Sayfalar Arasında Unutulmuş Bir Edip ve Muharrir: Münir Süleyman Çapanoğlu Hayatı ve Eserleri

Yıl 2025, Sayı: 31, 1 - 16

Şaban Bıyıklı

Öz

Münir Süleyman Çapanoğlu, 20. yüzyıl Türk basınının önde gelen isimlerinden biridir. Meslek yaşamında muhabirlikten gazeteciliğin her kademesine kadar pek çok rol üstlenmiş, altmış yılı aşkın kariyeri boyunca dönemin önemli gazete ve dergilerinde eserler vermiştir. Çapanoğlu’nun basın tarihi ve İstanbul folkloru üzerine yazıları, yalnızca kaynak değerinde olmakla kalmayıp, birçok tarihî ve kültürel şahsiyeti unutulmaktan kurtarmayı amaçlamıştır. Kaleme aldığı biyografi ve gözlemlerle, dönemin basın emekçilerinin yanı sıra İstanbul’un kendine has karakterlerini de kayıt altına almıştır. Kendi hayat hikâyesini kaleme almaktan kaçınan Çapanoğlu, serazat bir hayata tutkusunu mesleki özgürlüğüne yansıtmış, gazetecilikteki ilkeleriyle Ahmed Rasim’in izinden gitmiştir. Zengin edebî hayatı boyunca roman, hikâye, şiir, biyografi ve tarih türlerinde eserler vermiş; aynı zamanda mizahi ve edebî kimliğini koruyan pek çok müstear isimle yazmıştır. Geniş bir entelektüel birikim ve İstanbul sevgisiyle yoğrulan yazılarında şehrin
gündelik yaşamını ve folklorunu detaylı biçimde ele almıştır. Münir Süleyman Çapanoğlu, İstanbul’un basın ve kültür tarihine kayda değer katkılarda bulunmuş, ardında önemli bir iz bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler

Münir Süleyman Çapanoğlu, Ahmed Rasim, İstanbul, basın tarihi, şehir hayatı

Teşekkür

M. S. Çapanoğlu hakkında yürüttüğüm bu ve sair çalışmaları başından beri destekleyen Süleyman Bey'in oğlu Cem Çapanoğlu'na müteşekkirim. I am grateful to Cem Çapanoğlu, the son of Süleyman Bey, who supported this and other studies I conducted about M. S. Çapanoğlu from the very beginning

The Life and Legacy of Münir Süleyman Çapanoğlu: A Forgotten Literary and Journalistic Pioneer

Öz

Münir Süleyman Çapanoğlu was one of the prominent figures in 20th-century Turkish journalism, holding various roles from reporter to editor throughout his career. Spanning over six decades, his contributions appeared in many leading newspapers and magazines of his time. His works on the history of journalism and Istanbul’s folklore serve as invaluable resources, striving to preserve the memory of significant historical and cultural figures. His biographical writings and observations documented not only prominent journalists but also the unsung contributors of the press and unique personalities of Istanbul.
While Çapanoğlu refrained from writing his own biography, his passion for an unrestrained lifestyle was reflected in his professional ethos, following in the footsteps of his mentor, Ahmed Rasim. Throughout his prolific career, he produced novels, short stories, poetry, biographies, and historical analyses, often using various pseudonyms to preserve his humorous and literary persona. Infused with a deep intellectual foundation and a love for Istanbul, his writings captured the essence of the city’s everyday life and cultural heritage. Münir Süleyman Çapanoğlu made an indelible mark on Istanbul’s press and cultural history, leaving behind a legacy that continues to inspire.

Anahtar Kelimeler

Minis Süleyman Çapanoğlu, Ahmed Rasim, İstanbul, history of press, city life

Kaynakça

• Arşiv belgeleri Taha Toros Arşivi, Dosya No: 98/A
• Taha Toros Arşivi TT 552/391
• Taha Toros Arşivi TT 518/305
• BOA. İ. DH. 1199/93876
• BOA.BEO. 4418/331304
• BOA.İDUİT. 184/64
• BOA.ŞD. SAİD.18/10
• BOA, DH. SAİD. 23/251
• BOA.İ.ŞD.52/2880
• BOA, DH. SAİD. 4/8.
• TGC’de bulunan Münir Süleyman Çapanoğlu Dosyası
• Süreli Yayınlar
• Sabah Gazetesi (21 Ocak 1903)
• Sabah gazetesi (6 Haziran 1906a)
• Sabah gazetesi (7 Haziran 1906b)
• Akşam gazetesi, (16 Haziran 1932)
• Son Telgraf (4 Mart 1937)
• Son Telgraf (26 Mayıs 1937b)
• Haber Gazetesi (4 Mayıs 1941)
• Haber Gazetesi (15 Ağustos 1942)
• Vakit (13 Kasım 1944)
• Vakit (5 Şubat 1946)
• Vakit (8 Şubat 1946b)
• Vakit (6 Eylül 1947)
• Milliyet (08 Ocak 1929)
• Milliyet (18 Ağustos 1954)
• Haftalık Gazete, (31 Mayıs 1952)
• Yeni İstanbul, (5 Ekim 1955)
• Kitaplar Yücebaş, H. (1960). Yedi Şairden Hatıralar, İstanbul: Ahmet Halit Yaşaroğlu.
• Çapanoğlu, M. S. (1961). Seksen Yıllık Gazetecimiz Asaf Konsilitçi, İstanbul: Sinan Matbaası.
• Çapanoğlu, M. S. (2024). Esrarengiz İstanbul, (Hazırlayanlar: Şaban Bıyıklı-Mehmet Berk Yaltırık), İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Çapanoğlu, M. S. Basında ve Edebiyatımızda Müstear Adlar.
• Koçu, R. E. (1965). İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul: Burhaneddin Erenler Matbaası.
• Mıhçı, Selahattin, Refi Cevat Ulunay ve Alemdar Gazetesi, Basılmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı, 2020.
• Necatigil, B. (Tarihsiz). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, 24. bs. İstanbul: Varlık yayınları.
• Alpman, H. K. (1972). Portreler, İstanbul: Şile Matbaa ve Kutu Fabrikası.
• Mehmet Süreyya (1996). Sicilli Osmani, c. 5, (Hazırlayan: Seyit Ali Kahraman), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Esatlı, M. R. (1952). Ölümünden Sonra Rıza Tevfik, İstanbul: Sinan Matbaası.
• Akın, H. (2019). Musavver Şebab Mecmuası (Fihrist-Tahlil). Samsun: E-Yazı Yayınevi.
• Makaleler Özel O. (2003). Çürüksulu Ali Paşa ve Ailesi Üzerine Biyografik Notlar, Kebikeç Dergisi, 16, 94-144. Çapanoğlu, M. S. (1957). Hür Türkiye Dergisi, “Ercüment Ağabey”.
• Alpman, H. K. Basın tarihimizin ve Güvercin'in Büyük kaybı: Münir Süleyman Çapanoğlu, Taha Toros Arşivi TT518/305.
• Akpınar, M. (2015). Osmanlı Hariciye Nazırları (1836-1922), Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 35, 173-205.
• Çapanoğlu, M. S. (1922) Fuhş-i Atik ve Ahmed Rasim Bey, İçtihat Mecmuası, 18/149, 3107-3110.
• Yolun, M. Ve Kopar, M. (2015). The Impact of the Spanish Influenza on the Ottoman Empire, Empire, Belleten, 79/286, 1099-1120.