreti alınmamaktadır.