Öz
Bu çalışmada Manisa’nın Salihli ilçesinde yaşayan Kazak Türklerinin atasözlerindeki kaynağını hayvan adlarından alan metaforlar analiz edilmiştir. Hayvan adlarıyla işaret edilmek istenen kavramlar ortaya konularak bir kavramsal alan oluşturulmaya, bir zihin haritası çıkarılmaya çalışılmıştır.
Atasözleri, bir toplumun yüzyıllar boyunca edindiği tecrübe ve gözlemlerini yansıtan; onların duygu, düşünce, inanç, değer, davranış birikimlerini kuşaktan kuşağa aktaran metaforik yapılardır. Bu metaforik yapılarda hayvan metaforlarına sıkça rastlanılmaktadır. Bu çalışmada Salihli Kazak Türklerinin hayvan davranışları ile insan davranışları ve hayvan davranışları ile nesneler arasında kurdukları ilişkiden yola çıkılmıştır. Böylece onların ve atalarının kavram dünyasına, düşünce yapısına dair ipuçlarının elde edilmesi amaçlanmıştır.
Çalışma; planlama, derleme ve inceleme aşamasından oluşmaktadır. Görüşme ve kılavuz kişiden yararlanma tekniği ile 192 atasözü derlenmiştir. Derlenen atasözlerinde metafor olarak kullanılan 32 hayvan adı tespit edilmiş. Tespit edilen hayvan metaforları, George Lakoff ve Mark Johnson’ın Kavramsal Metafor Kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Bu kurama ait olan kavramsal haritalama yöntemi ile kaynak alandaki hayvanların hedef alanda hangi kavramlarla eşleştirildiği analiz edilmeye çalışılmıştır. Analiz sonucunda Salihli Kazak Türklerinin ait oldukları topluma, kültüre ve konuştukları dile özgü tasavvurlarının, duygu değerlerinin neler olduğu ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARISTOTLE (1984). Complete Works of Aristotle: The Revised Oxford Translation (Edt. Jonathan Barnes). Volume II, Princeton, N.J.: Princeton University.
- BS →Babalar Sözi: Yüz Tomdıq (Qazaq Maqal-Mätelderi) (2010). 65 Tom, Astana: Foliyant / Бабалар сөзі: Жуз томдық (Қазақ мақал-мәтелдері) (2010). 65- том, Астана: Фолиант.
- BAŞKAN, Özcan (2003). Lengüistik Metodu. İstanbul: Multilingual.
- CROFT, William; CRUSE, D. Alan (2004). Cognitive Linguistics (Cambridge Textbooks in Linguistics). Cambridge: Cambridge University Press.
- GENÇER, Zeynep (2017). “Türk ve Japon Atasözlerinde Hayvan Metaforları.” Japon Dili ve Kültürü İncelemeleri, London: Transnational Press, 201-218.
- DEMİR, Gökhan Yavuz (2015). “Çevirenin Önsözü: Metafora Dönüş”. Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev). İstanbul: İthaki, 9-18.
- GÖKPINAR, Berna; ÖZYETGİN, Ayşe Melek (2022). “Nevâdirü’t Tevâriḫ Adlı Eserde Geçen Kahramanlık Temalı Atasözlerindeki Metaforların İncelenmesi.” Dil Araştırmaları, 30: 39-52.
- ŞENÖDEYİCİ, Sultan (2021). Azerbaycan Türkçesinde Bitki Adlandırmalarında Metaforlar: Dilbilimsel ve Göstergebilimsel Analiz. Doktora Tezi. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
Öz
In this paper, the animal metaphors in the proverbs of Kazakh living in the Salihli district of Manisa were analyzed. It has been tried create a conceptual field and a mind map by revealing the concepts to be pointed out by animal names.
Proverbs; reflecting the experiences and observations of a society over the centuries, they are metaphorical structures that transfer their feelings, thoughts, beliefs, values and behaviors from generation to generation. Animal metaphors are frequently encountered in these metaphorical structures. The study was based on the relationship that the Kazakh of Salihli established between animal behavior and human behavior, and between animal behavior and objects.
This study; it consists of planning, compilation and analysis phases. With the technique of interview and using the guide person 192 proverbs were compiled. 32 animal names used as metaphorical expressions in the compiled proverbs were identified. The identified animal metaphors were examined within the framework of George Lakoff and Mark Johnson's Conceptual Metaphor Theory. Using the conceptual mapping method belonging to this theory, it was analyze which concepts the animals in the source domain were matched with in the target domain. As a result of the analysis, it has been revealed what the perceptions and emotional values of the Salihli Kazakhs are specific to the society, culture and language they speak.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARISTOTLE (1984). Complete Works of Aristotle: The Revised Oxford Translation (Edt. Jonathan Barnes). Volume II, Princeton, N.J.: Princeton University.
- BS →Babalar Sözi: Yüz Tomdıq (Qazaq Maqal-Mätelderi) (2010). 65 Tom, Astana: Foliyant / Бабалар сөзі: Жуз томдық (Қазақ мақал-мәтелдері) (2010). 65- том, Астана: Фолиант.
- BAŞKAN, Özcan (2003). Lengüistik Metodu. İstanbul: Multilingual.
- CROFT, William; CRUSE, D. Alan (2004). Cognitive Linguistics (Cambridge Textbooks in Linguistics). Cambridge: Cambridge University Press.
- GENÇER, Zeynep (2017). “Türk ve Japon Atasözlerinde Hayvan Metaforları.” Japon Dili ve Kültürü İncelemeleri, London: Transnational Press, 201-218.
- DEMİR, Gökhan Yavuz (2015). “Çevirenin Önsözü: Metafora Dönüş”. Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev). İstanbul: İthaki, 9-18.
- GÖKPINAR, Berna; ÖZYETGİN, Ayşe Melek (2022). “Nevâdirü’t Tevâriḫ Adlı Eserde Geçen Kahramanlık Temalı Atasözlerindeki Metaforların İncelenmesi.” Dil Araştırmaları, 30: 39-52.
- ŞENÖDEYİCİ, Sultan (2021). Azerbaycan Türkçesinde Bitki Adlandırmalarında Metaforlar: Dilbilimsel ve Göstergebilimsel Analiz. Doktora Tezi. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mayıs 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 17 Sayı: 32 |
