İstiklal Marşı’na İnanç Temelli Bir Perspektiften Bakış

Yıl 2025, Sayı: 31, 119 - 134

Esra Kürüm

Öz

İstiklal Marşı, sadece bir ülkenin milli marşı değil inanç ve imanla beslediği umudu sayesinde kurtardığı istikbalinin destanıdır. Üzerinden yüzyıllar da geçse manevi değerinden hiçbir şey kaybetmeyecek kıymette olan bu eser, zaman zaman yanlış biçimde ele alınmakta farklı bağlamlara dönüştürülmektedir. Kabul edildiği tarihten bu yana oldukça fazla çalışmanın konusu olmasına karşın bugün hala muğlak olan noktaları, ikileme düşülen hususiyetleri mevcuttur. Kimi tahlillerde, şiirin gerçekten öne çıkarılması elzem olan düşünce buluşları satır aralarında gözden kaçmaktadır.
İstiklal Marşı, hareket noktasını ve kaynağını İslam ve Kur’an-ı Kerim’den almaktadır. Mehmet Akif Ersoy’un Safahat’ındaki diğer şiirler, istiklal savaşı esnasında verdiği vaazlar göz önüne alındığında İstiklal Marşı’nı okumak için de yol gösterici olması gereken yegâne kaynağın Kur’an ve İslam tarihi kaynakları olması gerektiği dikkate çarpar. Ancak bugüne kadar yapılan çalışmaların çok cüzi bir bölümü metnin anlam katmanlarına referans olarak Kur’an’ı sunmuştur.
Bu çalışma İstiklal Marşı üzerine bu zamana kadar yapılmış birçok çalışmadan hareketle yeniden bir okuma ve zaman zaman yeni bakış açıları getirme denemesini öngörmektedir. Bu kapsamda yapılan okumalar neticesinde önceki tahlillerin birçoğunda klişe şiir okumalarından hamasi söylemli tahlillerden öteye gidilmediği görülmüştür.
Bu çalışmada Türk Milli Marşı ile ilgili derin okumamızın zayıflığına dikkat çekilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İstiklal Marşı, Mehmet Akif Ersoy, Tahlil, Kur’an-ı Kerim, İman.

Re-reading the National Anthem in the Perspective of the Holy Qur'an and Islamic History

Öz

The Turkish National Anthem is not only independence anthem of a country, but also the epic of its future, which it saved thanks to the hope it nurtured with faith and belief. This valuable work, which will not lose anything from its spiritual value even centuries later, is sometimes handled incorrectly and transformed into different contexts. Although it has been the subject of many studies since its adoption, there are still ambiguous points and dilemmas today. In some analyses, the thought discoveries of the poem, which really need to be highlighted, are overlooked between the lines.
The National Anthem takes its starting point and source from Islam and the Holy Qur'an. Considering the other poems in Mehmet Akif Ersoy' s Safahat and the sermons he gave during the War of Independence, it is noteworthy that the only source that should be a guide for reading the National Anthem should be the Qur'an and Islamic history sources. However, few studies have explored the layers of meaning in the text using the Qur'an as a reference.
This study aims to provide a fresh perspective on the National Anthem by re-examining previous studies. The current study seeks to avoid such limitations and provide a more objective analysis. It was found that many of the previous analyses were limited to clichéd poetry readings and used overly emotional language.
This study highlights the limitations of our understanding of the Turkish National Anthem.

Anahtar Kelimeler

National Anthem, Mehmet Akif Ersoy, Analysis, Holy Quran, Faith.

