Abdurrahîm Fedâî and His Work “Merâtib-i Vücûd”

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 44 - 63, 15.06.2018

Kübra Yılmaz

Öz

In
this article, one of the distinguished figures of the third period Malamiyya,
Abdurrahim b. Ali Prizreni (Fedai) and his work Merâtib-i Vücûd were
discoursed. The aim of this work is to analyze verse Merâtib-i Vücûd and
to arrive at valuations about its structure and content and to dweel upon the
poems in the didactic works. Also contribute to the large sufistic literature
area that consist of the verses is the aim of this work. In this way a subject
that was never studied before was dwelled upon and was given a work. All the
same this Merâtib-i Vücûd research also hopes to contribute to this kind
of works that about Fedai’s published work. Firstly at this work, a brief
information about the doctrine of wahdat al-wujud and levels of wujud was
given. Secondly the author of Merâtib-i Vücûd; Fedai and his works were
introduced and his work Merâtib-i Vücûd was analyzed. Finally based on
the single manuscript copy available to us, the study provided analyses of the
manuscript, its properties of languistic and stilistic, and the transcribed
text.

Anahtar Kelimeler

Abdurrahim b. Ali Prizreni (Fedai), Wahdat al-wujud, Levels of wujud

Abdurrahîm Fedâî ve Merâtib-i Vücûd Risâlesi

Öz

Bu makalede son dönem Melâmîliğinin önemli
isimlerinden Abdurrahîm b. Ali Prizrenî (Fedâî) ve onun Merâtib-i Vücûd manzumesi
üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı Fedâî’nin Merâtib-i Vücûd manzumesini
tanıtmak, muhtevası, dili ve üslûbu üzerinde değerlendirmelerde bulunmak ve
öğretici/talimî eserlerde nazmın/şiirin kullanımı üzerinde kısaca durmaktır. Ayrıca
tasavvufî konuların manzum biçimde ifade edilmesiyle oluşan geniş sufî
edebiyatı sahasına katkıda bulunmaktır. Bu sayede hakkında henüz çalışma
yapılmamış bir konu ortaya konmuş ve bir eser tanıtılmıştır. Bununla birlikte
eserlerinin neredeyse tamamı üzerine çalışma yapılmış olan Fedâî’nin, Merâtib-i
Vücûd manzumesini sunarak bu çalışmalar bütününe bir katkı sağlamak
arzusundayız. Çalışmada öncelikle, vahdet-i vücûd ve bununla irtibatlı olarak
varlık mertebeleri görüşü hakkında kısa bilgi verilmiştir. Ardından Fedâî’nin
hayatı, eserleri ve Merâtib-i Vücûd adlı eseri incelenmiştir. Son olarak
da elimizdeki tek nüshadan hareketle metni hazırlanan Merâtib-i Vücûd’un
nüsha tanıtımı, dil-üslûp özellikleri ile transkripsiyonlu metni ortaya
konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Abdurrahîm b. Ali Fedâî, vahdet-i vücûd, merâtib-i vücûd

Kaynakça

• Abdurrahîm b. Ali el-Prizrenî. Manzûme-i Merâtib-i Vücûd. İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, 1623/04.Abdülkerîm Cîlî. Varlık Mertebeleri Merâtibü’l-vücûd ve beyân-ı hakikat-i ibtidâ-i küll-i mevcûd. Trc. Abdülazîz Mecdi Tolun. Haz. Ahmet Faruk Güney. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2006.
• AZAMAT, Nihat. “Muhammed Nûrü’l-Arabî”. TDVİA. 30: 560-563. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.Bağdatlı İsmâil Paşa. Hediyyetü’l-ârifîn esmâü’l-müellifîn ve âsâru’l-musannifîn I-II. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1951-1955.
• BOLAT, Ali. Muhammed Nûru’l-Arabî Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. Samsun: Etüt Yayınları, 2010.
• BOLAT, Ali. “Abdurrahîm b. Ali Prizrenî ve Kevser Sûresi Tefsiri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12/3 (2012): 27-37.
• Bursalı Mehmed Tâhir. Osmanlı Müellifleri I-III. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1303.
• Bursalı Mehmed Tâhir. Menâkıb-ı Şeyh Seyyid Hâce Muhammed Nûru’l-Arabî Beyân-ı Melâmet ve Ahvâl-i Melâmiyye. Külliyyât-ı Melâmiyye içinde. İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Kütüphanesi. Fotokopi nüsha. nr. 82588/43, 475.
• CEBECİOĞLU, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Anka Yayınları, 2004.
• DEMİRLİ, Ekrem. “Vahdet-i vücûd”, TDVİA. 42: 431-435. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• GÖLPINARLI, Abdulbâkî. Melâmîlik ve Melâmîler. İstanbul: Devlet Matbaası, 1931.
• GÜLEÇ, İsmail. “Abdürrahim Fedâî ve Risâle-i Iydiyye’si”, Balkan Studies II History& Lİterature, (ed. Deniz Ekinci vd.), İstanbul: Ciril Metedhy University, 2011, s. 45-53.
• GÜLEÇ, İsmail. “Abdürrahim Fedâî’nin Hâfız Dîvânı’nın İlk Beytine Yaptığı Şerhin Önceki Şerhlerden Farkı”. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırmalar Dergisi 36 (2015): 93-103. Hüseyin Vassâf. Sefine-i Evliyâ I-V. Haz. Mehmet Akkuş- Ali Yılmaz. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2006.
• KARADAŞ, Cağfer. Muhyiddin İbn Arabî. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2008.
• KARTAL, Abdullah. Abdülkerim Cîlî Hayatı, Eserleri, Tasavvuf Felsefesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.
• KARTAL, Abdullah. Abdullah Bosnevî ve Merâtib-i Vücûd ile İlgili Bir Risâlesi. Yüksek Lisans Tezi, MÜSBE, 1996.KILIÇ, M. Erol. “İbnü’l-Arabî”. TDVİA. 20: 493-516. İstanbul: TDV Yayınları, 1990.
• KILIÇ, M. Erol. Şeyh-i Ekber. İstanbul: Sufi Kitap, 2015.
• Muhammed Nûru’l-Arabî. Risâleler: Hakikat ve İnsan. Haz. H. Rahmi Yananlı. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2013.
• SOYSAL, Mehmet Fatih. “Abdürrahim Fedâî Efendi’nin İrâde-i Cüz’iyye Risâlesi: Tahlîl, Tercüme ve Tahkîk”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (AUID) 9. (2017): 133-163.
• TAHRALI, Mustafa. “Fusûsü’l-Hikem’de Tezadlı İfâdeler ve Vahdet-i Vücûd”. Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi I-IV. 2: 27-31. Şrh. A. Avni Konuk. İstanbul: İFAV Yayınları, 1989.
• TAHRALI, Mustafa. “Vahdet-i Vücûd ve Gölge Varlık”. Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi I-IV. 3: 13-25. Şrh. A. Avni Konuk. İstanbul: İFAV Yayınları, 1990.
• ULUDAĞ, Süleyman. “Devir”. TDVİA. 9: 231-232. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• YILMAZ, Hasan Kamil. Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.