Makale ve Günlüklerinden Hareketle Ömer Seyfettin’in Görüşleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Sayı: 22, 127 - 157, 20.10.2020

Murat Turna

https://doi.org/10.30767/diledeara.748163

Öz

Ömer Seyfettin Türk kültür ve edebiyat hayatında genellikle hikâyeleri ile bilinir. Oysa fıkra, makale, çeviri, mektup, günlük ve şiir türlerinde de eserler ortaya koymuş bir sanatçıdır. Yazdığı türler arasında hayata bakışını, ideallerini ve kaygılarını, samimi ve ayrıntılı hâliyle yansıtanlar ise fıkra ve makaleleridir. Bu yazılarda, mahut hikâye yazarı kimliğinin ötesi bulunur. Nitekim hikâyelerinde işlediği temaların fikrî nüveleri de en net, en yalın hâliyle fıkra ve makalelerindedir. Esasen Türk fikir hayatına bir aydın olarak birikimini, ileriye dönük arzu ve çekincelerini en kuvvetli şekliyle fıkra ve makaleleri ile aktarmıştır denebilir.
Ömer Seyfettin’in görüşleri, kendi devrinde günün konusu olmuş ve polemikler doğurmuştur. Sanatçının ortaya koyduğu fikirlerin hâlen aktüel olması kayda değerdir. Bu makale, Ömer Seyfettin’in bir asır önce ifade ettiklerinin, bugün için bir anlam taşıyıp taşımadığını araştırmak üzere kaleme alınmıştır. Araştırmanın temeli, sanatçının fikirlerinin yoğunlaştığı fıkra ve makalelerine dayanır. Bunların yanı sıra günlüklerinden de faydalanılacaktır. Bu yazıları esas alınarak Ömer Seyfettin’in görüşlerinden hangilerinin bugüne intikal edebildiği, bunların ne derecede önemini koruduğu; kısaca Ömer Seyfettin’in bugüne neler söylediği irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Makale, Türklük, Türkçe, Siyaset

An Evaluation of Ömer Seyfettin’s Views Based on his Articles and Diaries

Öz

Ömer Seyfettin is generally known for his stories in Turkish cultural and literary life. However, he is an artist who has also created works in columns, articles, translations, letters, diaries and poetry. Nevertheless among the genres he wrote, those who reflect his views on life, his ideals and concerns in a sincere and detailed manner are his columns and articles. In this writings he is beyond the identity of known narrator. As a matter of fact the intellectual cores of the themes he studied in the stories arein his columns and articles in a clearest and the simplest form. Essentially it can be said that as an intellectual he conveyed his repertoire, forwardlooking wishes and reservations in the most powerful form via his columns and articles to Turkish intellectual life.
Ömer Seyfettin's views were the subject of his time and led up to polemics. It is noteworthy that the ideas presented by the artist are still current. This article has written to find out whether Ömer Seyfettin expressed a century ago has any significance for today or not. The basis of the research is based on the columns and articles of the artist’s ideas. In addition his diaries will also be used. On the basis of these writings which of the views of Ömer Seyfettin transferred to today and to what extent they maintain their importance and what Ömer Seyfettin said about today will be examined.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Article, Turkishness, Turkish, Politics

Kaynakça

• Ahmad, F. (2007). Bir Kimlik Peşinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Aktaş, A. (2018). “Genç Kalemler Sonrası Ömer Seyfettin’in Dil ve Millî Edebiyat Hakkındaki Görüşleri”, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 2/3, 253 - 265.
• Cemal Paşa (2012). Hatırat, (Haz.: Ahmet Zeki İzgöer) Dün Bugün Yarın Yayınları, İstanbul.
• Çalen, M. K. (2015). Kimlik Meselesi Bağlamında Ziya Gökalp Merkezli Bir Ömer Seyfettin Okuması, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 215, Nisan 2015, 153 – 166.
• Çilliler, Y. (2015). Modern Milliyetçilik Kuramları Açısından 19. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu Fikir Akımları, Akademik İncelemeler Dergisi, C. 10, S. 2, 2015, 45-65.
• Değirmenci, H. Başlangıçtan Günümüze Türk Romanında İstanbul’un Fethi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul, 2014.
• Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, (1992). Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Eliuz, Ü. (2012). Ömer Seyfettin Metinlerinde Aydınlanma ve Millî Bilinç, Turkish Studies, 7/4, 329 – 336.
• Enginün, İ. (2004). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Ersoy, M. A. (2003). Safahat, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
• Koç, M. (2008). Ömer Seyfettin’in Eserlerinde II. Meşrutiyet ve İttihat ve Terakki, Bilig, S. 47, Güz 2008, 121-146.
• Mert, N. (2004). Ömer Seyfettin – İslamcı, Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• Ömer Seyfettin. (2015). Bütün Hikâyeleri, (Haz. : Nazım Hikmet Polat) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Ömer Seyfettin. (2018). Bütün Nesirleri, (Haz. : Nazım Hikmet Polat) Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Özel, İ. (2004). Güncellenmiş Kalın Türk – Günce Ellenmiş Kalın Türk, Tiyo Yayıncılık, İstanbul.
• Pinto, B. (2008). Anlatmasam Olmazdı, Doğan Kitap, İstanbul.
• Polat, N. H. (2007). “Ömer Seyfettin” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 34, 80-82.
• Şengül, H. A. (2001). Ömer Seyfettin’de Millî Kimlik, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3/1, 2001, 11–14.