HOCA AHMED YESEVİ’DE İNSAN SEVGİSİ

Yıl 2016, Cilt: 52 Sayı: 4, 113 - 128, 27.12.2016

M. Askeri Küçükkaya

Öz

Ahmed Yesevî, tarikatını sevgi üzerine temellendirmiş ve bunu bazı detaylarıyla ele almıştır. İnsan sevgisinin esasları ve ilkelerini tasavvufî mahiyete uygun izah etmeye çalışmıştır. İnsan sevgisi hakkındaki görüşlerini yazdığı hikmetlerle dile getirmiştir. Müritlerin hoşgörü, tevazu, herkese iyilik yapmak ve âdâb-ı muaşeret gibi ilkeler ve takip edilecek metotlar sistematik bir şekilde ifade edilmiştir. Günlük hayatta insanlar arası ilişkilerde ortaya çıkabilecek her türlü münasebette, davranış şekilleri bir bir ele alınarak, ilkeler hâlinde belirtilmiştir. Bu çalışma, Ahmet Yesevî’nin insan sevgisine yaklaşımını ve ele aldığı bazı prensipleri ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmet, Sevgi, Hoşgörü, Tevazu

HUMAN LOVE IN AHMAD YASSAWI

Öz

Ahmad Yassawi based his order on human love and dealt with this concept with minute detail. The principles and methods of human relations which the disciples murid need to follow are systematically outlined. This article examines his approach to the concept of human love and its basic principles.

Anahtar Kelimeler

Ahmad Yassawi, Diwan al-Hikma, Love, Tolerance, Modesty

Kaynakça

• Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfü’l-hafâ, Kahire trz.
• Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmet, haz. Hasan Şükrü, İst. 1327.
• Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmet, Emel Esin Nüshası, Tek-Esin Vakfı (Müze: No.55), haz. Faruk Azmun, Tek-Esin, Türk Kültürünü Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yay., İstanbul 1994.
• Ahmed Yesevî, “Fakrnâme”, Divan-ı Hikmet’in Taşkent Baskısı.
• Ahmed Yesevî, “Fakrnâme”, haz. Kemal Eraslan, İ. Ü. Edebiyat Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, İst. 1977, c. XXII.
• Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmet, haz. Hayati Bice, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1993.
• Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmetten Seçmeler, haz. K. Eraslan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1983.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil, es-Sahîh, İstanbul tr.
• Cunbur, Müjgan, Anadolu’nun Bütünleşmesinde Ahmed Yesevî’nin Yeri, AKMB Yay., Ank. 1997.
• Danişmend, Muhammed, “Mir’âtü’l-kulûb”, sad. Necdet Tosun, İlam Araştırma Dergisi, Aziz Mahmud Hüdâyi Vakfı Yayınları, İstanbul 1988.
• Demirci, Mehmet, Yûnus Emre’de İlâhî Aşk ve İnsan Sevgisi, Kubbealtı, İst. 1997.
• Eraslan, Kemal, “Ahmed-i Yesevî’nin Hikmetlerinde Hoşgörü”, Erdem, AKMD Yay.
• Hamidullah, Muhammed, Hz. Peygamber'in Savaşları, çev. Salih Tuğ, İst. 1981.
• Hazinî, Cevâhirü’l ebrâr min emvâc-ı bihâr, İstanbul Üniversitesi Kütüp- hanesi, Ty. No: 3893
• Hâzinî, Cevâhirü’l-ebrâr min emvâci'l-bihâr, Yesevî Menakıbnamesi,
• çev. Cihan Okuyucu, Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Araş- tırma Enstitüsü Yayınları, Kayseri 1995.
• Gündüz, İrfan, Osmanlılarda Devlet Tekke Münasebetleri, Seha Neşriyat, İstanbul 1984.
• Kandemir, M. Yaşar, İslâm Ahlâkı, Nesil Yay., İst. 1979.
• Kuşeyrî, Abdülkerim, Risâletü’l- Kuşeyrî, Beyrut 1993.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasan, Edeb-i Dünya ve Din, çev. Selahaddin Kip-Abidin Sönmez. Bahar Yayınları, İstanbul 1978.
• Merçil, Erdoğan, Müslüman Türk Devletleri Tarihi, TTK Yay., Ank. 1991.
• Suyûtî, Celâleddin, el-Câmiu’s-sağîr, Kahire 1402-1982.
• Timurtaş, F. Kadri, Yûnus Emre Dîvânı, Tercüman 1001 Temel Eser, İst. 1972.
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ, es-Sünen, Mısır 1937.
• Ulvan, Abdullah, Terbiyetü’l-evlâd fi ’l-İslâm, Beyrut 1978.
• Uslu, Mustafa, Pîr-i Türkistân Hoca Ahmed Yesevî, Gökçen Yay., Yozgat 1997.