Kadim Çin’de Ölümsüzlük Arayışı: Daoist Gelenekte Kutsal Dağlar

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 319 - 343, 31.10.2024

İbrahim Emre Şamlıoğlu

Öz

Çin dinî düşüncesinin en temel özelliklerinden biri, tabiat fenomenlerine yüklenen anlamdır. Bu fenomenler içerisinde dağların ayrı bir yeri vardır. Tarih boyunca dağlar, Çin’in hem dinî hem siyasî çevresinde ciddi bir etki bırakmış, çeşitli anlayışları ve sistemleri beslemiştir. Konfüçyanizm ve Daoizm gibi Çin’de neşet eden dinler ve öğretiler içerisinde, insanın toplumdaki yerini anlamanın ve aydınlanmaya erişmenin sembolik anlamını kavramada dağların kritik bir yeri olmuştur. Budizm’in Çin’e gelmesiyle, bu dağlar aydınlanmaya ulaşmak için icra edilen pratiklerin mekânı olarak telakki edilmiştir. Çin dinî düşüncesi ekseninde kutsal dağ anlayışı, özellikle Daoist gelenek içerisinde ölümsüzlerin ve asketik pratiklerle uğraşanların mekânı kabul edilmiştir. Daoist öğreti ışığında Dao’ya ulaşabilmek, yani ölümsüz olabilmek için gidilmesi gereken yerlerin başında kutsal dağlar gelmiştir. Bu kutsal dağ anlayışı, Daoist gelenekte "wu yue", yani beş kutsal dağ adında özel bir geleneğin oluşmasına sebep olmuştur. Kuzeyde Heng Dağı, doğuda Tai Dağı, güneyde Heng Dağı, batıda Hua Dağı ve merkezde Song Dağı’ndan oluşan bu beş kutsal dağ, Çin dinî düşünce tarihi boyunca imparatorların ritüel icra ettikleri; Daoist münzevilerin simya uygulamaları ile uğraştıkları; bereketin ve tarımın kaynağı olarak görülmüştür. Bu dağlar, hac yolculuğunun temel durağı ve Çin toplumunu şekillendiren unsurlardan biri olarak kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çin, Kutsal Dağlar, Daoizm, Beş Kutsal Dağ (wu yue), Ölümsüzlük

The Quest for Immortality in Ancient China: Sacred Mountains in Daoist Tradition

Öz

A key aspect of Chinese religious thought is the importance given to natural phenomena, with mountains holding a special place. Throughout history, mountains have influenced China’s religious and political spheres, nourishing various beliefs and systems much like a river sustains the life around it. In teachings such as Confucianism and Daoism, which originated in China, mountains play a crucial role in understanding an individual’s place in society and in grasping the symbolic meaning of attaining enlightenment. With the arrival of Buddhism in China, these mountains were regarded as sites for practices aimed at spiritual enlightenment. Within the framework of Chinese religious thought, the notion of sacred mountains is especially significant in the Daoist tradition, where they are considered as realms of immortals and as spaces for engaging in ascetic practices. In Daoist doctrine, the sacred mountains were seen as essential locations to visit to reach the Dao, and ultimately, to achieve immortality. This understanding of sacred mountains gave rise to a distinctive tradition within Daoism, known as 'wu yue'—the five sacred mountains. Consisting of Heng Mountain in the north, Tai Mountain in the east, Heng Mountain in the south, Hua Mountain in the west, and Song Mountain in the center, these five sacred mountains have been sites for imperial rituals, alchemical practices of Daoist hermits, and have been regarded as sources of fertility and agriculture. These mountains are foundational stops in pilgrimage journeys and are viewed as elements that shape both the socio-cultural and political structure of Chinese society.

