Duyguların Sarmalında Bir Eleji: İgor Severyanin’in “Klasik Güller” Şiirine Îcâzi Yaklaşım

Yıl 2025, Sayı: 31, 177 - 192

Gülhanım Bihter Güler

Öz

Rus edebiyatının önemli şairlerinden biri olan İgor Severyanin’in şiirlerinde duygu ve anlam arasındaki ilişki derinlemesine bir bağlantı içerisindedir. Severyanin’in eserleri genellikle dekadan bir karaktere sahiptir, dili oldukça süslü ve kasıtlı olarak gösterişlidir, hatta bazen zevksiz bulunarak sınırları zorladığına inanılır. Şair, sanatında daha önce kullanılmamış biçimler uygulayarak şiirde yeni ölçüler geliştirir. Geleneksel nazım biçimlerini özgün bir şekilde dönüştüren Severyanin’in Klasik Güller şiiri söz konusu yargıya son derece güçlü bir örnek teşkil etmektedir. Birbirinden farklı hislerin hüzünlü bir arka fonda yansıtıldığı ifade türü olan elejinin yoğun bir şekilde ön plana çıktığı şiirde, sözcüklerin derin anlamlı yapısı Arap söz sanatında önemli bir yere sahip olan icâzı anımsatır. Nitekim bu makalede eleji türünde kaleme alınan Klasik Güller’deki sözcüklerin ardında saklı olan gizli mana katmanları ve duyguların sarmal bir biçimde birbirine bağlanışı, icâzın niteliksel verilerinden faydalanılarak çözümlenmeye çalışılacaktır. Klasik şiir normlarını sorgulayan ve yeniden şekillendiren bir analizin başvurulduğu bu çalışmada hüzün, aşk, ayrılık ve kayıp gibi evrensel temaların yanı sıra, duyguların farklı zaman dilimlerinde nasıl evrildiği ve bu evrimin, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde nasıl yansıdığına dair tespitlerde bulunulacaktır. Analizler esnasında sıklıkla tarihsel alt yapıdan faydalanılan bu tahlille modern şiir çalışmalarına yenilikçi bir bakış açısı kazandırılarak edebiyat incelemelerine özgün bir katkı sağlanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Severyanin, Klasik Güller, eleji, icâz, şiir, Rusya

Teşekkür

Çok teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

An Elegy in the Spiral of Emotions: A Concise Approach to Igor Severyanin's Poem Classic Roses

Öz

One of the prominent poets of Russian literature, Igor Severyanin’s poetry is characterized by a profound connection between emotion and meaning. His works often display a decadent quality, marked by highly ornate and deliberately flamboyant language, occasionally pushing boundaries to the point of tastelessness. Severyanin introduced new metrical patterns in poetry by experimenting with previously unused forms, offering an innovative transformation of traditional poetic structures. His poem Classical Roses serves as a powerful example of this approach, where the elegiac tone—a form that reflects various emotions against a somber backdrop—is pronounced, and the deeply meaningful structure of words evokes the concept of “conciseness”, an essential feature of Arabic rhetoric. This study aims to analyze the hidden layers of meaning and the interwoven emotions within Severyanin’s Classical Roses, utilizing the qualitative elements of “conciseness” to explore these nuances. Through an analysis that re-examines and reshapes classical poetic norms, the study will not only investigate universal themes such as sorrow, love, separation, and loss but also examine how the evolution of emotions over different periods reflects both individual and collective experiences. By frequently drawing upon historical contexts throughout the analysis, this study seeks to offer a fresh perspective on modern poetry studies, contributing a unique approach to literary analysis.

