Dijital Ortamlarda Parçalarüstü Birimler (Prozodi) ve Emojiler

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 28, 105 - 125, 31.05.2021

Şadan Altınok

Öz

Sözlü iletişim sırasında kelime veya cümlelere farklı anlamlar yüklemek için bağlama göre vurgu, tonlama, duraklama gibi prozodik unsurlar kullanılmaktadır. İletişim sürecinde her ne kadar sözlü iletişim yoğun kullanılsa da bilgisayar teknolojisi ve internetin yaygınlaşması sonucunda akıllı telefonların mesajlaşma uygulamaları, e-posta, sosyal medya platformları vb. ile zaman ve mekân kısıtlaması olmadan gün içinde yüzlerce yazılı ileti alınıp gönderilmeye başlanmıştır. Zaman kaybını önlemek ve yazılı iletişimdeki yanlış anlaşılmaların önüne geçmek amacıyla duygu durumlarının ifade edilmesi için noktalama işaretlerinin yanında “emoji” adı verilen şekillerin kullanımı yaygınlaşmıştır.
Bu bağlamda çalışmanın amacı; emojilerin, dilin parçalarüstü birimlerini (prozodi) karşılayarak yazılı dilde anlam değişmeleri üzerindeki etkisini tespit edip iletişimdeki önemini ortaya koymaktır. Çalışma Türkçe ve Türk kültür algısına sahip bireyler ile sınırlıdır. Çalışmanın örneklem grubunu; Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı 2017-2018 eğitim-öğretim yılında okuyan 52 kız 26 erkek toplam 78 öğretmen adayı oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak; sonlarına noktalama işareti yerine farklı emojiler yerleştirilmiş 28 cümleden oluşan bir form kullanılmıştır. Formda 12 farklı cümle anlamlarına göre birkaç kez yazılarak her seferinde aynı cümlenin sonuna farklı emojiler konulmuştur. Öğretmen adayları cümlelerin sonunda bulunan emojilerden kaynaklı anlam değişmelerini karşısındaki boşluğa yazmışlardır. Ayrıca açık uçlu soru ile öğretmen adaylarının emoji kullanımlarıyla ilgili düşünceleri sorulmuştur. Veri toplama aracından elde edilen sonuçlar içerik analizi yöntemi ile kategorileştirilip tablolaştırılmıştır. Emojilerin yazı dilinde prozodiyi karşılaması nedeniyle yoğun olarak kullanımının tercih edildiği ve genel bir emoji duygu dili oluştuğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bürün, Emoji, Parçalarüstü Birimler, Teknoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Prozodi

SUPRASEGMENTAL UNITS (PROSODY) AND EMOJIS IN THE AGE OF TECHNOLOGY

Öz

Although verbal communication is used more densely in communication process, in consequence of widespread use of computer technologies and internet, hundreds of written messages have been delivered and received during the day through texting applications, e-mails, social media platforms, etc. To prevent time loss and misunderstanding, the use of “emoji” along with punctuation marks has become widespread to express emotional status. The aim of this study is to detect the effects of emojis on meaning changes observed in written language by meeting the meaning created by suprasegmental units (prosody) of the language, and to reveal their importance. Sample group of the study consisted of 78 pre-service teachers (52 females, 26 males) who study in Gazi University, Turkish Language and Literature Education Department in 2017-2018 academic year. As a data collection tool, a form consisting of 28 sentences with different emojis placed at the end instead of punctuation marks was used. In the form, twelve different sentences were written several times according to their meanings, and different emojis were used at the end of same sentence each time. Pre-service teachers wrote the changes in meanings created by emojis used at the end of sentences. Besides, pre-service teachers were asked about their opinions about their use of emojis through the open-ended question. The data collection tool results were categorized by being tabulated through content analysis method. It was concluded that the intensive use of emojis is preferred because they meet prosody in written language, and a general emoji emotion language is formed.

Anahtar Kelimeler

Emoji, suprasegmental units, prosody, technology, turkish language and literature

Kaynakça

• Aksan, Doğan (2009). Her yönüyle dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim): 1-3. Ciltler. Ankara: TDK.
• Altınok, Şadan (2018). Türk Dili ve Edebiyatı Eğitiminde Prozodik Kazanımların Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Andral, Melanie; Larroque, Axelle (2016). The Emojis Consumer Perception in The Online Advertising. Bachelor Thesis. Halmstad (Sweden): Halmstad University.
• Boersma, Paul; Weenink, David (2019). Praat: Doing phonetics by computer (version 6.1.05) [computer program]. Retrieved from http://www.praat.org/
• Büyuüköztürk, Şener vd. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PegemA.
• Coşkun, Mustafa Volkan (2009). “Ana Dili Eğitiminde Parçalarüstü Birimlerin Önemi ve Teknoloji Destekli Olarak Kavratılması”. Bilig, 48: 41-52.
• Goldsborough, Reid (2015). “Putting Your Emotions On Screen”. Kurdyla Publishing, 43/1: 64-80. doi: 10.105192/jil.155-3.
• Günay, Veli Doğan (2004). Dil ve İletişim. İstanbul: Multilingual.
• Karasar, Niyazi (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kılıç, Mehmet Akif (2014). “Özelleştirilmiş Praat Programı ile Uygulama”. Konuşma ve Dil Bozukluklarını Anlamak: Klinik Fonetik ve Dilbilim Kursu, Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 27-31 Ocak 2014, İstanbul. https://www.academia.edu/5987148/
• Kocaman, Ahmet (1979), “Anlambilim Üzerine”, Genel Dilbilim Dergisi, 3-4 /1: 10-28.
• Mertens, Piet (2004). “The Prosogram: Semi-Automatic Transcription of Prosody Based on a Tonal Perception Model”. In Proceedings of Speech Prosody Nara (Japan), 23-26 March 2004. Paris: B. Bel & I. Marlien (Eds.): 549-552. ISBN: 2-9518233-1-2.
• Önemli, Savaş (2015) “Dijital Çağın Ortak Dili Emojiler”. Digitalage, Ağustos: 58-69.
• e-ED = Emoji Dick (2010). http://www.czyborra.com/unicode/emojidick.pdf (Erişim Tarihi: 18.05.2019)
• e-ERT = Emogi Research Team (2015). “Emoji Report”, http://cdn.emogi.com/docs/reports/ 2015_ emoji_report.pdf (Erişim Tarihi: 29.04.2019)
• e-FM = Fikri Mühim (2015). https://www.fikrimuhim.com/Binary/Images/Upload/Report/DA_Emoji %20Arastirmasi.pdf (Erişim Tarihi: 15.05.2019)
• e-OD = Oxford Dictionary (2015). https://languages.oup.com/word-of-the-year/2015/ (Erişim Tarihi: 03.03.2021)
• e-TUİK=Türkiye İstatistik Kurumu (2020). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679 (Erişim Tarihi: 01.02.2021)