SAZLI KÖYÜ (AYVACIK / ÇANAKKALE) AĞZINDA GÖRÜLEN -(y)IK EKİ ve İŞLEVİ

Yıl 2015, Cilt: 9 Sayı: 17, 119 - 134, 30.11.2015

Seval Dirik Yuu Kuribayashi

Öz

Bu çalışmada Sazlı Köyü’nde derlenen verilere dayanarak, fiil işaretleyicisi olan -(y)IK ekinin kullanımı ve işlevine değinilecektir. Ekin bu yöredeki cümle sonu kullanımına bakıldığında, eklendiği fiilin oluşturduğu yüklemde çekim eki olarak kullanıldığı görülür. Bu şekliyle, yüklemin anlamı geçmişe dönük olup, zaman ve kiplik anlamı içerdiğinde fiil cümlesidir. Ancak, yüklem kiplik anlamından sıyrılarak, sıfat fiil ve sıfat şeklinde kullanıldığında isim cümlesi oluşturur. Sazlı Köyü ağzında -(y)IK eki ölçünlü dile oranla hem yüklem hem de tamlamalarda sıfat fiil ve sıfat oluşturması açısından daha işlektir. Burada -(y)IK ekinin cümle sonunda yüklem oluşturmasıyla yansıttığı zaman, görünüş ve kiplik anlamları ile şekilsel ilişkilerinin ele alınıp, Sazlı Köyü ağzındaki kullanım özelliklerinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, Sazlı Köyü Ağzı, zaman, görünüş, kiplik, sıfatfiil

Kaynakça

• AY, Özgür (2009). Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi, Ankara: TDK Yayınları.
• BANGUOĞLU, Tahsin (2007). Türkçe’nin Grameri, Ankara: TDK Yayınları.
• BURAN, Ahmet (1996). “Ik ekinin Anadolu ağızlarında kullanılışı”, TDAY-Belleten 1994, s.11-18.
• DEMİR, Nurettin (2007). “Anadolu Ağızlarında Kulanılan Geçmiş Zaman Eki -(y)XK” Dil ve Edebiyat Yazıları Mustafa İsen’e Armağan. Haz. Ayşenur İslam Külahlıoğlu ve Süer Eker. Ankara: Grafiker, s.13-148.
• DEMİR, Nurettin (2012). “Türkçe’de Evidensiyal-The Evidential in Turkish” Bilig 2012, Yaz, Sayı 62, s. 97-118.
• DİRİK, Seval (2013). “Torukogo no chiikihougen ni mirareru jyutsugokeishiki ‘-Ik’ ni tsuite (Türkçe’nin Yöresel Ağızlarında Görülen Yüklem Şekli ‘-Ik’ Hakkında)” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi (Japonca), Okayama Üniversitesi, Okayama, Japonya
• ERGİN, Muharrem (2013). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım.
• KARAHAN, Leyla (2011). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: TDK Yayınları.
• KORKMAZ, Zeynep (2009). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: TDK Yayınları.
• ÜSTÜNER, Ahad (2000). Anadolu Ağızlarında Sıfat-Fiil Ekleri, Ankara: TDK Yayınları.
• YILDIRIM, Faruk (2006). Adana ve Osmaniye İlleri Ağızları I, Ankara: TDK Yayınları.