Muhammad Hamidullah and His Contributions to Islamic Law

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 293 - 309, 31.12.2022

Sahip Beroje

https://doi.org/10.47145/dinbil.1200607

Öz

Born on January 19, 1908 in Hyderabad, India, Muhammad Hamidullah is one of the few great scholars and researchers who grew up in the Islamic world in the twentieth century. Hamidullah Hodja is a researcher who has carried out very important research on the sirah, usul al-fiqh, fiqh, the history of hadith and the Qur'an. In addition to this, it is observed that in our country, mostly his studies on sirah researches are promoted, and researches and theses in other fields are not adequately processed. However, Hamidullah Hodja has carried out very important researches in the other fields mentioned. He also made very important researches on Islamic law and put forward important theses. The motive for this study is to provide a better introduction of his research and theses on Islamic law. Accordingly, in the article, after the short life story of Hamidullah is given, his studies on Islamic law are briefly introduced and some of his unique views on Islamic law are given. In the article, it was especially focused on which important theses he put forward and with what evidence he defended them. For example, it has been tried to deal with how he grounded his theses, such as that Muslims were the first to develop the science of law, that the first constitution in history was made by the Prophet, and that interstate law was first developed by Muslims. The aim is to remind the new generations again by drawing attention to the works and theses of Hamidullah, who, despite working in very difficult conditions compared to today, has produced very valuable works, many of which have not(be) surpassed.In this study, after giving the short life story of Muhammad Hamidullah, his studies on Islamic law are briefly introduced and some of his unique views on Islamic law are given. In the article, it is especially focused on which important theses he put forward and with which arguments he defended them. For example, it was the Muslims who developed the law first, that there was a real legislative independence in Islamic law, that the first constitution in history was the Prophet. It has been tried to deal with how he grounded his theses as it was done by the Prophet and interstate law was first developed by Muslims. The aim is to remind again by drawing attention to the works and theses of Hamidullah, who, despite working under very difficult conditions compared to today, produced very valuable works, many of which still have not been surpassed.

Anahtar Kelimeler

Islamic law, Islam, Interstate law, Research

Muhammed Hamidullah ve İslâm Hukuk İlmine Katkıları

Öz

19 Ocak 1908’de Hindistan’ın Haydarabad şehrinde dünyaya gelen Muhammed Hamidullah, yirminci asırda İslam dünyasında yetişen birkaç büyük âlim ve araştırmacılardan biridir. Hamidullah Hoca, özellikle siyer, usûlu’l-fıkıh, fıkıh, hadis tarihi ve Kur’an tarihi üzerine çok önemli araştırmalar gerçekleştirmiş bir araştırmacı âlimdir. Bununla birlikte ülkemizde daha çok siyer araştırmalarıyla ilgili çalışmalarının tanıtıldığı, diğer alanlardaki araştırma ve tezlerinin yeterince işlenmediği gözlemlenmektedir. Oysaki Hamidullah Hoca, bahsi geçen diğer alanlarda da çok önemli araştırmalar gerçekleştirmiştir. O, İslam hukuku ile ilgili de çok önemli araştırmalar yapmış ve önemli tezler ileri sürmüştür. Bizi bu çalışmaya iten saik, onun, İslam hukuku ile ilgili araştırma ve tezlerinin daha iyi tanıtılmasını sağlamaktır. Buna binaen makalede Hamidullah’ın kısa hayat hikâyesi verildikten sonra İslam hukuku ile ilgili çalışmaları kısaca tanıtılmış ve onun İslam hukuku ile ilgili kendine özgü bazı görüşleri verilmiştir. Makalede özellikle onun hangi önemli tezleri ileri sürdüğü ve bunları hangi delillerle savunduğu üzerinde durulmuştur. Örneğin onun hukuk ilmini ilk geliştirenlerin Müslümanlar olduğu, tarihteki ilk anayasanın Hz. Peygamber tarafından yapıldığı ve devletlerarası hukukun ilk defa Müslümanlar tarafından geliştirildiği vb. tezlerini nasıl temellendirdiği işlenmeye çalışılmıştır. Amaç, bugüne kıyasla çok zor şartlarda çalışmasına rağmen, birçoğu hâlâ aşıl(a)mamış çok değerli çalışmalar ortaya koyan Hamidullah’ın çalışmalarına ve tezlerine dikkat çekerek onu yeni nesillere de yeniden hatırlatmaktır. Bu çalışmada Hamidullah’ın kısa hayat hikâyesi verildikten sonra İslam hukuku ile ilgili çalışmaları kısaca tanıtılmış ve onun İslam hukuku ile ilgili kendine özgü bazı görüşleri verilmiştir. Makalede özellikle onun hangi önemli tezleri ileri sürdüğü ve bunları hangi delillerle savunduğu üzerinde durulmuştur. Örneğin onun hukuk ilmini ilk geliştirenlerin Müslümanlar olduğu, tarihteki ilk anayasanın Hz. Peygamber tarafından yapıldığı ve devletlerarası hukukun ilk defa Müslümanlar tarafından geliştirildiği vb. tezlerini nasıl temellendirdiği işlenmeye çalışılmıştır. Amaç, bugüne kıyasla çok zor şartlarda çalışmasına rağmen, birçoğu hâlâ aşılmamış çok değerli çalışmalar ortaya koyan Hamidullah’ın çalışmalarına ve tezlerine dikkat çekerek onu yeni nesilleri de yeniden hatırlatmaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam hukuku, Hamidullah, İslam, Devletlerarası hukuk, araştırma, Islamic law, Islam, Interstate law, Research