Anahtar Kelimeler

Severyanin, Classical Roses, elegy, conciseness, poetry, Russia

Kaynakça

• Bor, A. (2013). Kur’an Belâgatında Hitap ve Muhatap. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çavdar, E. (2010). Arap Dili ve Belâğatı’nda Îcâz Sanatı. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Anabilim Dalı.
• Kara, Ö. (2002). “Belâgat İlminde İki İfade Biçimi: İtnâb-Îcâz (II)”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 249-298.
• Özdemir, S. (2004). “Bir Belagat Terimi Olarak İcaz”. Ekev Akademi Dergisi, 8 (19), 309-330.
• Özli, M. (2011). “Arap Dilinde İcaz’ın Tarihi Seyri ve Önemi”. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(1), 177-187.
• Yekta Saraç, M. A. (2013). Eski Türk Edebiyatına Giriş: Söz Sanatları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Belova, V. V. “Liriçeskaya kniga Igorya Severyanina - dinamika janra v svete tvorçeskoy evolyutsii poeta, "Klassiçeskiye rozı" (1931) — kniga-"kulminatsiya" i liricheskoye zaveşçaniye poeta” (Erişim Tarihi: 14.10.2024).
• Boriskina, G. (2015). “Igor Severyanin: biografiya i tvorçestvo”, https://uchportfolio.ru/blogs/read/?id=1368 (Erişim Tarihi: 17.08.2023).
• Budnik, G. A. (2008). “Novıye podhodı k izuçeniyu revolyutsii 1917 g. v Rossii”. «Vestnik IGĖU», (1), 1-5.
• Varzayeva, M. A. (2012). “Elegiya v tvorçestve V. A. Jukovskogo: k voprosu ob avtorskoy realizatsii janrovogo kanona”. Dergaçevskiye çteniya. Russkaya literatura: natsional'noe razvitiye i regional'nıye osobennosti: materialı X Vseross. nauch. konf. — Yekaterinburg, T. 2. — S. 74-78.
• Vasilenko, İ. A. (2017). “Sotsiokul'turnıy analiz russkoy revolyutsii 1917 goda: istoriçeskiye uroki”. Vlast', (09), 64-69.
• Vatsuro, V. E. (1994). Lirika puşkinskoy porı: "elegiçeskaya şkola". Sankt-Peterburg: «Nauka».
• Zıryanov, O. V. (1999). “Puşkinskaya fenomenologiya elegiçeskogo janra”. Izvestiya UrGU, (11), 5-12.
• Korşkova, Ye. A. (2009). “Frazeologizmı s komponentom "Roza" v russkoy lirike (na materiale poezii V. Hodaseviça)”. Problemı istorii, filologii, kul'turı, (4 (26)), 119-123.
• Korşuk, V. K. (2009). “Rossiya 1917: narod i vlast'. Pratsı gistarıçnaga fakul'teta BDU: navuk”. zb. Vyp. 4 / redkal.: U. K. Korshuk (adk. red.) [i insh.]. — Minsk: BDU— S. 209–218.
• Markina, O. G. (Comp.) (2017). Voloşin, M. A., Severyanin İ. V., Teffi N. A.: bibliogr. ukaz. TOGBUK: "Tamb. obl. univ. nauchn. b-ka im. A. S. Puşkina".
• Markova, T. N. (2016). “Transformatsii elegiçeskogo janra v russkoy poezii pervoy treti XIX veka”. Uralskiy filologiçeskiy vestnik, (4), 42-55.
• Martınenko, A. (2019). Russkaya elegiya pervoy treti XIX v. i evolyutsiya janrovoy sistemı Ye. A. Baratınskogo (Magisterskaya rabota). Tartu: Tartuskiy universitet Fakultet gumanitarnıh nauk i iskusstv Kolledj inostrannıh yazıkov i kul'tur Otdeleniye slavistiki.
• Adamoviç, G. (2017). Klassiçeskiye rozı, Okrest Severyanina Igor'-Severyanin v zerkale pressı. Spetsial'noe izdaniye k 130-letiyu so dnya rojdeniya poeta, Tallinn, S. 131-133.
• Ogorodnikova, Ye. A. (2016). “Janr elegii v sbornike Igorya Severyanina «Gromokipyaşçiy kubok»”. Vestnik KGU, (6), 87-90.
• Rudakov, S. İ. ve Karaseva, Ye. S. (2023). “Stanovleniye novoy kul'turı Rossii posle Oktyabr'skoy revolyutsii”. Bulletin Social-Economic and Humanitarian Research, 18 (20), 11-16.
• Rudakova, S. V. (2008). “Svoyoobraziye janra elegii v rannem tvorçestve Ye. A. Baryatınskogo”. Problemı istorii, filologii, kul'turı, (22), 291-299.
• Sankina, N. N. (2017). “Obşçestvennıy kontrol' nakanune i v revolyutsiyah 1917 goda: opıt i uroki. Grajdanin. Vıbor”. Vlast', (4), 138-151.
• Severyanin, İ. (2004). Gromokipyaşçiy kubok. Ananası v şampanskom. Solovey. Klassiçeskiye rozı. (Izdaniye podgotovili: V. N. Teryohina, N. İ. Şubnikova-Gusyeva). Moskva: Nauka.
• Teryohina, V. N. ve Şubnikova-Gusyeva, N. İ. (Eds.) (2004). Igor' Severyanin, Gromokipyaşçiy kubok Ananası v şampanskom Solovey Klassiçeskiye rozı. Moskva: Nauka.
• Teryohina, Ye. A. & Yerşov, B. A. (2016). “Oktyabr'skaya revolyutsiya 1917 goda. Yiyo znaçeniye v mirovoy istorii”. Aktual'nye problemı gumanitarnıh i yestestvennıh nauk, (12-1), 185-188.
• Ufimtseva, D. V. (2020). Janr elegii v tvorçestve N. M. Karamzina: metodika analiza liriçeskogo proizvedeniya v şkole. Ministerstvo nauki i vısşego obrazovaniya Rossiyskoy Federatsii FGBOU VO «Uralskiy gosudarstvennıy pedagogiçeskiy universitet». Yekaterinburg: Institut filologii i mejkul'turnoy kommunikatsii Kafedra literaturı i metodiki yiyo prepodavaniya.
• Frizman, L. G. (1973). Jizn' liriçeskogo janra: Russkaya elegiya ot Sumarokova do Nekrasova. Moskva: Nauka. Literaturnaya entsiklopediya: Slovar' literaturnıh terminov: V 2-kh t. — Moskva; Leningrad: Izd-vo L. D. Frenkel. Pod red. N. Brodskogo, A. Lavretskogo, Ė. Lunina, V. Lvova-Rogaçevskogo, M. Rozanova, V. Çeşihina-Vetrinskogo, 1925 https://literary_terms.academic.ru, Erişim Tarihi: 11.11.2024.
• Habibullina, A. Z. (2018). “Janr elegii v russkoy i tatarskoy literaturah: sopostavitel'nıy aspekt”. Filologiçeskiye nauki. Voprosı teorii i praktiki, Tambov: Gramota, 9(87). Ch. 2. S. 304-310.
• Şabanova, N. A. (2017). “Traditsionnıy simvol «roza» v kul'turologiçeskom aspekte”. Yevraziyskoye nauçnoye ob"yedineniye, 1 (23), 161-163. https://goldlit.org/severyanin-biography, Erişim Tarihi: 17.08.2023.