On the Exclamation Question Mark (Interrobang)

Yıl 2025, Sayı: 31, 233 - 244

Kadir Yılmaz

Öz

Abstract
Punctuation marks used to express feelings and thoughts more clearly in written language; They are intra-linguistic signs that, like other signs, serve the meaning, affect the meaning in some ways, complement it and guide the reader. Detailed information about the use of punctuation marks is included in the spelling guides, and the purposes and contexts in which these punctuation marks are used are explained with examples why they are necessary in terms of meaning and grammar. Apart from standard punctuation marks, the exclamatory question mark, which is not included in the current Spelling Guide of the Turkish Language Association but is used in many languages, has no place in spelling, but is used by some writers in different text types in order to add depth and subtlety to the meaning, adding "sharing" to the sentence with both question and exclamation meanings. It seems to convey meanings such as "reproach, whining, anger, surprise, confusion, interestingness". In this study, an "exclamatory question mark" is proposed to combine the /?!/ signs, which are called interrobang in Western languages. In addition, the purpose of this double sign will be mentioned and the subtlety and depth it adds to the expression will be emphasized; The boundaries of the sign will be determined based on examples in Turkish and other languages.

Anahtar Kelimeler

stion mark, exclamation mark, exclamation question mark, interrobang.

Ünlemli Soru İşareti (Interrobang) Üzerine

Öz

Özet
Yazı dilinde duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek amacıyla kullanılan noktalama işaretleri; diğer göstergeler gibi anlama hizmet eden, anlamı bazı yönlerden etkileyen, tamamlayan ve okuyucuya yol gösteren dil içi göstergelerdir. Yazım kılavuzlarında noktalama işaretlerinin kullanımıyla ilgili detaylı bilgilere yer verilmekte, bu noktalama işaretlerinin hangi amaçla ve hangi bağlamlarda kullanıldığı, anlam ve gramer açısından neden gerekli olduğu örneklerle açıklanmaktadır. Standart noktalama işaretlerinin dışında Türk Dil Kurumunun güncel Yazım Kılavuzu’nda yer verilmeyen fakat dilde kullanılan ünlemli soru işaretinin imlada yeri olmadığı hâlde anlama derinlik ve incelik katmak amacıyla bazı yazarlar tarafından farklı metin türlerinde kullanıldığı, cümleye hem soru hem de ünlem anlamlarıyla birlikte “paylama, serzeniş, sızlanma, kızgınlık, şaşkınlık, kafa karışıklığı, ilginçlik” gibi anlamlar kazandırdığı görülmektedir. Bu çalışmada Batı dillerinde interrobang olarak adlandırılan /?!/ işaretlerini birlikte karşılayacak “ünlemli soru işareti” teklifi getirilmektedir. Ayrıca bu ikili işaretin ne amaçla kullanıldığına değinilip anlatıma kattığı incelik ve derinlik üzerinde durulmakta, Türkçede ve başka dillerdeki örneklerinden hareketle sınırları belirlenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Soru işareti, ünlem işareti, ünlemli soru işareti, interrobang.

Anahtar Kelimeler

Soru işareti, ünlem işareti, ünlemli soru işareti, interrobang.

