Millî Görüş Mefkûresinde İslâm Birliği ve D-8 -Teori ve Pratik-

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 23 - 49, 31.12.2019

Talip Tuğrul

Öz

Bu çalışmanın amacı, Millî Görüş mefkûresinde “İslâm
birliği” fikrinin kökenlerini, ideolojik
bütünlük içerisindeki yerini ve “İslâm birliği”
idealinin teorik ve D-8, MTB gibi
pratik taraflarını araştırmaktır. Millî Görüş Hareketi’nin “İslâm birliği” fikrini niçin kabul
ettiği, D-8 projesinin ne olduğu ve “Yeni Bir Dünya” hedefinin neresinde yer
aldığı hususu ise araştırmanın temel problemini teşkil etmektedir.

İslâm birliği ideali, Millî Görüş Hareketi’nin
medeniyet tasavvurundan kaynaklanmaktadır. İslâmî referanslara dayanan bu
perspektif, bütün insanlığın saadetine odaklı evrensel bir medeniyet
perspektifidir. Hareketin kurucusu Prof. Dr. Necmettin Erbakan’a (1926-2011)
göre günümüzde Irkçı Emperyalizm’in hâkim olduğu dünyamızın hali içler acısıdır
ve mevcut dünya iflas etmiştir. Bu zulüm düzeninden kurtulmanın anahtarı, hakkı üstün tutan bir
anlayışla “Yeni Bir Dünya”nın kurulmasıdır. Erbakan’a göre Yeni Bir Dünya
ideali şu üç aşamada gerçekleşecektir: İslâm Birliği’nin çekirdeği ve ilk adımı
olarak kabul edilen D-8,  bu sürecin ilk
aşamasını oluşturmaktadır. İkinci aşama, bütün Müslüman ülkelerin katılımıyla
oluşacak olan İslâm Birliği’dir (D-60). 
Üçüncü aşama ise Müslüman ülkelerle birlikte hareket edecek olan 100
mazlum ülkeyle oluşturulacak birlik (D-160) olarak belirlenmiştir. 

Araştırmada
tarama modeli ve metin/doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda
Necmettin Erbakan’ın eserlerinin toplandığı “Erbakan Külliyatı”, hareketin
diğer yazılı kaynakları, konuyla ilgili kitaplar, makaleler ve ansiklopedi maddeleri taranmış ve elde edilen veriler analiz
edilmiştir. Araştırmanın sonucunda
Erbakan’ın “Yeni Bir Dünya” hedefi ile İslâm birliği idealinin teoride
birleştirdiği görülmüştür. Zira Millî Görüş mefkûresinin “Yeni Bir Dünya” idealinde, İslâm Birliği’nin
kurucu ve belirleyici bir fonksiyonu tasavvur edilmiştir. Bu fikrin en
önemli pratiği olan D-8 ile “İslâm Birliği”
ideali, fikriyattan fiiliyata geçmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslamcılık, İslam Birliği, Milli Görüş Hareketi, Necmettin Erbakan, Çağdaş İslami Akımlar

İslamic Unity and D-8 Within the İdeal of Millî Görüş Movement -Theory and Practice-

Öz

The aim of this study is to investigate the origins of
the idea of “​Islamic unity”, its place in the ideological integrity and the
theoretical and practical aspects of the “Islamic unity” ideal such as D-8 and
MTB within the ideal of Millî Görüş. The main problem of the research is why
the Millî Görüş Movement accepted the idea of “Islamic unity”, what the D-8
project is and where it is located in the “A New World” target.

The ideal of Islamic unity stems from the civilization
perspective of the Millî Görüş Movement. This perspective, based on Islamic
references, is a universal civilization perspective focused on the bliss of all
humanity. Prof. Dr. Necmettin Erbakan (1926-2011), the founder of the movement, the state of our world,
which is dominated by Racist Imperialism today, is pitiful and the current
world is bankrupt. He thinks that the key to get rid of this order of
persecution is the establishment of “A New World” with an understanding that
holds the right superior. According to Erbakan, the ideal of a New World will
be realized in the following three stages: D-8, which is accepted as the core
and first step of the Islamic Union, constitutes the first stage of this
process. The second stage is the Islamic Union (D-60), will be formed with the
participation of all Muslim countries. The third stage is defined as the unity
of the 100 oppressed countries that will act together with the Muslim countries
(D-160).

