Muhammed Asif Muhsinî and His Method of Criticism of Bihâru'l-Envâr

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 145 - 157, 30.06.2022

Abdullah Doğan

https://doi.org/10.47145/dinbil.1116767

Öz

Hadith sources have an important place in the formation of Shiite thought. There are many scholars who have a critical approach to these sources. However, the majority of these criticisms were made by non-Shiite scholars. On the other hand, there are Shiite scholars who criticize some of the Shiite hadith sources. One of them is Muhammad Asif al-Muhsinî, a contemporary Shiite scholar of Afghan origin. Muhsinî, who has both a religious and a political identity, wrote the work Meşraatu bihâru'l-envâr based on his criticism of Bihâru'l-envâr belonging to Allâme el-Meclisî (d. 1110/1698-9), which is considered one of the important hadith sources of Shia. Muhsinî included his criticism method in his works Meşraa, and Buhûs fî ilmi’r-ricâl. It can be said that the author criticizes many hadith sources widely used in Shia with his methodology. This study aims to introduce the author, who is not sufficiently known in our country, and to reveal the method of criticism over the aforementioned work. In addition, the other works of the author were also examined and the parts of the works related to the subject were partially mentioned. It has been seen that the author’s most important criticisms are directed ricâl and Hadith sources. On the other hand, it was concluded that his criticisms were also criticized by contemporary hadith scholars.

Anahtar Kelimeler

hadith, Shia, Asıf Muhsinî, Bihâru'l-envâr, Sened criticism

Muhammed Asıf Muhsinî ve Bihâru’l-Envâr’ı Tenkit Metodu

Öz

Şiî düşüncenin teşekkülünde hadis kaynakları önemli bir yer tutar. Bu kaynaklara eleştirel yaklaşımda bulunan pek çok âlim bulunmaktadır. Ancak bu eleştirilerin çoğunluğu Şiî olmayan âlimler tarafından yapılmıştır. Buna karşılık Şiî hadis kaynaklarından bazılarını eleştiren Şiî âlimler de bulunmaktadır. Bunlardan biri de Afgan asıllı çağdaş dönem Şiî âlimlerinden Muhammed Asıf el-Muhsinî’dir. Hem dinî hem de siyasi bir kimliğe sahip olan Muhsinî, Şîa'nın önemli hadis kaynaklarından sayılan Allâme el-Meclisî’ye (ö. 1110/1698-9) ait Bihâru'l-envâr üzerine rical tenkidini esas alarak Meşraatu bihâri'l-envâr adlı eseri kaleme almıştır. Muhsinî, tenkit metoduna Meşraa ve Buhûs fî ilmi’r-ricâl adlı eserlerinde yer vermiştir. Müellifin metodolojisi ile Şîa’da yaygın kullanılan birçok hadis kaynağına eleştiride bulunduğu söylenebilir. Bu çalışma, hem ülkemizde yeteri derecede tanınmayan müellifi tanıtmayı hem de adı geçen eser üzerinden tenkit metodunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte müellifin diğer eserleri de incelenmiş ve eserlerin konuyla bağlantılı olan kısımlarına kısmen değinilmiştir. Müellifin en önemli eleştirilerinin ricâle ve kaynaklara yönelik olduğu görülmüş, buna karşın onun bu eleştirilerinin çağdaş Şiî hadis âlimleri tarafından tenkit edildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Şîa, Sened Tenkidi, Asıf el-Muhsinî, Bihâru'l-envâr

Kaynakça

• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV, 2011.
• Uraler, Aynur. “Zeyneb”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 44/355-356. İstanbul: TDV Yay., 2013.
• Özkan, Halit. “Vicâde” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 43/100. İstanbul: TDV Yay., 2013.
• Hubbullah, Haydar. Nazariyyetu’s-Sunne fi’l-Fikri’l-İmâmiyyi’ş-Şîî. Beyrut/Lübnan: el-İntişâru’l-Arabî, 2006.
• Üzüm, İlyas. “Rec‘at”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 37/504-506. İstanbul: TDV Yay., 2007.
• Uyar, Mazlum. İmâmiyye Şîası’nda Düşünce Ekolleri: Ahbârîlik. İstanbul: Ayışığı kitapları, 2000.
• Mehdî Hüseyniyanî Kummî, “Difâ‘ ez rivayâti Bihâru’l-envâr (nakdu Kitabu Meşraatu’l-bihâr)”. Tahran: Mecelletu ulumi hadis. Sayı 29. (1382/1962). 87-105.
• Yurdagür, Metin. “Ahbâriyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1/490-491. İstanbul: TDV Yay., 1988.
• Muhsinî, Muhammed Asıf. Buhûs fî ilmi’r-ricâl. Kum/İran: Merkezu’l-Mustafa el-‘Alemî, 5. bsk. 1389/1969.
• Muhsinî, Muhammed Asıf. Meşreatu Bihâri’l-envâr, 2 Cilt. Beyrut/Lübnan: Müessesetu Arif li’l-matbuat, 2. bsk. 1426/2005.
• Muhsinî, Muhammed Asıf. Mu‘cemu’l-ehâdisi’l-mu‘tebera. 8 Cilt. Kum/İran: Daru’n-neşri’l-edyân, 2. bsk. 1394/1974.
• Öz, Mustafa. “Bihâru’l-envâr”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 6/139-141. İstanbul: TDV yay., 1992.
• Polat, Salahattin. “Münâvele” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 31/570-571. İstanbul: TDV yay., 2020.
• https://ar.wikishia.net/view/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A2%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%8A (Erişim: 12.05.2022).