“Yevsey Klimkov” ile “Murtaza”nın Görev Ahlâkı Bakımından Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 18, 287 - 310, 19.10.2018

Derya Kılıçkaya

https://doi.org/10.30767/diledeara.472621

Öz

Orhan Kemal; roman, hikâye, oyun gibi çeşitli türlerde eser vermiş olsa da genellikle romancı yönüyle tanınır. 1914-1970 yılları arasında yaşayan yazar, edebiyat dünyasına pek çok eser armağan etmiş önemli bir sanatkârdır. Murtaza, zor şartlarda yaşam mücadelesi veren insanların hayatını, temiz bir dille anlatan yazarın yirmi dört romanından sadece bir tanesidir. Trajikomik bir roman olan Murtaza, hayata “görev ahlâkı” açısından bakan bir başkişiyi anlatır. Maksim Gorki, önemli Rus yazarlarından biridir. 1868-1936 yılları arasında yaşayan Gorki, Yararsız Bir Adam romanında Çar’a olan bağlılığı ve bu konudaki “görev ahlâkı” ile dikkati çeken genç, körpe bir ajanı konu eder. Orhan Kemal’in etkilendiği yabancı yazarlar arasında, öncelikle Rus-Sovyet romancı, öykü, deneme ve oyun yazarı olan Maksim Gorki gösterilir ve onun romanlarıyla, Gorki’nin eserleri arasında genellikle bir bağlantı kurulur, benzer yönler dile getirilir. Bu yazıda, Maksim Gorki’nin Yararsız Bir Adam adlı romanıyla, Orhan Kemal’in Murtaza isimli eserindeki başkişiler görev ahlâkı bakımından karşılaştırılacak ve yazarımızın, Gorki’den ne ölçüde etkilendiği ortaya konmaya çalışıldı. 

Anahtar Kelimeler

Orhan Kemal, Maksim Gorki, Yararsız Bir Adam

Kaynakça

• Atalı, Esra, “1905 Rus Devrimi İle 1908 Jön Türk Devrimi’nin Karşılaştırmalı İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002. Gorki, Maksim, Yararsız Bir Adam, Çev. Şemsa Yeğin, İstanbul: Kavis Yayınları, 2011. Gürsel, Nedim “Gorki Üzerine”, Başkaldıran Edebiyat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1997. İlhan, Attila, Gerçekçilik Savaşı, İstanbul: İş Kültür Yayınları, 2004. Kahraman, Hasan Bülent, Türk Şiiri Modernizm Şiir, İstanbul: Büke Yayınları, 2000. Narlı, Mehmet, “30. Ölüm Yıldönümünde Orhan Kemal ve ‘Murtaza’ ”, Varlık, Sayı 1126, Temmuz 2001, s.69-74. ____________, Orhan Kemal’in Romanları Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002. ____________, “Gorki’nin ve Orhan Kemal’in Küçük Adamları”. İlmî Araştırmalar, S. 16, 2003, s. 65-76. Orhan Kemal, Murtaza, 15. Basım, İstanbul: Tekin Yayınevi, 2003. Saygılı, Hasip, “1905 Rus Devriminin Osmanlı İmparatorluğuna Etkileri”, Doktora Tezi, İ. Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2012. Uturgaurı, Svetlana “ Orhan Kemal’in Yapıtları”, Sovyet Türkologlarının Türk Edebiyatı İncelemeleri, Çev. Tatyana Moran, Yurdanur Salman, İstanbul: Cem Yayınevi, 1980. Yavuz, Hilmi “Murtaza ve Ödev Ahlâkı”, Felsefe ve Ulusal Kültür, İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1975.