Öz
Renkler insanların dünyayı algılama yollarından biridir. Her dilde renkler belirli sözcükler ya da kelime grupları aracılığıyla belirtilir. Ana renk adları bir dilin temel söz varlığına girer ve özgündür. İnsan bilincinde renkler ile ilgili bilgilerin toplamı, mensup olduğu halkın renk algısını belirler. Bu nedenle renkler, her kültürde belirli kavramları simgeler ve sözel olmayan iletişimde önemli yer tutar. Renklerin bu işlevi kültürel boyutları ile ilgilidir. Dilde kullanılan renk adlarının işlevleri ve taşıdıkları anlamlar başka kelimelerle bir araya geldiğinde oluşturulan kelime gruplarında ortaya çıkar. Dolayısıyla renklerin kültürel boyutu ile dilde renk adlarının dilsel boyutunu birbirinden ayırarak incelemekte fayda vardır.
Mevcut makalede birbirinden farklı iki dil ile iki kültürde kullanılan ve renk adı içeren deyimler anlam bilimsel açıdan incelenerek benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada betimleme, karşılaştırmalı analiz ve karma analiz yöntemlerinin yanı sıra anlam bilimde sözcüklerin derin anlamlarını incelemeye yarayan bileşenler analizi ve dağılım analizi kullanılmıştır. Yapılan araştırma esnasında hem Rusça hem Türkçe deyimlerde daha sık üç ana renk adının (siyah, beyaz, kırmızı) geçtiği, bazı renk adlarının (gri, turuncu, lacivert) Türkçe deyimlerde hiç kullanılmadığını, muhtemelen alıntılama yoluyla dillere kazandırılan deyimler arasında yapısal ve anlamsal eşdeğerliliğin mevcut olduğunu gösteren sonuçlara ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKSOY Ö. A. (1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, C.I, İstanbul: İnkılap Yayınları
- ANTONYAKOVA, D. (2021). Koloronim “belıy” v sostave frazeologiçeskih edinits i inıh ustoyçivıh slovosoçetaniy (komparativnıy russko-slovatskiy plan), Filologiçeskiy vestnik Surgutskogo gosudarstvennogo pedagogiçeskogo universiteta № 1(5), Surgut: SGPU Yayınları, s. 27-35. DOI 10.26105/PBSSPU.2021.1.1.001
- BAZIMA, B. (2005). Psihologiya tsveta : teoriya i praktika. SPb.
- DENİSOVA, V. (2015). Semantiçeskoye znaçeniye leksemı «krasnıy» v kitayskom i russkom yazıkah, Izvestiya Yujnogo feder. un-ta. Seriya: Filologiçeskiye nauki № 1, s. 129-134.
- DOĞAN, A. (1995). Açıklamaları ve Örnekleriyle Deyimler Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları
- FEDOROV, A. (2008). Frazeologiçeskiy slovar' russkogo literaturnogo yazıka.
Öz
Renkler insanların dünyayı algılama yollarından biridir. Her dilde renkler belirli sözcükler ya da kelime grupları aracılığıyla belirtilir. Ana renk adları bir dilin temel söz varlığına girer ve özgündür. İnsan bilincinde renkler ile ilgili bilgilerin toplamı, mensup olduğu halkın renk algısını belirler. Bu nedenle renkler, her kültürde belirli kavramları simgeler ve sözel olmayan iletişimde önemli yer tutar. Renklerin bu işlevi kültürel boyutları ile ilgilidir. Dilde kullanılan renk adlarının işlevleri ve taşıdıkları anlamlar başka kelimelerle bir araya geldiğinde oluşturulan kelime gruplarında ortaya çıkar. Dolayısıyla renklerin kültürel boyutu ile dilde renk adlarının dilsel boyutunu birbirinden ayırarak incelemekte fayda vardır.
Mevcut makalede birbirinden farklı iki dil ile iki kültürde kullanılan ve renk adı içeren deyimler anlam bilimsel açıdan incelenerek benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada betimleme, karşılaştırmalı analiz ve karma analiz yöntemlerinin yanı sıra anlam bilimde sözcüklerin derin anlamlarını incelemeye yarayan bileşenler analizi ve dağılım analizi kullanılmıştır. Yapılan araştırma esnasında hem Rusça hem Türkçe deyimlerde daha sık üç ana renk adının (siyah, beyaz, kırmızı) geçtiği, bazı renk adlarının (gri, turuncu, lacivert) Türkçe deyimlerde hiç kullanılmadığını, muhtemelen alıntılama yoluyla dillere kazandırılan deyimler arasında yapısal ve anlamsal eşdeğerliliğin mevcut olduğunu gösteren sonuçlara ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKSOY Ö. A. (1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, C.I, İstanbul: İnkılap Yayınları
- ANTONYAKOVA, D. (2021). Koloronim “belıy” v sostave frazeologiçeskih edinits i inıh ustoyçivıh slovosoçetaniy (komparativnıy russko-slovatskiy plan), Filologiçeskiy vestnik Surgutskogo gosudarstvennogo pedagogiçeskogo universiteta № 1(5), Surgut: SGPU Yayınları, s. 27-35. DOI 10.26105/PBSSPU.2021.1.1.001
- BAZIMA, B. (2005). Psihologiya tsveta : teoriya i praktika. SPb.
- DENİSOVA, V. (2015). Semantiçeskoye znaçeniye leksemı «krasnıy» v kitayskom i russkom yazıkah, Izvestiya Yujnogo feder. un-ta. Seriya: Filologiçeskiye nauki № 1, s. 129-134.
- DOĞAN, A. (1995). Açıklamaları ve Örnekleriyle Deyimler Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları
- FEDOROV, A. (2008). Frazeologiçeskiy slovar' russkogo literaturnogo yazıka.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mayıs 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 17 Sayı: 32 |