In the study, scanning model and text/document
analysis method were used. In this context, “Erbakan Külliyatı”, where the
works of Necmettin Erbakan are collected, other written sources of the
movement, books, articles and encyclopedia articles on the subject were scanned
and the data obtained were analyzed. As a result of the research, it was seen
that Erbakan combines the ideal of “A New World” with the ideal of Islamic
unity in theory. It is revealed that the Islamic Unity is a founding and
decisive stage on the way to “A New World” goal of the Millî Görüş Movement.
D-8, which is the most important practice of this idea, means the
transformation of the ideal of Islamic Unity from idea to actuality.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Islamic Movements, Islamism, Islamic Unity, Millî Görüş Movement, Necmettin Erbakan

Kaynakça

• Akgül, Ahmet. Adil Düzen ve Yeni Bir Dünya. İstanbul: Buğra Yayınları, 2015.
• Akgül, Ahmet. Dünyanın Değişimi ve Erbakan Devrimi. İstanbul: Burak Yayınları, 1997.
• Akgül, Ahmet. İslâm Davası ve Adil Düzen. İstanbul: Risale Yayınları, 1991.
• Akgül, Ahmet. Yeni Bir Dünya. İstanbul: Risale Yayınları, 1993.
• Akkurt, İbrahim. İstanbul: Bakıp Da Göremediklerimizle. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2019.
• AK-RA Televizyon Habercilik ve Yapım A.Ş. “İslâm Genel Kongresi Beyannamesi -1931”. Erişim: 14 Ekim 2019. https://www.akradyo.net/2971112273,60844,6,ISLAM-GENEL-KONGRESI-BEYANNAMESI-1931.aspx.
• Aktürk, Hamit. “İslami Hareket Okumaları ‘Milli Görüş Hareketi’ Dr. Hamit Aktürk”. Erişim: 24 Temmuz 2019. https://www.youtube.com/watch?v=vsu-jzLqNco.
• Alan, Bülent. D-8: Yeni Bir Dünya. İstanbul: Yörünge Yayınları, 2001.
• Allen, Gary. Gizli Dünya Devleti. Trc. Hakkı Yavuz - İbrahim Akça. İstanbul: Millî Gazete, 1996.
• Arpacı, Işıl - Baharçiçek, Abdulkadir. “Milli Görüş Partilerinin Programlarının Dış Politika Analizi”. Doğumunun 90. yılında Necmettin Erbakan Sempozyumu Bildirileri (Konya, 28-30 Ekim 2016). Ed. Mahmut Hakkı Akın. 291-304. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Kültür Yayınları, 2017.
• Arpacı, Işıl. Türk Siyasetinde Erbakan. İstanbul: Kopernik Kitap, 2017.
• Arslan, Abdurrahman. Kıbleyi Kaybettiren Dönüşüm. 2. Baskı. İstanbul: Beyan Yayınları, 2017.
• Asiltürk, Oğuzhan. “Önsöz”, Necmettin Erbakan, Milli Görüş İktidarı Niçin ve Nasıl. Ankara: MGV Yayınları, 2016.
• Aşkın, Ali İbrahim Murat. Türkiye’nin D-8 Ülkeleri ile Ticari İlişkilerinde Havayolu Taşımacılığının Yeri (2002-2012). Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2013.
• Bekiroğlu, Harun. “Makâsıd ve Maslahat Merkezli Bir Okuma: Necmettin Erbakan Örneği”. Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 12/8 (2017): 29-50.
• Bozkurt, Celil. “Türk Siyasetinde İslam Demokrat Partisi ve Kamuoyundaki Yankıları”. History Studies 5/2, A Tribute to Prof. Dr. Halil INALCIK (March 2013): 79-106.
• Bozkurt, Celil. Yahudilik ve Masonluğa Karşı Cevat Rıfat Atilhan. İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2012.
• Çavuşoğlu, Yüksel - Çavuşoğlu, Esra. “Bir Dünya Lideri Necmettin Erbakan”. Doğumunun 90. yılında Necmettin Erbakan Sempozyumu Bildirileri (Konya, 28-30 Ekim 2016). Ed. Mahmut Hakkı Akın. 321-331. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Kültür Yayınları, 2017.
