MEMLÛK-KIPÇAK SÖZLÜK VE GRAMERLERİNDE KİŞİ ADLARI

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 23, 103 - 122, 30.11.2018

Galip Güner

Öz

Türklerin sosyal, kültürel ve gündelik hayatlarından tutun da halk bilimi çalışmaları ile Türk tarihi ve Türk diline dair yapılacak çalışmalara kadar katkı sağlayacak konulardan biri de Türkçenin tarihî metinlerinde çoklukla dağınık bir vaziyette tespit edebildiğimiz antroponimlerin (kişi adlarının) belirlenmesidir. Antroponimler (kişi adları) her kültürde ve kültürün taşıyıcısı olan dilde, o kültürü yaşayan ve onun dilini konuşan, anlayan ve onunla iletişim kuran insanlar için çok önemlidir. Aslında toplum içinde kişilere verilen adlar onların hem kendilerini tanıtması hem de tanınmaları için birer tanımlayıcı görevi görürler. Bu çalışmada eski Türk kişi adlarıyla ilgili söz varlığının Memlûk-Kıpçak sahasına ait olanları alanın sözlük ve gramer kitaplarından hareketle bir araya getirilip incelenmiştir. Bu eserlerde yer alan kişi adları semantik bir sınıflandırmaya tâbi tutularak yapı bilgisi, Türk ad verme geleneği ve tarihî kişi adları bakımından değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

adbilim, antroponim, memluk kıpçak

Kaynakça

• TOPARLI, Recep; M: Sadi ÇÖGENLI, Nevzat H. YANIK (2000). Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Ankara: TDK Yay. (TT)
• TOPARLI, Recep (2003). Ed-Dürretü’l-Mudiyye fi’l-Lügâti’t-Türkiyye, Ankara: TDK Yay. (DM)
• TOPARLI, Recep; Hanifi VURAL; Recep KARAATLI (2003). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, TDK Yay., Ankara. (KTS)
• Türkçe Sözlük (2017). 11. baskı, Ankara: TDK Yay. (TS)
• YIĞIT, İsmail (2004). “Memlükler”, İslam Ansiklopedisi, C. 29, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., s. 90-97.