Some Remarks on the Etymology of the Words “Yavuz” and “Yavlak”

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 16, 165 - 175, 31.10.2017

Gülşah Topuz

Öz

This article,
followed by a discussion on the sound changes that the word yavuz has undergone in Turkic languages
as well as throughout the historical periods of Turkish, presents in a
chronological order the views on the etymology of the word in question.
Consequently, it attempts to propose a new etymology for the word yavuz, drawing upon the noun stem yav (<*yab), which is still extant in
the present-day Turkish language and has so far remained unnoticed. 

Anahtar Kelimeler

yavuz, yavlak, semantic change

“Yavuz” ve “Yavlak” Kelimelerinin Etimolojilerine Dair Düşünceler

Öz

           Makalede ilk olarak yavuz kelimesinin Türkçenin tarihî
dönemleri ile Türk dillerinde ne gibi ses değişikliklerine uğradığı üzerinde
durulmuş, kelimenin etimolojisi üzerine ileri sürülen görüşler tarihsel sırayla
verilmiştir. Türk yazı dillerinde hala yaşayan ve şimdiye kadar gözden kaçan yav (< *yab) isim kökünden hareketle yavuz
kelimesinin kökenine dair yeni bir etimoloji önerisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

yavuz, yavlak, anlam değişmesi

Kaynakça

• Ryumina-Sırkaşeva, L. T. / Kuçigaşeva, N. A.: Teleutsko-russkiy slovar’. Kemerovo, 1995 (Teleüt Ağzı Sözlüğü. Çev. Akalın, Ş. H. / Turgunbayev, C., Ankara, 2000). Azizbekov, H. A. (1965). Azerbaydjansko-russkiy slovar’. Bakü. Tekin, Ş. (1980). Bang, W. K. Berlin’deki Macar Enstitüsünden Türkoloji Mektupları. (1925- 1934). Erzurum. Uraksin, Z. G. (1996). Başkirskogo-russkiy slovar’. Moskova. Clauson, Sir G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford. Dankoff, R. / Kelly, J. (1985). Maḥmūd al-Kāšġarī. Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān Luγāt at-Turk). Cambridge. (1993). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. 1-12. 2. Baskı, Ankara. Erdal, M. (1991). Old Turkic Word Formation. A Functional Approach to the Lexicon. 1- 2. Wiesbaden. Sevortyan, Ė.V. (1974). Etimologiçeskiy slovar’ tyurskix yazıkov 1. Moskova. Gabain, von A. (1954). Türkische Turfan-Texte VIII. Abhandlungen der deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. 7. Berlin. Baskakov, N. A. (1973). Gagauzsko-russko-moldavskyj slovar’. Moskova. Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara. Eckmann, J. (1988). Çağatayca El Kitabı. Çev. G. Karaağaç. İstanbul. Tenišev, Ė. R. / Suyunçev, H. I. (1989). Karaçaevo-balkarsko-russkiy slovar’. Moskova. Yudahin, K. K. (1965). Kirgizsko-russkiy slovar’. Moskova. Baskakov, N. A. (1958). Karakalpaksko-russkiy slovar’. Moskova. Bammatov, Z. Z. (1969). Kumyksko-russkiy slovar’. Moskova. Asanov, Ş. A. / Garkavec, A. N. / Useinov, S. M. (1988). Krımskotatarsko-russkiy slovar’. Kiev. Kara, F. (2011). Zebân-ı Türkî (Kélür-nâme). İnceleme - Metin - Dizin. Erzurum. Mahmudov, H. / Musabaev, G. (1954). Kazahsko-russkiy slovar’. Alma- Ata. Meninski, F. (1680). Thesaurus Linguarum orientalium turcicae-arabicae-persicae. Lexicon turcico-arabico- persicum. Tıpkıbasım (2000) Ölmez, M. & Stachowski, M. İstanbul. Ata, A. (1998). Nehcü’l-Feradis. Cennetlerin Açık Yolu. III (Dizin-Sözlük). Ankara. Nişanyan, S. (2002). Sözlerin Soyağacı. Çağdaş Türkçenin Etimoloji Sözlüğü. İstanbul. Baskakov, N. A. (1963). Nogaysko-russkiy slovar’. Moskova. Borovkov, A. K. (1959). Uzbeksko-russkiy slovar’. Moskova. Redhouse, S. J. (1890). Turkish/Ottoman-English Redhouse Dictionary. İstanbul. (1966). Golovkina, O. V.: Tatarsko-russkiy slovar’. Moskova. Tekin, T. (1986). Zetacism and Sigmatism: Main Pillars of the Altaic Theory, Central Asiatic Journal, 30, 141-160. Gabain, von A. (1954). Türkische Turfan-Texte VIII. Abhandlungen der deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. 7. Berlin. Nadžip, Ė. N. (1968). Uygursko-russkiy slovar’. Moskova. Maue., D. (1996): Alttürkische Handschriften. Teil 1: Dokumente in Brāhmī und tibetischer Schrift. Stuttgart. Shaw, R. B. (1880). A sketch of the Turki language as spoken in Eastern Turkistan. Part 2. Vocabulary. (Kasghar and Yarkand). Calcutta.