• Çetinkaya, Tacettin. “Önsöz”. Necmettin Erbakan, İslam Birliği. 9-14. Ankara: MGV Yayınları, 2017.
• D-8 International University. Erişim: 29 Temmuz 2019. http://d8iu.com/index.php.
• D-8 Organization for Economic Cooperation. “D-8 Meeting Reports: Summit Meeting”. Erişim: 29 Temmuz 2019. http://developing8.org/report-categories/summit-meeting/.
• Dış Politika Alanındaki Hamlemiz D-8 Hareketi. Erişim: 29 Temmuz 2019 http://www.esam.org.tr/pdfler/D-8/k%C3%BCt%C3%BCphane/D%C4%B1%C5%9F%20Politika%20Alan%C4%B1ndaki%20Hamlemiz%20D-8.pdf.
• Ebu Zehra, Muhammed. Dünya İslam Birliği. Trc. İbrahim Sarmış. Konya: Esra Yayınları, 1996.
• Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi. Erişim: 30 Temmuz 2019. http://www.esam.org.tr/pdfler/MTB/mtb_1992_musluman_topluluklar_i._isbirligi_toplantisi.pdf.
• Engin, Recep Taha. Türk Siyasi Hayatında Milli Görüş Hareketi: Temel Esasları ve Söylevleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, 2019.
• Erbakan, Kemalettin. Etrafındakiler. İstanbul: Mahya Yayınları, 2014.
• Erbakan, Necmettin. “2 Doğu 2 Batı - Prof. Dr. Necmettin Erbakan - 27 Mart 2009 - 2nci Bölüm”. Erişim: 15 Eylül 2019. https://www.youtube.com/watch?v=P7ca9-1OZCI&t=2485s.
• Erbakan, Necmettin. “Bosna ve Silah Fabrikası”. Erişim: 14 Ekim 2016. https://www.youtube.com/watch?v=hKu9tnoazEk.
• Erbakan, Necmettin. “Önsöz”. Bülent Alan, D-8: Yeni Bir Dünya. 8-19. İstanbul: Yörünge Yayınları, 2001.
• Erbakan, Necmettin. Davam: Ne Yaptıysam Allah Rızası İçin Yaptım. Ankara: Millî Gazete Ankara Kitap Kulübü, 2013.
• Erbakan, Necmettin. Erbakan Külliyatı I-V. Der. M. Mustafa Uzun. Ed. Tacettin Çetinkaya. Ankara: MGV Yayınları, 2013.
• Erbakan, Necmettin. Gayemiz Bütün Beşeriyetin Saadetidir: Konferanslar Dizisi 1: 16 Kasım 2005. Ankara: ESAM Yayınları, 2005.
• Erbakan, Necmettin. İslam Birliği. Haz. Tacettin Çetinkaya. Ankara: MGV Yayınları, 2017.
• Erbakan, Necmettin. İslam ve İlim. Ankara: Furkan BY&O, 1993.
• Erbakan, Necmettin. İsrail Ancak Güçten Anlar. Erişim: 01 Ağustos 2019. https://www.youtube.com/watch?v=4EF-MNY73mo&t=62.
• Erbakan, Necmettin. Körfez Krizi, Emperyalizm ve Petrol. Ankara: Rehber Yayınları,1991.
• Erbakan, Necmettin. Yeni Bir Dünya ve Adil Düzen. Ankara: MGV Yayınları, 2016.
• Esiroğlu, Muhammed. “Erbakan Hoca’nın Kullandığı Kavramlar ve Zihinsel Kodları”. Anadolu Gençlik Dergisi Prof. Dr. Necmettin Erbakan Özel Sayısı (Şubat 2015): 23-32.
• Güler, Bünyamin. Milli Gazete. “Yeni bir dünyayı ancak İslam ülkeleri inşa eder”. Erişim: 15 Aralık 2019. https://www.milligazete.com.tr/haber/3420536/yeni-bir-dunyayi-ancak-islam-ulkeleri-insa-eder.
• Gündoğan, Mete. Erbakan. İstanbul: Destek Yayınları, 2019.
• Hazırbulan, Tahsin. “Erbakan’ın Yeni Bir Dünya Fikri ve “Müslüman Topluluklar Birliği”. Doğumunun 90. yılında Necmettin Erbakan Sempozyumu Bildirileri (Konya, 28-30 Ekim 2016). Ed. Mahmut Hakkı Akın. 257-289. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Kültür Yayınları, 2017.
• Kılıçaslan, İbrahim. 20. Yılında D-8. Ankara: T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü, 2016.
• Kılınç, Salih. D-8 Ekonomik İşbirliği Örgütü ve Türk Ekonomisine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2013.