Kaynakça

• Beroje, Sahip. “İslam ve Batı Düşüncesi Açısından Haklar Perspektifi ve Günümüzdeki Hak İhlallerine Etkisi”, Tezkire, 45, (ekim/aralık, 2006).
• Çantay, Hasan Basri. İslam’da Devlet İdaresi’ne yazdığı takriz. Ankara: Nur Yayınları, 1979.
• Doğan, M. Mehmet. Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: İz Yayıncılık, 1996.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm’ın Hukuk İlmine Katkıları. ed. Vecdi Akyüz, İstanbul: Beyan, 2005.
• Hamidullah, Muhammed. İmam-ı A’zam ve Eseri. trc. Kemal Kuşçu. sad. Sadettin Acar. İstanbul: Beyan, 2014.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Hukuku Etütleri. İstanbul: Bir Yayıncılık, 1984.
• Hamidullah, Muhammed. İslam’da Devlet İdaresi. trc. Kemal Kuşçu. Ankara: Nur Yayınları, 1979.
• Hamidullah, Muhammed. Mecmû’atü’l-Vesâiki’s-Siyasiyye li’l-Ahdi’n-Nebevî ve’l-Hilafeti’r-Râşide. Beyrut: Daru’n_Nefâis, 1987/1407.
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. çev. Salih Tuğ. Ankara: Yeni Şafak Yayını, 2003.
• Mevsîlî, Abdullah b. Mahmud b. Mevdûd. el-İhtiyar Li Ta’lili’l-Muhtâr. Beyrut: Şirketu Dâru’l-Erkem, 1418.
• Orhan, Zeynep Hafsa. Ekonominin Temel Konuları ve İslam Ekonomisi. Ankara: İktisat Yayınları, 2021.
• Tuğ, Salih-Yaşaroğlu, Kamil. “Muhammed Hamidullah” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
• Yaman, Ahmet. “İslam Hukuku Araştırmaları Açısından Muhammed Hamidullah”, Hayatı, kişiliği ve Düşünceleri ile Muhammed Hamidullah Sempozyumu, Bursa: Bursa İl Müftülüğü Uludağ Üniversitesi, 18-19 Kasım, (2005).
• Yaşaroğlu, Kamil. “Muhammed Hamidullah’ın Hayatı ve Eserleri”, Hayatı, Kişiliği ve Düşünceleri ile Muhammed Hamidullah Sempozyumu, Bursa: Bursa İl Müftülüğü Uludağ Üniversitesi, 18-19 Kasım, (2005).
• Yıldırım, Suat. “Üstad M. Hamidullah’dan Kalan Hoş Sada”, Yedi İklim, 157 (Nisan 2003).
• Zeydan, Abdulkerim. el-Vezîz fî Şerhi Kavâdi’l-Külliye. Beyrut: Müessese’r-Risâle, 2006/1427.