Halil Nihat’ın, Mehmet Akif’in Âsım’ını Tanıtan Mizahî Bir Manzumesi

Yıl 2018, Sayı: 17, 11 - 26, 21.04.2018

Muharrem Dayanç

https://doi.org/10.30767/diledeara.418438

Öz

Kitap
tanıtımı bir yazı çeşidi olarak daha çok düzyazıyı akla getirir, fakat bu
durumun az da olsa istisnaları vardır. Kendisi de kitap tanıtımları yapan
Mehmet Akif’in Safahat’ının altıncı
bölümünü oluşturan “Âsım” 1924 yılında kitap olarak yayımlanınca bu eseri,
yazdığı manzume ile ilk selamlayanlardan biri Halil Nihat (Boztepe) olmuştur.
Halil Nihat’ın mesnevi tarzında ve mizahî bir anlatımla kaleme aldığı bu
manzume, “Âsım”la ilgili içinde geçen nitelemeler ve Mehmet Akif’in üslubunu
çağrıştıran bir dille yazılmış olması bakımından dikkate değer bir edebî
metindir.

Bu yazıda,
Halil Nihat’ın 1924’te Arap harfleriyle basılan Mâhitâb adlı kitabında
yer alan ve Mehmet Akif’in “Âsım”ını tanıtan “Yeni Kitaplar: Âsım” adlı manzume
konuyla ilgisi bağlamında tahlil edilecektir.

Ayrıca
yazının sonuna, Halil Nihat’ın 1924 yılında “Âsım”ı tanıtmak için yazdığı eski
harfli metnin eklenmesi hem bu makalenin daha iyi anlaşılmasına hizmet edecek
hem de bu alanda çalışanlara katkı ve kolaylık sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halil Nihat (Boztepe), Mehmet Akif (Ersoy), Âsım

A Satiricak Verse Poem By Halil Nihat Offerıng a Review of Mehmet Akif’s Âsım

Öz

In general book reviews are
written in prose with a bit exception. When Mehmet Akif’s “Âsım” was published
in 1924 as a book, Halil Nihat greeted this work by producing a review of “Âsım”
in verse. Boztepe poduced this review in the form of mesnevi and satirical
naration. It is thus closely associated with style of Mehmet Akif, making it
remarkably important in regard to literature/literary studies.

This presentation will examine
Halil Nihat’s review on Akif’s “Âsım” entitled “New Books: Âsım,” included in
his book Mâhitâb first published in
Arabic letters in 1924 within its own context and style.

In addition, attaching the text
written by Halil Nihat in 1924 to introduce "Âsim" in Arabic letters at
the end of the article, will serve both to understand better this article and
to provide contribution and convenience to researchers of this field.

Anahtar Kelimeler

Halil Nihat (Boztepe), Mehmet Akif (Ersoy), Âsım

Kaynakça

• Artun, Tevfik Ünsi ve diğerleri, Türk Futbol Tarihi (1992), Ed. Erdoğan Arıpınar, Cilt: 1, İstanbul, TFF Yayınları.
• Ayhan, Ece (2014), “Mehmet Siyah Kalem ve ‘Tehlikeli Şiir’”, Sivil Denemeler Kara, İstanbul, YKY Yayınları.
• (Beyatlı) Yahya Kemal (1921), “Üç Tepe”, Dergâh, Cilt: 1, No: 1, s. 1-2.
• (Boztepe) Halil Nihat (1924), Mâhitâb, İstanbul, Yeni Matbaa.
• Cebeci, Oğuz (2008), Komik Edebi Türler Parodi, Satir ve İroni, İstanbul, İthaki Yayınları, s. 73-177.
• Çoruk, Ali Şükrü (2007), “Yeni Türk Edebiyatında Tehzil”, 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi), Ankara, s. 481-489.
• Çoruk, Ali Şükrü (2008), Mizah Şairi Fazıl Ahmet Aykaç, İstanbul, Kitabevi Yayınları, 542 s.
• Dayanç, Muharrem (1993), Halil Nihat Boztepe Hayatı ve Eserleri, İstanbul, İstanbul Üniversitesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Dayanç, Muharrem (2007), “Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitleri Şiirinin Hikâyesi”, Türk Yurdu, Sayı: 235, s. 56-59.
• Doğan, D. Mehmet (2008), “Mehmet Akif ve Süleyman Nazif”, Vefatının 71. Yılında Mehmet Akif Ersoy Bilgi Şöleni Mehmet Akif Dönemi ve Çevresi, Ankara, TYB Vakfı Mehmet Akif Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Düzdağ, M. Ertuğrul (1988), Mehmet Akif Ersoy, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Düzdağ, M. Ertuğrul (2006), “Mehmet Akif Genci Âsım”, Mehmet Akif Hakkında Araştırmalar III, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Elmas, Nazım (2008), “Mehmet Akif’in Berlin, Necit ve Mısır Seyahatleri”, Vefatının 71. Yılında Mehmet Akif Ersoy Bilgi Şöleni Mehmet Akif Dönemi ve Çevresi, Ankara, TYB Vakfı Mehmet Akif Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Ersoy, Mehmet Akif (1924), Âsım, İstanbul, Sebîlürreşâd Kütüphanesi Neşriyatı.
• Ersoy, Mehmet Akif (1988), “Âsım”, Safahat, Yayına Hazırlayan: M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları.
• Gökçek, Fazıl (2005), “Nesil Çatışması: Âsım”, Mehmet Akif’in Şiir Dünyası, İstanbul, Dergâh Yayınları.
• Hayber, Abdülkadir (1993), Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri’nin Romanlarında Nesil Çatışmaları, İstanbul, MEB Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (2001), “Nesillerin Ruhu”, Nesillerin Ruhu, İstanbul, Dergâh Yayınları.
• Kenan, Seyfi (2015), “Modern Üniversitenin Oluşumu”, Osmanlı Araştırmaları, Sayı: 1, s. 352.
• Öztürk, Selahattin-Hacıismailoğlu, Abdurrahman M. (2012), “Hakkı Tarık Us”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 42, İstanbul, TDV Yayınları.
• Süleyman Nazif (1979), Malta Geceleri, Fırâk-ı Irak ve Galiçya, İstanbul, Tercüman 1001 Temel Eser.
• Süleyman Nazif (2015), Mehmet Akif, Haz. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul, Kapı Yayınları.
• Şengül, Abdullah (2006), “Değişimin Öncüleri: Model Şahıslar ve Türk Edebiyatına Yansımaları”, Erdem Dergisi, Sayı: 47, Ankara, AKM Yayınları.
• Şenocak, Kemaleddin (1989), Yanardağ Şairimiz Halil Nihad Boztepe, İstanbul, Acar Matbaacılık Tesisleri.
• Uç, Himmet (2000), “Akif’in Hikâyelerindeki Tipler Erkekler Âsım”, Mehmet Akif ve Hikâye Sanatı, Ankara, Bizim Büro Basımevi.
• Us, Âsım (2012), Hatıra Notları, Haz. İsmail Dervişoğlu, İstanbul, Kitabevi Yayınları.
• Uşaklıgil, Halit Ziya (1964), “Prof. Suut Kemal Yetkin’e”, Tercüme Mektup Özel Sayısı, Cilt: XVI, Sayı: 77-80, Ankara, M.E.B. Yayınları.