Prophethood Understanding of Ikhwân Al-Safâ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 11 - 22, 31.12.2019

Recep Aslan

Öz

Ikhwân al-Safâ, who left their mark on the last periods of
Abbasid State with their effective statements, revealed their principles that
effected centuries in Rasâil Ikhwân
al-Safâ,
consisting of four chapters and fifty-two tracts. Ikhwân al-Safâ exhibited a
different understanding in the interpretation of religious texts in these
tracts. Envisagement of Ikhwân for the concepts such as prophethood, angel,
devil, hereafter, heaven, hell and etc. is quite different from what is known
in the Islamic thought tradition. According to Ikhwân al-Safâ, the prophets are the messengers between Allah Himself
and His creatures. Ikhwân, who describe the
prophets as “doctors of the feelings”, 
likens their mission to that of doctors whose treatment methods are
different according to the differences in diseases that occur in the bodies in
various times and places.

In this article, we
will discuss the concept of prophethood of Ikhwân al-Safâ. For this reason, in this study, we will try to
examine how the issue of prophethood is discussed in Rasâil Ikhwân al-Safâ. As a method; we will try to evaluate the
meanings / interpretations that they have attributed to the concept of
prophethood by scanning Ikhwân al-Safâ Tracts.

Anahtar Kelimeler

Ikhwân al-Safâ, Prophethood, Prophet, Philosophy, Tracts

İhvân-ı Safâ'nın Nübüvvet Anlayışı

Öz

Etkili söylemleriyle Abbâsî Devleti’nin son
dönemlerine damga vuran İhvân-ı Safâ, asırlara etki eden ilkelerini, dört
bölümden oluşan elli iki risâleye sığdırdıkları Resâilu İhvâni’s-Safâ
adlı eserde ortaya koymuşlardır. İhvân-ı Safâ, bu risalelerde dini metinlerin
yorumlanmasında farklı bir anlayış sergilemiştir. İhvân’ın nübüvvet, melek,
şeytan,  ahiret, cennet, cehennem vb.
tasavvurları, İslam düşünce geleneğinde bilinenden oldukça farklıdır. İhvân-ı
Safâ’ya göre, Peygamberler, Allah’ın kendisiyle mahlûkatı arasındaki
elçilerdir. Peygamberleri “gönül doktorları” olarak niteleyen İhvân, onların misyonunu,
çeşitli zaman ve yerlerde bedenlere ârız olan hastalıkların farklılığına göre
tedavi yöntemleri de farklı olan doktorların misyonuna benzetmektedir.

Bu makalede, İhvân-ı Safâ’nın nübüvvet anlayışı
ele alınmıştır. Bu sebeple bu çalışmada İhvân-ı Safâ Risâleler’inde
nübüvvet konusunun nasıl ele alındığı irdelemeye çalışılmıştır. Yöntem olarak;
İhvân-ı Safâ Risâleler’ini taramak suretiyle nübüvvet kavramına
yükledikleri anlamları/yorumları değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İhvân-ı Safâ, Nübüvvet, Peygamber, Felsefe

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. Müsned. nşr. Şuayb Arnavût v.dğr. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Aslan, Recep. İhvân-ı Safâ ve Hadis. Ankara: Araştırma Yayınları, 2017.
• Aydın, Muhammet. “İhvân-ı Safâ Metinlerinde Nübüvvet”, The Journal of Academic Social Science Studies [JASSS] 60 (2017): 251-265.
• Bakar, Osman. İslâm Düşüncesinde İlimlerin Tasnifi, çev. Ahmet Çapku. İstanbul: İnsan Yayınları, 2012.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’s-Sahîh. Kahire: el-Matbaatu’s-Selefiyye, 1980.
• Câbirî, Muhammed Âbid. Arap-İslâm Aklının Oluşumu, çev. İbrahim Akbaba. İstanbul: Kitabevi, 2001.
• Çağrıcı, Mustafa. İslam Düşüncesinde Ahlâk. İstanbul: Dem Yayınları, 2012.
• Çetinkaya, Bayram Ali. İhvân-ı Safâ’nın Dinî ve İdeolojik Söylemi. Ankara: Elis Yayınları, 2003.
• De Boer, T.J. İslâmda Felsefe Tarihi, çev. Yaşar Kutluay. İstanbul: Anka Yayınları, 2001.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş’as es-Sicistânî. es-Sünen. Riyâd: Beytu Efkâru’d-Devliyye, 1999.
• Fahri, Macit. İslâm Felsefesi Tarihi, çev. Kasım Turhan. İstanbul: İklim Yayınları, 1992.
• Filiz, Şahin. İlk İslam Hümanistleri. Ankara: Bilim ve Ütopya Kitaplığı, 2010.
• Hicâb, Muhammed Ferîd. Felsefetu’s-Siyâsiyye inde İhvân-ı Safâ .Mısır, 1982.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd. es-Sünen. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dâru’l-Fikîr, ts.
• İhvânu’s-Safâ. Resâilü İhvâni’s-Safâ ve Hullâni’l-Vefâ. Beyrut: Dâru Sâdır, 2008.
• İhvânu’s-Safâ. İhvân-ı Safâ Risâleleri, çev. Ali Durusoy v. dğr. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• İhvânu’s-Safâ. er-Risâletü’l-Câmia Tâcu Resâili İhvâni’s-Safâ ve Hullâni’l-Vefâ, nşr. Mustafa Gâlib. Beyrut: Dâru Sâdır, 1974.
• Koç, Ahmet. İhvân-ı Safâ’nın Eğitim Felsefesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1999.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. Riyâd: Dâru Tayyibe, 2006.
• Nasr, Seyyid Hüseyin. İslâm Kozmoloji Öğretilerine Giriş, çev. Nazife Şişman. İstanbul: İnsan Yayınları, 1985.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. es-Sünen. nşr. Hasan Abdu’l-Menâim Şelbî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Onay, Hamdi. İhvân-ı Safâ’da Varlık Düşüncesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1999.
• Öztürk, Mustafa. “İhvân-ı Safâ’nın Felsefî Düşünce Sisteminde Kur’an ve Yorum”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14-15 (2003): 283-309.
• Sönmez, Bülent. Peygamber ve Filozof . Ankara: Araştırma Yayınları, 2002.
• Tâmir, Ârif. Hakikatü İhvâni’s-Safâ ve Hullani’l-Vefâ. Beyrut: Dâru’l-Maşrik, 1982.
• Taş, İsmail. İhvân-ı Safâ’da Felsefe ve Din Münasebeti. Konya: Palet Yayınları, 2012.
• Tevhîdî, Ebû Hayyân. el-İmta’ve’l-Muâ’nese. nşr. Ahmed Emin, Ahmed ez-Zeyn. Dâru Mektebeti’l-Hayat, ts.
• Tevhîdî, Ebû Hayyân. el-Mukabesât. Kuveyt: Dâru Suâd, 1992.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. nşr. Ahmed Muhammed Şakir. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turasi’l-Arabîyye, ts.
• Uysal, Enver. İhvân-ı Safa Felsefesinde Tanrı ve Alem. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1998.
• Uysal, Enver. “İhvân-ı Safâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 22: 1-6. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.