Kaynakça

• Afyon Haber (10.08.2024). Afyon yine tt oldu!.. Bakın neden?!.. https://www.afyonhaber.com/afyon-yine-tt-oldu1-bakin-neden (Erişim Tarihi: 2024).
• Ahmed, C. A. (2003). el-Kâfî fi‟l-imlâ’ ve’t-terkîm. Kahire: Câmi’atu’l-Kâhire.
• Aktaş, O. ve Yaqoob, L. H. (2021). “Noktalama İşaretlerinin Anlama Etkisi Bakımından Arapça ve Türkçenin Karşılaştırılması”. International Journal Of Filologia (IJOF), Yıl: 4, Sayı: 6.
• Atasoy, F. O. (2018). Türkçede Noktalama, Sorunlar-Çözümler-Teklifler. Ankara: TDK Yayınları.
• Aytürk, N. (2007). Protokol Yöntemi. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Bakıcı, S. (16.10.2024). “Teneke Gibi İçi Boş Olup, Ses Çıkartanlar Adam Olamaz!?...”. Yıldırım. https://www.yildirimgazetesi.com/teneke-gibi-ici-bos-olup-ses-cikartanlar-adam-olamaz (Erişim Tarihi: 2024).
• Bulut, T. (2021). Nereden Nereye?!. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Çınar, G. (24.07.2024). “Hani Bize, Hani Bize?!”. https://www.rekabetregulasyon.com/hani-bize-hani-bize-turkiyedeki-iphone-kullanicilari-neden-nfc-ile-odeme-yapamiyor/ (Erişim Tarihi: 2024).
• Dil Derneği (2019). Yazım Kılavuzu, 11. Baskı. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Dil Encümeni (1928). İmlâ Lûgati. İstanbul: Devlet Mabaası.
• Durukoğlu, S. ve Büyükelçi, B. (2018). “Türk Dilinde Noktalama İşaretlerinin Kullanımı ve Tarihi Gelişimi”. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi 6(14):11-26. doi: 10.31126/akrajournal.373228.
• Emre, İ. (28.08.2024a). “Çenesi düşük babalar”. Milat Gazetesi. https://www.milatgazetesi.com/yazarlar/cenesi-dusuk-babalar-9990/ (Erişim Tarihi: 2024).
• Emre, İ. (21.11.2024b). “Vicdanın İflası”. Milat Gazetesi. https://www.milatgazetesi.com/yazarlar/vicdanin-iflasi-3262/ (Erişim Tarihi: 2024).
• Gencan, T. N. (1971). Dilbilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karini, J. (2014). “Türk - Fars Dil İlişkileri: Farsçada İyelik Eklerinin Kullanımı”. Turkish Studies, Volume 9/3 Winter 2014, 833-843.
• Koç, A. (2017). “Noktalama İşaretlerinin Tarihçesi”. Kültür Tarihimizde Gizli Diller ve Şifreler. Ed. Emine Gürsoy Naskali ve Erdal Şahin. İstanbul: Ka Kitap.
• Konya, K. (03.02.2024). “What Is an Interrobang?! Definition and Examples”. Grammarly. https://www.grammarly.com/blog/punctuation-capitalization/say-what-meet-the-interrobang/ (Erişim Tarihi: 2024).
• Muhammed, H. A. (2004). et-Tahrîru’l-edebî. 5. bs. Riyad: Mektebetu’l-Ubeykân.
• Mutlu, T. (14.08.2024). “Neden YERLİYİZ!? Neden MİLLİYİZ!?”. X (Twitter). https://x.com/TeomanMutlu/status/1812518507197698487 (Erişim Tarihi: 2024).
• Nordquist, R. (05.04.2023). "Interrobang". ThoughtCo. thoughtco.com/interrobang-punctuation-term-1691181. (Erişim Tarihi: 2024).
• Püsküllüoğlu, A. (2021). Yazım Kılavuzu. Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Sağsöz, O. (18.11.2020). “Kardelen Ahmet napıyorsun bana söyle!?”. Erzurum Ajans. https://www.erzurumajans.com/kardelen-ahmet-napiyorsun-bana-soyle_110703m.html (Erişim Tarihi: 2024).
• Şenyapılı, Ö. (2003). Neyi, Neden, Nasıl Anlatıyor Karikatür Kim, Niye Çiziyor !?.. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık.
• TDK (1941). İmlâ Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK (1965). Yeni İmlâ Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK (1977). Yeni Yazım Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK (2021). Yazım Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Uçurum, M. (24.08.2013). “Hepimiz Müslümanız bunca ileri gitmek niye?!”. Türkiye Yazarlar Birliği. https://www.tyb.org.tr/hepimiz-muslumaniz-bunca-ileri-gitmek-niye-11994h.htm (Erişim Tarihi: 2024). URL-1 (17.02.2025). “punctuation”. Britannica. https://www.britannica.com/topic/punctuation (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-2 (07.12.2024). “Question mark”. Wikipedia. https://simple.wikipedia.org/wiki/Question_mark#:~:text=The%20question%20mark%20(%3F)%20is,sentence%20when%20asking%20a%20question.&text=The%20symbol%20is%20thought%20to,symbol%20that%20we%20use%20today. (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-3 (16.02.1988). “Martin Speckter, 73, Creator of Interrobang”. New York Times. https://www.nytimes.com/1988/02/16/obituaries/martin-k-speckter-73-creator-of-interrobang.html (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-4 (26.02.2025). “Signos de interrogación y exclamación”. Diccionario panhispanico dudas. https://www.rae.es/dpd/signos%20de%20interrogaci%C3%B3n%20y%20exclamaci%C3%B3n#3d (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-5 (ty.). Unicode Utilities. https://util.unicode.org/UnicodeJsps/character.jsp?a=2049 (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-6 (ty.). The American Heritage Dictionary of the English Language. https://ahdictionary.com/word/search.html?id=I5217000 (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-7 (22.12.2021). Kanal D. https://www.facebook.com/kanald/videos/248925020597380 (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-8 (02.04.2017). HiNative. https://tr.hinative.com/questions/2236028 (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-9 (05.05.2009). Türk Hukuk Sitesi. https://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=38374 (Erişim Tarihi: 2024). URL-10 (18.04.2024). Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=cmXM-3kldVI (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-11 (ty.). Google. https://www.google.com (Erişim Tarihi: 2024).
• URL-12 (15.02.2025). “Satranç açıklama sembolleri”. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Chess_annotation_symbols (Erişim Tarihi: 2025).
• Yurtsever, Y. (20.04.2024). “Fiziksel ve Zihinsel İstila nasıl olur..!?”. İzmir Kent Haber. https://www.izmirkenthaber.com.tr/yazarlar/yilmaz-yurtsever/fiziksel-ve-zihinsel-istila-nasil-olur/622/ (Erişim Tarihi: 2024).