The Books Reading in İstanbul Madrasahs in the XVII Century

Yıl 2019, , 183 - 236, 21.03.2019

Bilgin Aydın , Ekrem Tak

https://doi.org/10.30767/diledeara.542604

Cited By: 7

Öz

This study aims to examine the textbooks which the students would read during the course of their education in the madrasas in İstanbul during the seventeenth century through the probate records (tereke). As it is known, miscellaneous books have been mentioned in the resources related to the textbooks which were read in the Ottoman Madrasas and they are all theoretically accepted to have been taught in the madrasas. However,  if all of them were read in the madrasas, could it be reflected on the book collections of the students? In order to reveal this, the court registers and the probate records have been examined. After going through the registers of the Istanbul courts, especially the Kısmet-i Askeriye Tribunal, the 14 probate records of the madrasa students dated to the years of 1089-1110 (1678-1698) have been determined and evaluated. These records allow us to learn the hometowns, heirs and fortunes of the students who passed away and the madrasas where they studied. It is also possible to learn the books which the students left in the madrasas when they died, the prices of the books, the military and administrative classes they belonged to and the commercial relations if any. 

Anahtar Kelimeler

Madrasahs, education, books

XVII. Yüzyılda İstanbul Medreselerinde Okutulan Kitaplar (Tereke Kayıtları Üzerine Bir Değerlendirme)

Öz

Bu çalışmada XVII. yüzyıl İstanbul’unda medrese talebelerinin okuduğu kitaplar tereke kayıtları üzerinden incelenmeye çalışılmıştır. Bilindiği gibi Osmanlı medreselerinde okutulan kitaplarla ilgili kaynaklarda birbirinden farklı birçok kitap adları geçmekte ve teorik olarak bu kitapların medreselerde okutulduğu kabul edilmektedir. Ancak bu kitapların hepsi medreselerde okutuluyorsa acaba bu durum medrese öğrencilerinin kitap koleksiyonlarına yansımış mıdır? Bunu tespit edebilmek için şeriyye sicilleri ve tereke kayıtları incelenmiştir. Bu çalışmada başta Kısmet-i Askeriye Mahkemesi olmak üzere İstanbul mahkemelerine ait siciller taranarak 1089-1110 (1678-1698) tarihleri arasında tesbit edilen medrese talebelerine ait 14 tereke kaydı değerlendirilmiştir. Bu terekelerde mevcut kayıtlardan vefat eden medrese talebelerinin öğrenim gördüğü medreseyi, memleketlerini, mirasçılarını, servetlerini, öldüklerinde medresede mevcut kitaplarını ve bu kitapların fiyatlarını, mensubu oldukları askerî ve idarî sınıfları ve varsa ticarî münasebetlerini öğrenmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Medreseler, talebeler, eğitim, kitaplar

Kaynakça

• İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kueumu (TTK), Ankara 1988, s. 75-77.