Geyik Destanı’nın Yeni Bir Nüshası Üzerine

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 33, 27 - 50, 28.11.2023

Beytullah Bekar Okan Celal Güngör

https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1309600

Öz

Kesik Baş Destanı, Güvercin Destanı, Geyik Destanı, Kız Destanı, Ejderha Destanı vb. ürünler dinî-tasavvufi Türk halk edebiyatının Anadolu’daki ilk örneklerindendir. Manzum hikâye türünde yazılmış olan bu eserler, halka İslamiyet’i yaymak için söylenmiştir. Bu eserler, halk tarafından çok sevilmiş, çok değer verilmiştir. Çok değer verildiği için de mevlit kitaplarının içine dahil edilmiştir. Bu sebeple bu destanların pek çok nüshası bulunmaktadır.
Çalışmanın konusunu teşkil eden nüsha, Bavyera Eyalet Kütüphanesi urn:nbn:de:bvb:12-bsb10250028-7’de kayıtlıdır. Eser, kayıtlarda Süleyman Çelebi, 1351-1422 Hikâye-yi Mevlid-i Şerif adlı 51 sayfalık mevlit kitabının içinde geçmektedir. Mevlit kitabı, Geyik Destanı dışında “Nat-ı şerif, Kaside-yi Mevlud-ı şerif, Kaside-yi Tevhid-i Şerif, Vefat-ı Fatma, Destan-ı Güvercin, Destan-ı İbrahim gibi hikâyelerden oluşmaktadır. Eser, taş baskı (litografi) yöntemiyle 1857 yılında İstanbul’da çoğaltılmıştır. Geyik Destanı, eser içerisinde 30. sayfanın 6. satırından başlayıp 35. sayfanın 13. satırına kadar devam etmektedir. Destan, 99 beyitten müteşekkildir. Makalede destan dil ve yazım özellikleri açısından incelenip transkribe edilecek ve destanın dizini verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Geyik Destanı, Kirdeci Ali, Mevlid-i Şerif

On A New Copy Of The Deer Epic

Öz

Cut Hear Epic (Kesik Baş Destanı), Pigeon Epic (Güvercin Destanı), Deer Epic (Geyik Destanı), Girl Epic (Kız Destanı), Dragon Epic (Ejderha Destanı) Epic etc. products are among the first examples of religious-mystical Turkish folk literature in Anatolia. These works which were written in the form of verse stories were said to spread Islam to the public. These works were loved and appreciated by the public. Since it is highly valued, it is included in the Mevlit books. For this reason there are many copies of these epics.
The copy which is the subject of the study is registered in the Bavarian State Library at urn:nbn:de:bvb:12-bsb10250028-7. The work is mentioned in the records of Süleyman Çelebi 1351-1422 Hikaye-yi Mevlid-i Şerif in the 51-page ceremony book. Apart from the Geyik Destanı the Mevlit book consist of stories such as Nat-ı şerif, Kaside-yi Mevlud-ı şerif, Kaside-yi Tevhid-i Şerif, Vefat-ı Fatma, Destan-ı Güvercin, Destan-ı İbrahim. The work was reproduced in İstanbul in 1857 by lithography method. The Epic of Geyik starts from the 6th line of the 30th page and continues until the 13th line of the 30th page and continious until the 13th line of the 35th page. The epic consists of 99 couplets. In the article, the epic will be analyzed and transcribed in terms of language and spelling features and the index of the epic wiil be given.

Anahtar Kelimeler

Derr Epic (Geyik Destanı), Kirdeci Ali, Mevlid-i Şerif

Kaynakça

• ARGUNŞAH, Mustafa (2002). Kirdeci Ali Kesikbaş Destanı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ASLAN, Namık (2006). “Manzum Dinî Hikâyeler ve Kirdeci Ali’ye Ait Olduğu Söylenen İki Hikâye Metni (Güvercin ve Geyik Destanları)”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 189-207.
• AYTAŞ, Gıyasettin (1999). “Türk Kültür ve Edebiyatında Geyik Motifi ve “Haza Destan-ı Geyik”, Türk Kültür ve Hacı Bektaş Velî Araştırmaları Dergisi, 12, 161-170.
• ERCİLASUN, Ahmet Bican (2006). Türk Dili Tarihi (3 baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• KORKMAZ, Şenol (2012). Eski Anadolu Türkçesine Ait Bir Manzum Hikâye Mecmuası (İnceleme - Metin - Çeviri - Dizin ve Tıpkıbasım). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• KUZUBAŞ, Muhammet (2008). “Manzum Bir Destan Ktabı (Destân-ı Veysel Karânî, Vefât-ı Hz. Fâtıma, Vefât-ı Hz. İbrâhîm, Hikâyet-i Gügercin, Hikâyet-i Geyik)”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1/2: 304-340.
• TÖREN, Hatice (2005). “Sadreddin’in Dâsıtân-ı Geyik Adlı Mesnevisi”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. 33, 239-282.