Importance of K. A. C. Creswell’s Books in Regards to Early Muslim Architecture Education and Researches in Türkiye

Yıl 2023, Cilt: 59 Sayı: 4, 1397 - 1430, 25.12.2023

Fettah Aykaç

https://doi.org/10.61304/did.1382236

Öz

In Turkey, since 1948, the auxiliary resource books used in teachings of History of Islamic Arts and Architecture studies in higher education are the ones, prepared through summarised translations from certain European authors’ publications. The contents of these books provide very little information and visuals on important buildings of Early Muslim Architecture. In addition, the information given from the works of those authors on these buildings are conveyed as the only and the most accurate available in the market, without mentioning anything about the existence of alternative views of other researchers. Although K.A.C. Creswell presented substantial alternative information in his book titled Early Muslim Architecture which he revised and published as two volumes (three books) in 1969, but the valuable information he presented were not incorporated in the Turkish supplementary books.
Insufficient information and visual materials in sources of Early Muslim Architecture sources in Turkiye, are analyzed in comparison to K.A.C. Creswell’s aforamentioned publicatiıns in this research article. Further more, it will be demonstrated that Creswell’s books contain a substantial amount of information and visual materials, sufficient to address many of the deficiencies present in Turkish educational resources.

Anahtar Kelimeler

History of Islamic Arts, Education, Early Islamic Architecture, Resource Books, K.A.C. Creswell.

Türkiye’de Erken İslâm Mimarisi Eğitimi ve Araştırmaları Açısından K.A.C. Creswell’in Kitaplarının Önemi

Öz

Türkiye’de 1948’den itibaren başlayan İslâm Sanatları Tarihi bilim dalının lisans ve lisansüstü eğitiminde yardımcı kaynaklar olarak 1948 ve akabinde birkaç Avrupalı yazarın yayınından özet tercümeler yoluyla hazırlanıp yayınlanan kitaplar okutulmaktadır. Bu kaynaklarda Erken İslâm dönemine ait oldukça az sayıda eserden bahsedilmektedir. İsimleri belirtilen eserler hakkında da bazı Avrupalı yayınlardan çok kısıtlı bilgiler özetlenerek aktarılmakta, farklı (Avrupalı) araştırmacıların yazdıklarıyla karşılaştırılmadan tek ve en doğru bilgiler olarak sunulmaktadır. Bunların tek ve en doğru bilgiler olmadığını K.A.C. Creswell 1969’da metin ve görsel olarak oldukça kapsamlı muhtevada yayınladığı Early Muslim Architecture isimli kitapları yoluyla dünyaya ilan etmiştir. Ancak Creswell’in görüşlerine Türkçe kaynaklarda pek yer verilmemektedir. Bu araştırma makalesinde Türkiye’deki Erken İslâm Mimarisi kaynaklarında görülen bu yetersiz bilgiler sorununun K.A.C. Creswell’in Early Muslim Architecture isimli kitaplarında ortaya koyduğu zengin bilgi ve görseller yardımıyla üstesinden gelinebileceği izah edilerek, Creswell’in Türkiye’de pek bilinmeyen ve görülmeyen bu önemli yayınının muhtevası detaylı olarak tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sanat Tarihi, İslâm Sanatları Tarihi Eğitimi, Erken İslâm Mimarisi, Kaynaklar, K. A. C. Creswell.

Kaynakça

• Aykaç, Fettah. K.A.C. Creswell’e Göre Erken Devir İslâm Mimarisi. İstanbul: MMG Yayınları, 2020.
• Aykaç, Fettah - Doğanay, Aziz. “Oryantalistlerin Şam Emeviyye Câmii ile Diyarbakır Ulu Câmii Hakkındaki İddiaları ve Bu İddialara Creswell’in Cevapları Üzerine Yeniden Düşünme”. Anasay (Mayıs 2018), 02/04, (2015), 13-36.
• Creswell, K. A. C. A Short Account of Early Muslim Architecture. London: Pelican, 1958.
• Creswell, K. A. C. Early Muslim Architecture, Vol. I Part I, Vol.I, Part II, Vol.II. New York: Hacker Press, 1979.
• Çam, Nusret. İslâmda Sanat Sanatta İslâm. Ankara: Akçağ Yayınları, 3. Basım, 1999.
• Eyice, Semavi. “Creswell, Keppel Archibald Cameron”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/75. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
• Gügen, Hicabi. Ana Hatlarıyla Türk İslâm Sanatları Tarihi. Bursa: Emin Yayınevi, 2011.
• Hamilton, R. W. “Keppel Archibald Cameron Creswell”. Leiden: E. J. Brill: Muqarnas, an Annual on Islamic Art and Architecture. 1991, Vol. 8, 128-136. http://en.wikipedia.org/wiki/Arab_Bureau (Erişim Tarihi, 01.01.2018). (Erişim Tarihi, 01.10.2022).
• Karnouk, Gloria. “The Creswell Library: A Legacy”. Leiden: E. J. Brill: Muqarnas, an Annual on Islamic Art and Architecture. 1991, Vol. 8, 117-124.
• Kılıçsoy, Osman. Alman Oryantalistleri ve Çalışmaları. Marmara Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, İslâm Felsefesi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 1991.
• Küçükaşcı, Mustafa S. Cahiliye’den Emeviler’in Sonuna Kadar Haremeyn. İstanbul: İsar Yayınları, 2003.
• Özkeçeci, İlhan. Doğu Işığı, VII.-XII. Yüzyıllarda İslâm Sanatı. İstanbul: Grraphis Matbaası, 2006.
• Ülken, Hilmi Ziya. İslâm Sanatı. İstanbul: İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yayınları, 1948.
• Sezgin, Haluk. Türk ve İslâm Ülkeleri Mimarisine Toplu Bakış. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, 1979.
• Serin, Muhittin. (Ed), İslâm Sanatları Tarihi. (İlahiyat Önlisans Programı Ders Kitabı), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, 2010.
• Yetkin, Suut Kemal. İslâm Mimarisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Türk ve İslâm Sanatları Tarihi Enstitüsü. 1965.
• Yıldız, Şevket. “Oryantalizm ve İslâm Tarihine Oryantalist Yaklaşımlar. Uludağ Üniversitesi, İslâm Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, İslâm Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2002.