Uzun İhsan Efendi’nin Monolojik Sesi: Puslu Kıtalar Atlası

Yıl 2019, , 145 - 164, 20.10.2019

Selçuk Atay

https://doi.org/10.30767/diledeara.635495

Öz

İhsan
Oktay Anar’ın ilk romanı olan Puslu
Kıtalar Atlası, postmodern anlatının teknikleriyle kaleme alınmış bir
romandır. On yedinci yüzyıl İstanbul’unda yaşayan Uzun İhsan Efendi’yi merkeze
alınarak kurgulanan eser fantastik ögelerle yüklü bir roman olarak karşımıza
çıkar. Anar’ın romanlarında genel karakteristik bir özellik olan bu öğeler
sanatkârın ilk romanından son romanına kadar belirgin bir yapısal unsur olarak
karşımızda durmaktadır.

Anar’ın
romanları üzerine yapılan pek çok çalışmanın, bahsedilen fantastik ögelerin
tespiti, postmodern kurgu unsurlarının tespiti gibi genel geçer betimleme
çalışmaları etrafında toplanığı görülmektedir. Ancak diğer tarafta sanatkârın
romanlarındaki dili kullanış biçimi veya romanının yapısal özelliklerinin
oluşumu üzerine çok az şey söylenmiştir. Özellikle İhsan Oktay Anar’ın dili
için karakteristik bir özellik olarak gösterilebilecek olan dil kullanımı ve bu
dilin monolojik yapısı üzerinde durulmamıştır. Oysa sanatkârın romanını
oluşturan en mühim taraf onun dili kullanışı ve bu yapısal özellikle kurgulanan
tahkiye hususiyetidir.

Bu
makalede İhsan Oktay Anar’ın Puslu
Kıtalar Atlası adlı romanı Mihail Bahtin’in monolojik söylemi etrafında
tahlil edilecek ve monolojik söylemin ortaya çıkardığı yapı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İhsan Oktay Anar, Puslu Kıtalar Atlası, Bahtin, monolojik söylem

Monological Sound Of Uzun İhsan Efendi: Puslu Kıtalar Atlası

Öz

Puslu
Kıtalar Atlası, that İhsan Oktay Anar's first novel, is a novel
written by the techniques of the postmodern narrative. The work of Uzun İhsan
Efendi, who lived in the seventeenth century in Istanbul, was taken as a novel
and loaded with fantastic elements. These elements, which are a general characteristic
of Anar's novels, stand before us as a distinctive structural element from the
first novel to the last novel.

Many studies on Anar's novels have been gathered
around the general description of depictions such as the identification of the
fantastic elements and the determination of the elements of postmodern fiction.
But on the other hand, little has been said about the use of language in the
novelist's novels or the formation of the structural features of his novel. In
particular, the use of language and its monological structure, which can be
shown as a characteristic feature of the language of İhsan Oktay Anar, are not
emphasized. However, the most important part of the artist's novel is his use
of language and this structural feature is the feature of the arbitration that
has been designed.

In this paper, Ihsan Oktay Anar's novel of the Puslu Kıtalar Atlası will be analyzed
around the monological discourse of Mikhail Bakhtin and the structure revealed
by monological discourse will be examined.

Anahtar Kelimeler

İhsan Oktay Anar, Puslu Kıtalar Atlası, Bakhtin, monological discourse

Kaynakça

• Anar, İhsan Oktay (2015), Puslu Kıtalar Atlası. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bahtin, Mihail M. (2004), Dostoyevski Poetikası’nın Sorunları, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Metis Yayınları.
• Bahtin, Mihail. M. (2014), Karnavaldan Romana, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bahtin, Mihail M. (2016), Söylem Türleri ve Başka Yazılar, çev. Okan N. Çiftci, İstanbul: Metis Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2014), Simülakrlar ve Simülasyon, çev. Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Frankl, Victor E. (2007), Duyulmayan Anlam Çığlığı, Psikoterapi ve Hümanizm, çev. Selçuk Budak, İstanbul: Öteki Yayınları.
• Horkheimer, Max (2013), Akıl Tutulması, çev. Orhan Koçak, İstanbul: Metis Yayınları.
• Man, Paul de (2008), Okuma Alegorileri, Rousseau Nietzsche Rilke ve Proust’ta Figürel Dil, çev. Mustafa Zeki Çıraklı, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Şahin, İbrahim (2012), Haz ve Günah: Bir Tanpınar Yorumu. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Todorov, Tzvetan (2012), Fantastik, Edebi Türe Yapısal Bir Yaklaşım, çev. Nedret Öztokat, İstanbul: Metis Yayınları.
• Tüzer, İbrahim (2016), “Uzun İhsan Efendi’nin Puslu Kıtası”, Arka Kapak, 9, s. 24-25.