The Image of Women in Old Turks Within The Meaning of The Words Which Reported Women and Passed at The Kokturk Lettered Yenisey Inscriptions

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 11, 57 - 66, 01.12.2012

Nurdin Useev

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Köktürk Harfli Yenisey Yazıtlarındaki Kadını Bildiren Kelimelerin Anlamına Göre Eski Türklerde Kadın İmajı

Öz

Makalede Köktürk harfli Yenisey yazıtlarında geçen ve kadını ifade eden kelimeler ele alınarak onların etimolojik yapısından ve anlamından hareketle Eski Türk kültüründe kadına nasıl bakıldığı saptanmaya çalışılmıştır. Örneğin, kişi kelimesinin hem erkeği, hem de kadını bildirmesi Eski Türklerde erkekle kadının aynı seviyede algılandığını göstermektedir. Ebçi kelimesinin morfolojik yapısı ve leksik anlamı kadının daha çok evde oturduğunu ve ev işleriyle uğraştığını gösterir. Sonuç olarak Eski Türklerde kadının daha çok aile içindeki görevi ve yerine göre adlandırıldığı, onlara hor bakılarak ikinci sınıf olarak algılanmadığı ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Eski Türklerde kadın, Köktürk harfli Yenisey yazıtları, kadın imajı, ebçi, kişi

Kaynakça

• Abramzon, S. M., (1990), Kirgizı i İh Etnogenetiçeskiye i İstoriko-Kul’turnıye Svyazi, Frunze.
• Alyılmaz, Cengiz, (2008), ‘Anı’/ ‘Ani’ Yer Adı Üzerine, Ahmet B. Ercilasun Armağanı, s. 352-365.
• Clauson, Sir Gerard, (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford.
• Kormuşin, İ. V., (1971), Leksiko-Semantiçeskoye Razvitiye Kornya *qa v Altayskih Yazıkah, Tyurkskaya Leksikologiya i Leksikografiya, Moskova, s. 9-29.
• Kormuşin, İ. V., (1986), Tekstologiçeskiye Razıskaniya v Oblasti Yeniseyskoy Runiki (K Voprosu O Jenskih Pominal’nıh Nadpisyah), Turgologica (K Vosmidesyatiletiyu Akademika A. N. Kononova), Leningrad, s. 165-171.
• Kormuşin, İ. V., (2008), Tyurkskiye Yeniseyskiye Epitafii: grammatika i tekstologiya, Moskova.
• KTS: Kırgız Tilinin Sözdügü, Bişkek, 2010.
• Levitskaya L. S ve diğer, (1997), Etimologiçeskiy Slovar’ Tyurkskih Yazıkov, Obşçetyurkskiye i Mejtyurkskiye Leksiçeskiye Osnovı Na Bukvı ‘K’, ‘Қ’, Moskova.
• Maslova, V. A., (2001), Lingvokul’turologiya, Moskova.
• Meliyoranskiy, P. M., (1900), Arab-filolog O Turetskom Yazıke, Sankt-Petersburg.
• Osmonova, C. ve diğerleri, (2001), Kırgız Tilinin Frazeologiyalık Sözdügü, Bişkek, KTMÜ yayınları.
• Tekin, Talat, (2003), Orhon Türkçesi Grameri, 2. basım, İstanbul.
• Tenişev E. R ve diğerleri, (2001), Sravnitel’no-İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskih Yazıkov, Leksika, genişletilmiş II. baskı, Moskova, Nauka.
• Useev, Nurdin, (2011), Yenisey Cazma Estelikteri I: Leksikası cana Tekstter (Yenisey Yazıtları I: Söz Varlığı ve Metinler), Bişkek: Kırgız Millî Bilimler Akademisi Dil ve Edebiyat Enstitüsü Yayınları.
• User, Hatice, Şirin, (2009), Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları, Söz Varlığı İncelemesi, Konya.
• User, Hatice, Şirin, (2011), Runik Türk Yazıtları Çerçevesinde Katun ve Kunçuy, Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı (720-2010) Sempozyumu From Ötüken to Istanbul, 1290 Years of Turkish (720-2010) 3-5 Aralık 2010, İstanbul / 3th-5th December 2010, İstanbul, 2011, s. 281-292.
• Zayançkovskiy, A. A., Tartışma Konuşması, Voprosı Dialektologii Tyurkskih Yazıkov, Bakü, 1958, s. 132-134.