On the Benefactive Function of Verb –(y)I / -(I)p ver- in Modern Japanese And Turkic Languages

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 16, 199 - 223, 06.08.2015

Zeynep Gençer

Öz

In this paper, we studied on the coumpound verbs which has been formed by -(y)I /p ver- and it’s function as benefactive in the sentences. This descriptive verb can be seen from the earlier periods of Turkish up to now and we analyzed the structures verb+(y)I / p ver- in old Turkish dialects and modern Turkic dialects. Besides, we made a comparison between Japanese and mentioned dialects and tried to figure out the differences and the similarities between Japanese and contemporary Turkish dialects. As a result of this study, we observed that there are considerable similarities both in Japanese and most of contemporary Turkish dialects

Anahtar Kelimeler

descriptive verbs, benefactive, compound verb, onkeihyougen, jujuhyougen

Ver- Yardımcı Fiiliyle Kurulan Birleşik Fiillerin “Lütuf ve Şükran İfadesi” Olarak Kullanımı Üzerine -Japonca ve Türk Lehçeleri Karşılaştırmalı-

Öz

Bu çalışmada, Eski Türkçe döneminden başlamak üzere, çağdaş Türk lehçeleri ve Türkiye Türkçesinde görülen, tezlik tasvirî fiili olarak adlandırılan ve tezlik, beklenmezlik, kibar emir ve kolaylık gibi anlam ve kullanım çeşitliliği bulunan ver- yardımcı fiili ile kurulmuş olan birleşik fiiller üzerinde durulmuştur. Bu fiiller, Japonca ile karşılaştırılarak yapı ve işlev bakımından ortak ve farklı noktaları ele alınmış, yapılmış olan karşılaştırmalar sonucunda söz konusu fiillerde tezlik, kolaylık, beklenmezlik anlamlarının yanında lütuf ve şükran anlamlarının varlığı tespit edilmeye çalışılmıştır. fiil+p+ver yapılı birleşikler ile fiil+(y)I ver yapısında olan birleşik fillerin cümleye kattığı anlam farklılıklarının Japonca ile Türkiye Türkçesi ve diğer Türk lehçelerinde paralellik gösterdiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

I ver-, tezlik tasvirî fiili, lütuf şükran ifadeleri, birleşik fiil, onkeihyougen, jujuhyougen

Kaynakça

• AKBABA, E. D. (2011). Kazak ve Nogay Türkçesi Yazı Dillerinde Tasvir Fiilleri, Ankara: Grafiker Yayınları.
• ARAT, R. R. (1979). Kutadgu Bilig I., Metin. 2. baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ARAT, R. R. (1988). Kutadgu Bilig II, Çeviri. 4. baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ARIKOĞLU, E. (2012a). “Hakas Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri (Editör: Ahmet Bican ERCİLASUN), Ankara: Akçağ Yayınları.
• ARIKOĞLU, E. (2012b). “Tuva Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri (Editör: Ahmet Bican ERCİLASUN), Ankara: Akçağ Yayınları.
• BANGUOĞLU, T. (2000). Türkçe’nin Grameri. Ankara: TDK Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• BAYRAKTAR, N. (2001). “Kurallı Birleşik Eylemlerin Tarihsel Gelişimi”, 1. Türk Dili ve Kültürü Araştırmaları Ortak Konferansı, 26 Ekim 2001, Çanakkale.
• Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı. (2007). (Editör: Levent Doğan), İstanbul: Kriter Yayınları.
• DEMİR, N. (1994). “Birleşik Fiillerin Vurgusu Hakkında: -i ver- Şeklinin Görevlerinin Tespitinde Vurgunun Rolü.” TDAY-Belleten 1994
• DOĞAN, L., DURMUŞ, O., HÜNERLİ, B., ŞUATAMAN, Ö., EFENDİYEV, A. (2007). Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı. (Editör: Levent Doğan), İstanbul: Kriter Yayınları.
• ERCİLASUN, A.B. (1984). Kutadgu Bilig Grameri- Fiil. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Türk Lehçeleri Grameri (Komisyon). (2012).(Editör: Ahmet Bican ERCİLASUN), Ankara: Akçağ Yayınları.)
• ERDAL, M. (2004). A Grammar of Old Turkic. Leiden: Brill
• ERGİN, M. (1993). Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi. Ankara: Bayrak Basım Yayın Tanıtım
• ERSOY, Y. H. (2012). “Yeni Uygur Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri (Editör: Ahmet Bican ERCİLASUN), Ankara: Akçağ Yayınları.
• GABAİN, A.V. (2000). Eski Türkçenin Grameri, (Çeviren: Mehmet Akalın), TDK Yayınları: Ankara Üniversitesi Basımevi
• GENCAN, Tahir N. (2001). Dilbilgisi, Türk Dilleri Araştırma Dizisi, Ayraç Yayınevi
• GENÇER, Z. (2009). “トルコ語の-I ver-で構成される複合動詞における恩恵性－日 本語とウイグル語の比較対照－”. 岡山大学、日本 [Benefactive Function of Turkish Compound Verb -(i)ver - A contrastive study between Japanese and Uighur Language- , Okayama University, Japan.] (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
• GENÇER, Z. (2011). “Tarihi Türk Lehçelerinde “ber-/bir-” Yardımcı Fiili ile Kurulan