Nickname Tradition of Azerbaijani Turks Living in Melekli Town of Iğdır Province

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 35, 203 - 220, 10.11.2024

İlker Avcıoğlu , Osman Albayrak

https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1506372

Öz

Nicknames, which are defined as names given later by society, apart from people's own naming, are among the important subjects of cultural linguistics. The tradition of giving nicknames to people from past to present has an important place in Turkish culture. Nicknames given to people are cultural materials that maintain their vitality among the public and have social functions. These names, which are given to people by the society in addition to their real names, are not ordinary names, but are forms with deep meanings. Features such as a person's character, economic situation, distinct physical features, attitudes and behaviors, religious beliefs, and ethnic origin are factors that directly affect the nicknames given to people. In order for the nicknames given to people to be valid, that nickname must be adopted and accepted by the local people. In this study, personal nicknames in Melekli Town of Iğdır province were chosen as the subject. The data obtained in the study was obtained using the semi-structured interview method. Nicknames used colloquially were compiled by face-to-face interviews with the source people. In the study, the reasons for the nicknames given to people in the region were examined and classified.

Anahtar Kelimeler

Onomastics, nicknames, cultural linguistics, Melekli town

Iğdır İli Melekli Beldesinde Yaşayan Azerbaycan Türklerinin Lakap Verme Geleneği

Öz

Kişilerin kendi adlandırmalarından ayrı olarak toplum tarafından sonradan verilen adlar şeklinde tanımlanan lakaplar, kültürdilbiliminin önemli konuları arasında yer alır. Lakaplar, toplumun dünya görüşlerini yansıtan pragmatik formlardır. Geçmişten günümüze kişilere lakap verme geleneği Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Kişilere verilen lakaplar, halk arasında canlılığını koruyan ve toplumsal işlevleri olan kültürel malzemelerdir. Toplum tarafından kişilere asıl adlarının yanı sıra sonradan verilen bu adlandırmalar alelade adlandırmalar olmayıp derin anlamları olan formlardır. Kişinin karakteri, mesleği, ekonomik durumu, belirgin fiziksel özellikleri, tavır ve davranışları, dini inanışları, etnik kökeni vb. gibi özellikleri kişilere verilen lakapları doğrudan etkileyen faktörlerdir. Kişilere verilen lakapların geçerli olması için grup üyeleri tarafından verilen lakabın benimsenmesi ve kabul görmesi gerekir. Bu çerçevede lakaplar, kullanıldığı sosyal çevrenin ortak kültürel hafızasıdır. Bu çalışmada, Iğdır ilinin Melekli beldesinde yaşayan Azerbaycan Türklerinin lakap verme geleneği konu olarak seçilmiştir. Çalışmada kültür analizi araştırma deseni kullanılmıştır. Kaynak kişilerle yüz yüze görüşülmüş ve halk ağzında kullanılan kişi lakaplar derlenmiş, tasnif edilmiş ve yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adbilim, lakaplar, kültürdilbilim, Melekli beldesi

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2003). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• ALKAYA, Ercan (2001). “Türklerde Ad Verme Geleneği ve Kişi Adları”. Türk Kültürü, XXXIX/459: 442-448.
• ATALAY, Besim (2021). Divanü Lûgat-it Türk III. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• BAKIRCI, Nedim (2019). “Dede Korkut Kitabı Bağlamında Oğuzlarda Toy Geleneği”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7/20: 130-142.
• BRUHL, Lucien Levy (2006). İlkel İnsanda Ruh Anlayışı (Çev. Oğuz Adanır). Ankara: Doğu Batı.
• COŞAR, Asiye Mevhibe (1999). "Trabzon'da Kullanılan Lakaplar Üzerine Bir Derleme/Değerlendirme". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 47: 26-39.
• ÇAKIR, Emine (2022). “Sözlü Tarih ve Kültürel Değişim: Televizyona Merhaba”. Milli Folklor, 136: 79-93.
• e-KS= https://kayserispor.gen.tr/futbolcudetay.php?futbolcu_id=61#google_vignette. (Erişim Tarihi: 12.02.2024)
• e-MG= https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.671.pdf. (Erişim Tarihi: 18.02.2024)
• ERGİN, Muharrem (2014). Dede Korku Kitabı 1 Giriş-Metin Tıpkıbasım. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• HORTON, Donald; WOHL R. Richard (1956). "Mass Communication And Para-Social İnteraction: Observations On İntimacy At A Distance". Psychiatry, 19/3: 215-229.
• İNAN, Abdülkadir (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• KESKİN, Ahmet (2020). Türk Kültüründe Lakaplar. Ankara: Akçağ.
• MUTLU, Erol (2008). Televizyonu Anlamak. Ankara: Ayraç.
• ÖGEL, Bahaeddin (2003). Türk Mitolojisi I. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• PİNTO-ABECASİS, Nina (2011). “Towards The İnclusion Of Nicknames İn The Genres Of Folklore: The Case Of The Former Jewish Community Of Tetuan, Morocco”. Folklore, 122/2: 135-154.
• SAKAOĞLU, Saim (2001). Türk Ad Bilimi I, Giriş, Ankara: Türk Dil Kurumu.
• SARIKAYA, Mahmut (2019). "Dellek Kelimesinin Azerbaycan Türkçesindeki Anlam Boyutları ve Anadolu’daki Karşılığı Üzerine.” Karadeniz Araştırmaları 64: 685-693.
• Türkçe Sözlük (2005). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü II-IV (2019). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• YALDIZKAYA, Ömer Faruk (2014). "Emirdağ’da Lakaplar Üzerine Bir Araştırma." Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi 1/1: 1-16.
• YEŞİLDAL, Ünsal Yılmaz (2018). “Atalar Kültüne Dair İnanmaların Türklerin Ad Verme İnanç ve Gelenekleri Üzerindeki Tesiri”. Millî Folklor, 30/119: 48-59.