HYPONYMY IN KYRGYZ TURKISH FAMILY TERMS

Yıl 2022, Cilt 16, Sayı 30, 199 - 212, 31.05.2022

Oğuz Alparslan ÇATAL

https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1050066

Öz

Language and culture are parts of a whole. The way of nations of life affects its culture and language. Considering that a strong social structure will be preserved through kinship, great importance has been attached to kinship relations. As a result, the richness of terms is reflected in the language. In general, Turkish dialects, especially Kyrgyz Turkish, are substantial in terms of family terms when compared to other languages. The Kyrgyz, who have lived in the form of nomadic-tribalism throughout history, have been able to maintain their family relations despite a strong Soviet-Russian influence. Due to the large family model being taken as a basis in kinship relations, the variety of terms is quite high. Hyponymy is the study of a word in terms of meaning in general. The meaning of the lexical part, whose meaning relations are discussed vertically or horizontally, is considered as a whole in connection with other parts. The inclusion of a particular term in the general term is examined. This study evaluates the family terminology and kinship relations of the Kyrgyz in the context of hyponymy and approaches its effects on society.

Anahtar Kelimeler

Hyponymy, Kyrgyz Turkish, Family Terms, Vocabulary

Kırgız Türkçesi Akrabalık Terimlerinde Alt Anlamlılık (Hyponymy)

Öz

Dil ile kültür bir bütünün parçalarıdır. Bir milletin yaşam biçimi, kültürü ve dili etkiler. Akrabalık yoluyla güçlü bir toplum yapısının korunacağı düşüncesinden dolayı akrabalık ilişkilerine oldukça önem verilmiştir. Bunun sonucu olarak terimlerin zenginliği dile yansımıştır. Genelde Türk lehçeleri özelde Kırgız Türkçesi diğer dillerle karşılaştırıldığında akrabalık terimleri bakımından oldukça zengindir. Tarih boyunca göçebe-kabilecilik biçiminde yaşayan Kırgızlar, güçlü bir Sovyet-Rus etkisine rağmen akrabalık ilişkilerini koruyabilmişlerdir. Akrabalık ilişkilerinde büyük aile modeli esas aldığı için terimleri etkilemiştir. Bundan dolayı terim çeşitliği oldukça fazladır. Alt anlamlılık, genel olarak bir kelimenin anlam çerçevesi içinde incelenmesidir. Anlam ilişkileri düşey veya yatay biçimde ele alınan leksikal parçanın anlamı, diğer parçalarla bağlantılı bir şekilde bir bütün olarak ele alınır. Özel bir terimin genel terim içinde kapsanması incelenir. Bu çalışmada, Kırgızların akrabalık terminolojisi ve akrabalık ilişkileri alt anlamlılık bağlamında değerlendirilmekte ve topluma etkileri ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alt Anlamlılık, Kırgız Türkçesi, Akrabalık Terimleri, Sözvarlığı.

Kaynakça

• Referans1 Erdem, Melek, “Türkmen Türkçesinde Akrabalık Terimleri Üzerine”, Kök Araştırmaları, Kök Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, (Bahar 2000), C. II, S. 1 187-204.
• Referans2 Cumakunova, Gülzura, “Türkçe-Kırgızca Akrabalık Terimleri”. I.Uluslararası Ankara-Kazan ve Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Kazan, 06-07 Kasım 2013, 209-218.