Öz
Günümüzde Altay Dağları’nı adlandırmada kullanılan altay kelimesine tarihî Türk lehçelerinde bu fonetik biçimiyle rastlanmamaktadır. Bize göre altay kelimesinin altun kelimesiyle doğrudan ilgisi vardır. Ancak bunu daha net bir şekilde görebilmek için şu iki soruyu cevaplandırmak gerekir: i) altun kelimesi, Altay dağları için kullanılan adlandırmalarda yer almakta mıdır? ii) İkinci hecedeki /u/ ~ /a/ ve /n/ ~ /y/ denklikleri fonetik olarak açıklanabilir mi? Bu makalede altay kelimesinin etimolojisi fonetik (/n/ ~ /y/ ve /a/~ /u/), semantik (altun yış, chin-shan, altun owla…) ve leksik (Altun Ğol, Altan Ḫusu Owla…) yönlerden tartışılacaktır. Bize göre hem Eski Türkçe altay kelimesinin tarihinden hem de ‘Altay Dağları’ için kullanılan kelimelerden hareketle, kelimenin en eski şekli *paltuń şeklinde tasarlanabilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- STAROSTIN, Sergei. - Dybo Anna - Mudrak Oleg (2003). Etymological Dictionary of the Altaic Languages (EDAL). Leiden.
- SVANTESSON, J.O. – TSENDINA, A. – KARLSSON, A. – FRANZÉN, V. (2005). The Phonology of Mongolian (PM). New York.
- TEKİN, Talat (1968). A Grammar of Orkhon Turkic (AOT). Bloomington.
- TEKİN, Talat (1983). The Terkhin Inscription (TI), AOH. 37/1-2, pp. 43-68.
Öz
The word altay is an oronym referring to Altai Mountains, but it, in this phonological form, is not attested to have existed in early Turkic works. We consider that the word altay is directly related with the word altun. However, to see this clearer we must answer following two questions: i) Is the word altun used for any denominating system of the Altay Mountains? and ii) Could the equivalencies between /u/ ~ /a/ and between /n/ ~ /y/ phonemes on the second syllable be explained phonologically? This article aims to discuss the etymology of the word altai in following respects: phonologically (/n/ ~ /y/ and /a/~ /u/), semantically (altun yış, chinshan, altun owla…) and lexically (Altun Ğol, Altan Ḫusu Owla…). When we take into consideration both the history of the Old Turkic word altun and related words adopted for ‘Altai Mountains,’ *paltuń may be reconstructed as the oldest form.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- STAROSTIN, Sergei. - Dybo Anna - Mudrak Oleg (2003). Etymological Dictionary of the Altaic Languages (EDAL). Leiden.
- SVANTESSON, J.O. – TSENDINA, A. – KARLSSON, A. – FRANZÉN, V. (2005). The Phonology of Mongolian (PM). New York.
- TEKİN, Talat (1968). A Grammar of Orkhon Turkic (AOT). Bloomington.
- TEKİN, Talat (1983). The Terkhin Inscription (TI), AOH. 37/1-2, pp. 43-68.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 11 Sayı: 20 |