• Kutan, M. Recai. “D-8'in 22. Kuruluş Yılı”. Erişim: 29 Temmuz 2019. https://www.youtube.com/watch?v=uPRj3yQurL4.
• Kutan, Recai. “İslam Birliği”. Necmettin Erbakan, İslam Birliği. 15-23. Ankara: MGV Yayınları, 2017.
• Laleli, Nevzat. Adil Düzen Nedir, Ne Değildir?. Ankara: Gençlik Kütüphanesi, 1995.
• Macit, Abdulkadir. Çağa İz Bırakan Önderler: Necmettin Erbakan. İstanbul: İlke Yayıncılık, 2018.
• Mehdigil, Atilla. İkinci Yalta. Ankara: MGV Yayınları, 2017.
• Milli Gazete. “Dolara karşı İslam Dinarı”. Erişim: 29 Ekim 2019. https://www.milligazete.com.tr/haber/919342/dolara-karsi-islam-dinari.
• Milli Gazete. “Erbakan Hoca İslam dinarını anlatıyor... İşte 1 İslam Dinarı!”. Erişim: 29 Ekim 2019. https://www.milligazete.com.tr/video/1217753/erbakan-hoca-islam-dinarini-anlatiyor-iste-1-islam-dinari.
• Müslüman Topluluklar Birliği I. İşbirliği Toplantısı: 31 Mayıs - 1 Haziran 1992. ESAM Yayınları, 1992.
• Özcan, Azmi. “İttihâd-ı İslâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23: 470-475. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Refah Partisi. 20 Ekim 1991Genel Seçimi Refah Partisi Seçim Beyannamesi: Yeni Bir Dünya “Mutluluk”. Ankara, 1991.
• Refah Partisi. 24 Aralık 1995 Seçimleri Seçim Beyannamesi (Özet). Ankara, 1995.
• Seâlebî, Abdulazîz. Halfiyyatu’l-mu’temeril-İslâmî bil-Kuds: m. 1931 - h. 1340. Haz. Ahmed b. Mîlâd. Beyrût: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1988.
• Sırma, İhsan Süreyya. II. Abdülhamid’in İslâm Birliği Siyaseti. 14. Baskı. İstanbul: Beyan Yayınları, 2019.
• Şahin, Serdar. Türkiyenin Öncülük Ettiği Ekonomik Birleşmeler: İKE, ECO ve D-8 Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, 2012.
• Şama, Ekrem. Allah Dostu Prof. Dr. Necmettin Erbakan. İstanbul: Gonca Yayınevi, 2015.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. “İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)”. Erişim: 29 Temmuz 2019. http://www.mfa.gov.tr/islam-isbirligi-teskilati.tr.mfa.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. “Sanayi Politikası Olarak” D-8”. Erişim: 29 Temmuz 2019. https://anahtar.sanayi.gov.tr/tr/news/sanayi-politikasi-olarak-d-8/7273.
• Tuğrul, Talip. Millî Görüş Hareketi’nin Temel Karakterleri. Ankara: MGV Yayınları, 2019.
• Turhan, Salih. “Önsöz”. Necmettin Erbakan, Yeni Bir Dünya ve Adil Düzen. 13-15. Ankara: MGV Yayınları, 2016.
• Türkiye’nin Üyesi Olduğu Teşkilatlar Atlası. Ankara: MSB Harita Genel Komutanlığı, 2017. Erişim: 21 Eylül 2019. https://www.harita.gov.tr/images/urunler/8ca01ea920679a0.pdf.
• Türköne, Mümtaz’er. Siyasi İdeoloji Olarak İslamcılığın Doğuşu. Ankara: Lotus Yayınevi, 2003.
• Uzun, M. Mustafa. Erbakan Risaleleri: 3 Adil Düzen. İstanbul: Ravza Yayınları, 2014.
• Uzun, M. Mustafa. Erbakan Risaleleri: 8 Erbakan’ın İslam Birliği Mücadelesi. İstanbul: Ravza Yayınları, 2017.
• Yavuz, Hakan. Modernleşen Müslümanlar: Nurcular, Nakşiler, Millî Görüş ve Ak Parti. Trc. Ahmet Yıldız. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2005.
• Yavuz, M. Hakan. “Milli Görüş Hareketi: Muhalif ve Modernist Gelenek”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cilt 6 İslâmcılık. Ed. Yasin Aktay. 591-603. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
• Yeniden Büyük Türkiye: 54. Cumhuriyet Hükümeti Döneminde Türkiye’nin Ekonomi Yönetimi Üzerine (t.y.).