Öz
Categorization has been very important in the fields of Cognitive Science andLinguistics. Each of the linguistic units in our languages is relative to categorization. Researches in categorization, therefore, can help us to understandhow human thinks and how our brains work. Categorization has been unquestionable for thousands of years under the effect of the Greek philosopherAristoteles. Years after, since the researches of Rosch, categorization became a topic under examination again. In Turkey, Gökmen 2013, Seferoğlu 1999 andÖnal 2012 had done many researches on categorization. However, although manyresearches in different languages have been done, there are only a few on the comparison of prototypes between different cultures. In this paper, the prototypes of vegetable, bird, fruit, fish, relatives, instrument, tree, dessert, and beverage willbe examined again in Turkey and Taiwan. In this research the internal structures of categorization; the sequences, numbers and frequencies of the members; therelationships under categories; and basic levels of turkish and taiwanese being tested, the influence of geographies, cultures, and living styles between the two culture will be studied. Any other new discoveries will too be mentioned in thispaper
Anahtar Kelimeler
Rosch Prototype Chinese Turkish NSC cognitive science category categorization concept basic level context personal knowledge cultural knowledge semantic knowledge
Kaynakça
- Berlin, B., ve Kay, P. (1969). Basic colour terms. University of California Press, 19, 15.
- Li, C. Y. (2014). Türkçe ve Tayvan Çincesinde Öntipler Üzerine Bir Karşılaştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Lakoff, G. (1990). Women, fire, and dangerous things: What categories reveal about the mind. Stanford: Stanford University Press.
- Löbner, S. (2013). Understanding Semantics, Second Edition (Understanding Language) (2 ed.). Routledge.
- Önal, Ö. (2012). Ön-tür kuramı çerçevesinde Türkçede anlamsal ulamların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 52.
- Park, D. C., Yoon, C. A., Feinberg, F., Hu, P., Gutchess, A. H., Hedden, T., . . . Cui, Y. (2004). Category norms as a function of culture and age: Comparisons of item responses to 105 categories by American and Chinese adults. Psychology and Aging, 19(3), 379-393.
- Nisbett, R. (2004). The Geography of Thought: How Asians and Westerners Think Differently.and Why (Reprint ed.). Free Press.
- Rosch, E. (1975). Cognitive representations of semantic categories. 104(3), 192-233.
- Rosch, E. H., ve Moore, T. E. (1973). On the internal structure of perceptual and semantic categories. Cognitive development and the acquisition of language., xii, 308 pp.
- Sapir, E. (1921). An introduction to the study of speech. Language.
- Seferoğlu, G. (1999). Prototip Kuramı Çerçevesinde Bir Araştırma. Dilbilim Araştırmaları.
- Taylor, J. R. (2002). Cognitive Grammar (120(9)). Oxford: Oxford University Press.
Öz
Ulamlama, bilişsel bilim ve dilbilim alanlarında önem taşımaktadır. Dili oluşturanbütün birimler, ulamlamayla ilgilidir. Dolayısıyla, ulamlamayı araştırmak, insanların nasıl düşündüğünü ve bilişin nasıl işlemleme yaptığını anlamamıza yardımcıolur. Ulamlama, Yunan felsefesinin etkisinden dolayı, Aristo’nun klasik teorisiolarak uzlaşımsal bilim dünyasında kabul edilmektedir. Rosch’la beraber ulamlama bilimsel çalışmalarının gözde konusu olmayabaşlamıştır. Türkiye’de ise Gökmen, 2013, Seferoğlu, 1999 ve Önal 2012 öntipüzerine incelemelerde bulunmuşlardır. Öntip pek çok dilde irdelenmiştir. Ancakdillerarası ve kültürlerarası karşılaştırmalı çalışmalarının sayısı oldukça azdır. Buaraştırmada 18-28 yaş arası Türk ve Tayvanlı deneklerin sebze, kuş, meyve, balık,akrabalık, enstrüman, ağaç, tatlı, içecek ulamlarındaki öntip tecihleri ele alınmıştır. Sonuçta Tayvanlıların ve Türklerin ulamlama yapıları, öğelerin sıraları,sayıları ve sıklıkları, ulam altındaki ilişkileri ve temel düzeyleri incelenmiştir. Birbaşka deyişle, bu iki farklı bölgede coğrafya, kültür ve yaşam tarzının dildeki yansıması araştırılmıştır
Anahtar Kelimeler
Rosch Öntip öntür prototip çince türkçe NSC bilişsel bilimler ulam ulamlama kavram temel düzey bağlam kişisel bilgi kültürel bilgi anlamsal bilgi
Kaynakça
- Berlin, B., ve Kay, P. (1969). Basic colour terms. University of California Press, 19, 15.
- Li, C. Y. (2014). Türkçe ve Tayvan Çincesinde Öntipler Üzerine Bir Karşılaştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Lakoff, G. (1990). Women, fire, and dangerous things: What categories reveal about the mind. Stanford: Stanford University Press.
- Löbner, S. (2013). Understanding Semantics, Second Edition (Understanding Language) (2 ed.). Routledge.
- Önal, Ö. (2012). Ön-tür kuramı çerçevesinde Türkçede anlamsal ulamların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 52.
- Park, D. C., Yoon, C. A., Feinberg, F., Hu, P., Gutchess, A. H., Hedden, T., . . . Cui, Y. (2004). Category norms as a function of culture and age: Comparisons of item responses to 105 categories by American and Chinese adults. Psychology and Aging, 19(3), 379-393.
- Nisbett, R. (2004). The Geography of Thought: How Asians and Westerners Think Differently.and Why (Reprint ed.). Free Press.
- Rosch, E. (1975). Cognitive representations of semantic categories. 104(3), 192-233.
- Rosch, E. H., ve Moore, T. E. (1973). On the internal structure of perceptual and semantic categories. Cognitive development and the acquisition of language., xii, 308 pp.
- Sapir, E. (1921). An introduction to the study of speech. Language.
- Seferoğlu, G. (1999). Prototip Kuramı Çerçevesinde Bir Araştırma. Dilbilim Araştırmaları.
- Taylor, J. R. (2002). Cognitive Grammar (120(9)). Oxford: Oxford University Press.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mart 2013 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ocak 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Sayı: 159 |