Kaynakça

• Akay, H. (2013). “Korkma!..”: İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı 41 Dize 41 Yorum içinde, hazırlayanlar: H.Akay-M.Fatih Andı, İstanbul: Hat Yayınevi, s. 101-119.
• Akay, H. (2021). “İstiklâl Marşı”: O Benim Milletimin Yıldızıdır, Parlayacak! / İlk Dizeyi Temsil ve Tevfik Kavramları Bağlamında Okumak. Dil Ve Edebiyat Araştırmaları (Mehmet Akif ve İstiklal MarşıÖzel Sayı), 41-53. https://doi.org/10.30767/diledeara.1048638
• Akçay, H. (2021). “İstiklâl Marşı’nı İmgeleri Işığında Okumak”, 100. Yılında İstiklâl Marşı ve Mehmed Âkif Ersoy Üzerine Okumalar İçinde, Ed. Hasan Akçay, Ankara: İksad Yayınevi, , ss. 3-30.
• Babacan, M. (2021). “Sömürgeci Batı Medeniyeti Karşısında Mehmet Âkif”, Türk Dili 831, s.50-60
• Bakkal, M. C. (2021). “İstiklal Marşı’nın ilham kaynağı olarak Kur’ân-ı Kerîm”. İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildirileri, s.269-282.
• Banarlı, N. S. (2017). “İstiklal Marşı II” Milletin Ortak Sözü: İstiklal Marşı, Derleyen: Vildan S. Coşkun, İstanbul: Erdem Yayınları, s.91-94.
• Bilgin, A. (2007). “İstiklâl Marşı ve Üzerine Yapılan Çalışmalar”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 37, s. 23-34.
• Canatan, K. (2017). “İstiklal Marşı’nın Temsil Ettiği Değerler” Milletin Ortak Sözü: İstiklal Marşı, Derleyen: Vildan S. Coşkun, İstanbul: Erdem Yayınları, s.44-55.
• Çağbayır, Y. (2009). Bayrak Mücadelemiz ve İstiklal Marşı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çağrıcı, M. (1997). “Hak” TDV İslam Ansiklopedisi, C.15, ss.137-139.
• Çetin, N. (2011). İstiklâl Marşı’mızı Anlamak, Ankara: Öncü Kitap.
• Çetin, N. (2014). “İstiklâl Marşı’mızı Anlamak”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi 21, 2 (2014) 25-92
• Duymaz, R. (2008). Millî Mücadelemiz ve İstiklal Marşımız, İstanbul: 3F Yayınevi.
• Emil, B. (2021). “İstiklal Marşımız” 100 Ülke 100 Marş İstiklal Marşı, ed. Birol Emil, Zeki Taştan, İstanbul: Kesit Yayınları, s.25-30.
• Ersoy, M. A. (1921). “İstiklal Marşı” www.tccb.gov.tr, Erişim: 11.03.2024
• Ersoy, M. A. (2000). Safahat, Haz. Ömer Rıza Doğrul, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Kahraman, Â. (2017). “İstiklal Marşı’nda Akif Kimlere Seslenir?” Milletin Ortak Sözü: İstiklal Marşı, Derleyen: Vildan S. Coşkun, İstanbul: Erdem Yayınları, s.56-59.
• Kaplan, M. (2004). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar II, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2017). “50. Yılında Türk İstiklal Marşı” Milletin Ortak Sözü: İstiklal Marşı, Derleyen: Vildan S. Coşkun, İstanbul: Erdem Yayınları, s.37-43.
• Karabulut, M. (2018). “İstiklal Marşı’na Kur’an-ı Kerim Bağlamında Bir Bakış”, Sebilürreşad 1026, s.9-10.
• Koçak, A. (2021). “Büyük Ruhun Romanını Yazan Adam: Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşının Kültürel Kaynakları”, Dil Ve Edebiyat Araştırmaları (Mehmet Akif ve İstiklal Marşı Özel Sayı), 139-162. https://doi.org/10.30767/diledeara.1048662.
• Kur’an-ı Kerim Meali (2011). Haz. Doç. Dr. Halil ALTUNTAŞ - Dr. Muzaffer ŞAHİN, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kurt, H (2012). “İslam İnancına Göre Şehitlik”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (16) 1, s. 189-220.
• Muallim Naci (2015). “Arş”, Kamus-i Türki, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Muallim Naci (2015). “Ezan”, Kamus-i Türki, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Sağlık, Ş (2016). “Ay Yıldızlı Bayrağımızın Anlamı Ve Darbecilerin Derbederliği”, https://www.akasyam.com/ay-yildizli-bayragimizin-anlami-ve-darbecilerin-derbederligi-146491/#:~:text=Arap%20alfabesinde%20%E2%80%9Cmim%E2%80%9D%20%E2%80%9Cha,be%C5%9F%20%C5%9Fart%C4%B1%20olarak%20da%20anlamland%C4%B1rabilirsiniz. Erişim Tarihi: 09.03.2025.
• Songar, A. (2017). “İstiklal Marşı’mızın Psikanalizi” Milletin Ortak Sözü: İstiklal Marşı, Derleyen: Vildan S. Coşkun, İstanbul: Erdem Yayınları, s.82-86.
• Şafak, Kubbealtı Lugatı, https://lugatim.com/s/%C5%9Fafak Erişim Tarihi: 09.03.2025
• Şahan, R. (2019). “İlhamını Kur’an’dan alan Şair, Mehmed Akif Ersoy”, e-Şarkiyat 11/2 s. 896-930
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim tarihi: 10.06.2024.
• Yücel, H. İ. (2021). “İstiklal Marşı’nın İzini Safahat’ta Sürmek” Söylem Filoloji Dergisi 6(2), s.391-408.