Processing of Some Moral Values and Defects that Stand out in Mewlana and Analyzing Them from the Point of View of Education

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 68 - 82, 31.12.2020

Hacer Çetin

https://doi.org/10.47145/dinbil.810832

Öz

In this article, some of the moral values and flaws that Mewlânâ has widely included in his work called Mesnevî are discussed. It was aimed to make determinations about the educational processes of these concepts by examining the story and information conveyed by Mewlana in Mesnevî. Within the framework of this purpose, the meaning and function that Mewlana attributed to these concepts were tried to be determined. It was tried to determine the meaning and function that Mewlana imposed on these concepts and in this way it was tried to show the possibility of using the example of Mawlana's education in the value education studies carried out today. In the example of education in which Mawlana describes moral values and defects, he highlights the relationship of concepts with faith and gives more place to practical aspects. He perceives faith as the greatest value as an internal element, and sees values and flaws as the reasons that form the behavior in prportion to this inner elements’ characteristics and faithfulness. For this reason, moral values and defects are important and priority issues in terms of their relationship with a higher value, such as faith. According to this reason, every activity aimed at moral values and defects requires seriousness and is important. Concerning this importance, this article examines the meaning and functions gained by some moral values and flaws. These values are defined as love, tolerance and patience. Moral flaws,on the other hand, have been identified as lies, cheat, jealousy-envy. In the article, introductory information about these moral values and defects is conveyed and the meanings that Mawlana uploaded when teaching these values are included. Mawlana addressed values and defects in practical aspects and exemplified the introductory mental, behavioural and affective elements about them. He emphasized the imperfection of moral values and gave presumptions to the process of diagnosing and treating the correct value in eliminating moral defects.

Anahtar Kelimeler

Education, Moral, Values, Value Education, Mewlana

Mevlânâ’da Öne Çıkan Bazı Ahlâkî Değerlerin ve Kusurların İşlenişi ve Eğitim Açısından Tahlili

Öz

Bu makalede, Mevlânâ’nın Mesnevî adlı eserinde geniş yer verdiği bazı ahlâkî değer ve kusurlar ele alınmıştır. Mevlânâ’nın Mesnevî’de anlattığı hikâye ve aktardığı bilgiler incelenerek bu kavramların eğitim süreçlerine dair tespitler yapmak amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde Mevlânâ’nın bu kavramlara yüklediği anlam ve işlev tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu da, günümüzde yapılan değer eğitimi çalışmalarında, Mevlânâ’nın eğitim örneğinden faydalanma imkânını ve bunun önemini ortaya koymada bir farkındalık oluşturmaya katkı sunacaktır. Mevlânâ ahlâkî değer ve kusurların anlatımını yaptığı eğitim örneğinde kavramların imanla olan ilişkilerini ön plana çıkarmakta ve pratik yönlerine daha fazla yer vermektedir. Mevlânâ, imanı içsel bir unsur olarak en büyük değer olarak algılamakta, değerleri ve kusurları bu içsel unsurun özelliği ve doğruluğu oranında davranışları oluşturan sebepler olarak görmektedir. Ahlâkî değerler ve kusurlar, iman gibi üst bir değerle ilişkileri anlamında önemli ve öncelikli konulardır. Bu sebeple ahlâkî değer ve kusurlara dönük yapılacak her faaliyet önem taşımaktadır. Bu önem sebebiyle makalede Mevlânâ’nın Mesnevî’de geniş yer verdiği bazı ahlâkî değer ve kusurların kazandığı anlam ve işlevler incelenmiştir. Bu değerler sevgi, hoşgörü, sabır olarak tespit edilmiştir. Ahlâkî kusurlar ise yalan, hile, kıskançlık-haset olarak belirlenmiştir. Makalede bu ahlâkî değer ve kusurlara ait tanıtıcı bilgiler aktarılmış ve Mevlânâ’nın bu değerleri öğretirken yüklediği anlamlara yer verilmiştir. Mevlânâ, değerleri ve kusurları pratik yönleriyle ele almış ve onlara dair tanıtıcı zihinsel, duyuşsal ve davranışsal unsurları örneklemiştir. Ahlâkî değerlerin hangi kusurdan koruyucu olduğuna dair vurgular yapmış ve ahlâkî kusurları ortadan kaldırmada doğru değerin teşhisi ve tedavi sürecine dair ipuçları vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Ahlâk, Değer, Değer Eğitimi, Mevlânâ

Kaynakça

• Akseki, A. Hamdi. Ahlâk Dersleri. Ankara: DİB Yayınları, 2016.
• Arabî, İbnü'l Muhyiddin. Fusûsü'l Hikem. çev. Ekrem Demirli. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1999.
• Bayraklı, Bayraktar. Kur'ân'da Değişim, Gelişim ve Kalite Kavramları. İstanbul: İfav Yayınları, 1999.
• Can, Şefik. Mesnevî Tercümesi. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2016.
• Cevizci, Ahmet. Eğitim Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları, 2010.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. Kitabü't- Ta'rifât. çev. Arif. Erkan. İstanbul: Bahar Yayınları, 1997.
• Çağrıcı, Mustafa. "Müsamaha". Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
• Çakmaklı, Kemal. Koruyucu Ruh Sağlığı. İstanbul: Seha Yayınları, 1997.
• Çelebi, Esin - Şimşekler, Nuri. Mevlânâ'dan Mevlaya Ulaşanlar. Konya: Bahçıvanlar Matbaa, 2012.
• Çınar, Aliye. Erdemler Felsefesi ve Psikolojisi. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
• El-Askerî, Ebu Halil. Arap Dilinde ve Kur'ân'da Farklar Sözlüğü. İstanbul: İşaret Yayınları, 2. Basım, 2013.
• es-Sicistânî, Ebu.Davud. Sünen. çev. H. K. Necati Yenial. İstanbul: Şamil Yayınları, 2011.
• Hanbel, Salih bin Ahmet. Müsned. çev. Z. Y. Hüseyin Yıldız. İstanbul: Ocak Yayınları, 2013.
• Hökelekli, Hayati. Değerler Psikolojisi ve Eğitim. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
• İhvân’ı Safâ. Resâilü İhvâni’s Safâ ve Hullâni’l Vefâ. 4.Cilt, Beyrut: Daru Sadır, 1974.
• İnan, Y. Ziya. İslâm Ahlâkının İçeriği. 1. Cilt , İstanbul: Yaylacık Yayınları, 1992.
• Kinani, Bedreddin İbn Cemaa. İslâmi Gelenekte Eğitim Ahlâkı. çev. M. Şevki Aydın, Ankara: TDV Yayınları, 2012.
• Koç, Ahmet. İhvân-ı Safâ'nın Eğitim Felsefesi. İstanbul: İfav Yayınları, 1999
• Nicholson, Reynold Alleyne. The Matnawi of Jalaluddin Rûmî I&II. Lahore: İslamic Book Service, 1989.
• Peker, Hüseyin. Din ve Ahlâk Eğitiminde Psikolojik ve Metodik Esaslar. Samsun: Aksi seda Yayınları, 2. Basım, 1998.