Toharca-Türkçe Sözcük Denklikleri, I

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 15, 53 - 60, 01.12.2014

Hakan Aydemir

Öz

There are many unsolved problems and unknown aspects with regard to Tocharian-Turkic relations. The most fascinating of them are especially the TocharianTurkic lexical correspondences. One of these lexical correspondences is the Tocharian B kärk- ‘to hack up’ and the Karachay-Balkar Turkic kärk- ‘to hack (up), to notch’. Since the structure of the Tocharian word is unclear and there is no acceptable etymology of it, the question arises as to whether it is a borrowing from Turkic. The present study investigates whether the Turkic word is the source of the Tocharian B word. The study states that mainly on the basis of the Turkic and Tocharian morphological criteria, the Tocharian B kärkseems to be a borrowing from Turkic

Anahtar Kelimeler

Tocharian, Proto-Turkic, language contacts

Tocharian-Turkic lexical correspondences, I

Öz

Toharca-Türkçe ilişkilerinin çözülmemiş pek çok problemi ve bilinmeyen pek çok yönü vardır. Bunlardan en heyecan verici olanı özellikle Toharca-Türkçe sözcük denklikleridir. Bu sözcük denkliklerinden bir tanesi, Toharcanın B diyalektindeki kärk- ‘doğramak, yarmak, kesmek’ ve Karaçay-Balkar Türkçesindeki kärk- ‘yontmak, çentik atmak’ denkliğidir. Toharca sözcüğün yapısı anlaşılamadığından ve kabul edilebilir bir etimolojisi bulunmadığından, bu sözcüğün Türkçeden bir alıntı olup olmadığı sorusu akla geliyor. Çalışma, Toharcanın B diyalektindeki bu sözcüğün Türkçeden bir alıntı olup olmadığını inceleyerek, başlıca Türkçe ve Toharcadaki morfolojik kriterlere dayanarak Toharcanın B diyalektindeki kärk- sözcüğünün Türkçeden bir alıntı olabileceği sonucuna varıyor

Anahtar Kelimeler

Toharca, Ana-Türkçe, dil ilişkileri, sözcük denklikleri, fiil alıntılama, Türkçe etimoloji

Kaynakça

• Adams 1999 Adams, D. Q.: A Dictionary of Tocharian B. Amsterdam-Atlanta. 1999. Adams 2013 Adams, D. Q.: A Dictionary of Tocharian B: Revised and Greatly Enlarged. New York–Amsterdam, 2013
• Alt. Baskakov, N. A. / Toščakova, T. M.: Oyrotsko-russkiy slovar’. Moskva, 1947.
• DLT Dankoff, R. / Kelly, J.: Maḥmūd al-KāšŞarī. Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān Luγāt at-Turk). 1-3. Edited and Translated with Introduction and Indices by R. Dankoff in collaboration with J. Kelly. Sources of Oriental Languages and Literatures. 7. Edited by Ş. Tekin / G. A. Tekin. Harvard University Printing Office. Cambridge, Mass., 1982-1985.
• DS Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. 1-12. 2. Baskı, Ankara, 1993. Erdal 1991 Erdal, M.: Old Turkic Word Formation. A Functional Approach to the Lexicon. 1-2. Wiesbaden, 1991. Gabain 1950 Gabain, A. von: Alttürkische Grammatik. 2. verbesserte Auflage. Leipzig, 1950.
• Hilmarsson 1996 Hilmarsson, J.: Materials for a Tocharian Historical and Etymological Dictionary. Reykjavík, 1996. Lessing 1960 Lessing, F. D.: Mongolian-English Dictionary. 1960. Radloff I Radloff, W.: Versuch eines Wörterbuches der Türk-Dialecte. Band I. S. Petersburg, 1893.
• Stachowski 1993 Stachowski, M.: Geschicte des jakutischen Vokalismus. Kraków, 1993. Tekin 1995 Tekin, T.: Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler. İstanbul, 1995.
• Van Windekens 1976 Van Windekens, A. J.: Le Tokharien confronté avec les autres langues indo- européennes. Vol. I: La phonétique et le vocabulaire. Louvain, 1976.