Şehir Hafızası ve Deneyim Mekânı Olarak Edebiyat: Edebiyat Şehir Hafıza Üzerine Düşünceler

Yıl 2020, , 409 - 418, 20.03.2020

Mustafa Karadeniz

https://doi.org/10.30767/diledeara.664801

Öz

Ebru Burcu Yılmaz’ın 2019 Mayıs’ında Kesit Yayınları’ndan çıkan Edebiyat Şehir Hafıza isimli çalışması, 1940 ve 1960 yılları arasında yayımlanan Türk romanlarından seçilen örneklerden hareketle, edebî dekor içinde şehir hafızasının görünümlerini dikkatlere sunmayı amaçlıyor. Türkiye tarihinde sosyal, kültürel ve siyasi bakımdan meydana gelen değişimlerin şehircilik faaliyetleri açısından da gözle görülür bir hız ve artışa yol açması incelemede bu tarihsel aralığın seçilmesinin temel gerekçesi olarak ileri sürülüyor. 432 sayfadan oluşan kitapta incelenen kavramların yörüngesinde döndüğü jenerik kavram “hafıza mekânı”dır. Burcu Yılmaz, söz konusu kavram bağlamında Türk edebiyatında şehir temsilleri ve hafıza mekânlarına yönelik yorum, tespit, tenkit ve tekliflerini 1940-1960 arasında yazılan geniş bir roman yelpazesi üzerinden serimliyor. Ele aldığı konuya dair tespit ve eleştirilerle yetinmeyip dikkate değer öneriler de sunması Edebiyat Şehir ve Hafıza’nın özgün taraflarındandır. Yazara göre geçmişten bugüne mekân kültürü konusunda yaşanan değişimleri, bu değişimlerin ahlaki ve düşünsel izdüşümlerini romanlar üzerinden sorgulama imkânı bulmak mümkündür. Bu sorgulama, insan merkezli mekân uygulamalarına ilham verebilir. Edebiyat Şehir Hafıza, sadece has edebiyat okuruna değil, toplumun aynı mekânı paylaşan, birlikte yaşama arzusuna sahip bütün paydaşlarına, şehre dair edilgen tavırdan kurtulması ve sorumluluk alması için yapılmış incelikli bir çağrıdır.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, şehir, hafıza mekanları

Kaynakça

• Burcu Yılmaz, Ebru (2019), Edebiyat Şehir Hafıza / Türk Romanında Hafıza Mekânı Olarak Şehir (1940-1960), İstanbul: Kesit Yayınları.
• Felski, Rita (2010), Edebiyat Ne İşe Yarar, çev. Emine Ayhan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Perec, Georges (2017), Mekân Feşmekân, çev. Ayberk Erkay, İstanbul: Everest Yayınları.
• Shiner, Larry (2010), Sanatın İcadı / Bir Kültür Tarihi, çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Toptaş, Hasan Ali (2007), Harfler ve Notalar, İstanbul: Doğan Kitap.