Anahtar Kelimeler

China, Sacred Mountains, Daoism, Five Sacred Mountains (wu yue), Immortality

Kaynakça

• Andersen, Poul. “A Visit to Hua-shan”. Cahiers d’Extrême-Asie 5 (1989), 349-354.
• Aydın, Fuat. “Klasik Çin Düşüncesi (Bir Giriş Denemesi)”. Doğudan Batıya Düşüncenin Serüveni. ed. Ali Osman Kurt. 1/531-596. İstanbul: İnsan Yayınları, 2015.
• Bauber, Wolfgang. “Çin Felsefesi’nin Genel Özellikleri”. çev. Tolga İnsel. Doğu Batı Dergisi 15/61 (2012), 199-214.
• Bernbaum, Edwin. Sacred Mountains of the World. Hong Kong: University of California Press, 1997.
• Bruun, Ole. An Introduction to Feng Shui. Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
• Cahill, James. “Huang Shan Paintings as Pilgrimage Pictures”. Pilgrims and Sacred Sites in China. ed. Susan Naquin - Chün-Fang Yü. 246-292. California: University of California Press, 1992.
• Cammann, Schuyler. “The Magic Square of Three in Old Chinese Philosophy and Religion”. History of Religions 1/1 (1961), 37-80.
• Debreczeny, Karl. “Wutai shan: Pilgrimage to Five-Peak Mountain”. Journal of the International Association of Tibetan Studies 6 (2011), 1-133.
• Doub, William. “Mountains in Early Taoism”. The Mountain Spirit. ed. Michael Charles Tobias - Harold Drasdo. 29-136. London: Victor Gollancz Ltd, 1980.
• DuBose, Hampden Coit. The Dragon, Image and Demon: The Three Religions of China: Confucianism, Buddhism, and Taoism. New York: A. C. Armstrong & Son, 1887.
• Dudbridge, Glen. “Women Pilgrims to T’ai Shan: Some Pages from a Seventeenth-Century Novel”. Pilgrims and Sacred Sites in China. ed. Susan Naquin - Chün-Fang Yü. 39-64. California: University of California Press, 1992.
• Eberhard, Wolfram. Çin Simgeleri Sözlüğü. çev. Aykut Kazancıgil - Ayşe Bereket. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2000.
• Guénon, René. Alemin Hükümdarı: Dinlerde Merkez Sembolizmi. çev. İsmail Taşpınar. İnsan: İnsan Yayınları, 2014.
• Hahn, Thomas. “The Standard Taoist Mountain and Related Features of Religious Geography”. Cahiers d’Extrême-Asie 4/1 (1988), 145-156.
• Karatosun, Musa Osman. “Çin Mitolojisi”. Doğudan Batıya Düşüncenin Serüveni. ed. Ali Osman Kurt. 1/597-631. İstanbul: İnsan Yayınları, 2015.
• Kleeman, Terry F. “Mountains Deities in China: The Domestication of the Mountain God and the Subjugation of the Margins”. Journal of the American Oriental Society 114/2 (1994), 226-238.
• Kósa, Gábor. “Pangu’s Birth and Death as Recorded in a Tang Dynasty Buddhist Source”. Oriental Archive 77 (2009), 169-192.
• Kroll, Paul W. “Verses from on High: The Ascent of T’ai Shan”. T’oung Pao 69/4 (1983), 223-260.
• Lianshan, Chen. Çin Mitolojisi: Efsanelerin Kökeni. çev. Hasan Bögün. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2015.
• Lin, Wei-Cheng. Building a Sacred Mountain: The Buddhist Architecture of China’s Mount Wutai. Seattle: Art History Publication, 2014.
• Naquin, Susan - Yü, Chün- Fang. “Introduction: Pilgrimage in China”. Pilgrims and Sacred Sites in China. ed. Susan Naquin - Chün- Fang Yü. 1-38. California: University of California Press, 1992.
• Paludan, Ann. Chronicle of the Chinese Emperors. New York: Thames and Hudson, 1998.
• Qian, Sima. The First Emperor: Selections from the Historical Records. çev. Raymond Dawson. New York: Oxford University Press, 2009.
• Roberts, Jeremy. Chinese Mythology A to Z. New York: Facts on File, 2004.
• Robinet, Isabelle. “Shangqing”. Encyclopedia of Taoism. ed. Fabrizio Pregadio. 858-866. New York: Routledge, 2008.
• Robson, James. “Huang Shan: The Cult of Site (Sight) & Representation”. The Sacred Mountains of Asia. ed. John Einarsen. 52. Canada: Shambala Publications, 1995.
• Robson, James. Power of Place: The Religious Landscape of the Southern Sacred Peak (Nanyue 南嶽) in Medieval China. Cambridge: Harvard University Press, 2009.
• Robson, James. “The Marchmount System: Chinese Geologics”. The Sacred Mountains of Asia. ed. John Einarsen. 16-17. Canada: Shambala Publications, 1995.
• Robson, James. “The Polymorphous Space of the Southern Marchmount [Nanyue 南嶽]: An Introduction to Nanyue’s Religious History and Preliminary Notes on Buddhist-Daoist Interaction”. Cahiers d’Extrême-Asie 8 (1995), 221-264.
• Robson, James. “Wuyue”. Encyclopedia of Taoism (ET). ed. Fabrizio Pregadio. 2/1075-1078. New York: Routledge, 2008.
• Robson, James. “Wuyue Zhenxing Tu”. Encyclopedia of Taoism (ET). ed. Fabrizio Pregadio. 2/1075-1078. New York: Routledge, 2008.
• Schimmel, Annemarie. Sayıların Gizemi. çev. Mustafa Küpüşoğlu. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2011.
• Schipper, Kristofer. The Taoist Body. California: University of California Press, 1993.
• Störig, H. Joachim. İlkçağ Felsefesi: Hint, Çin, Yunan. çev. Ömer Cemal Güngören. İstanbul: Yol Yayınları, 2000. Swetz, Frank J. Legacy of the Luoshu. Wellesley: A K Peters, 2008.
• Şamlıoğlu, İbrahim Emre. Çin ve Japon Dinlerinde Dağ Kültü. Ankara: Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Turan, Süleyman - Battal, Emine. Dünya Dinlerinde Kutsal Metinler. Ankara: STS Yayınları, 2015.
• Tzu, Lao. Tao Te Ching. çev. Bülent Somay - Ezgi Keskinsoy. İstanbul: Metis Yayınları, 2018.
• Wang, Jing. The Story of Stone: Intertextuality, Ancient Chinese Stone Lore, and the Stone Symbolism in Dream of the Red Chamber, Water Margin, and The Journey to the West. London: Duke University Press, 2000.
• Wu, Pei-yi. “An Ambivalent Pilgrim to T’ai Shan”. Pilgrims and Sacred Sites in China. ed. Susan Naquin - Chün-Fang Yü. 65-88. California: University of California Press, 1992.
• Youlan, Feng. Çin Felsefesi Tarihi. çev. Fuat Aydın. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009.
• Yu, David C. “The Creation Myth and Its Symbolism in Classical Taoism”. Philosophy East and West 31/4 (1981), 479-500.
• “Tai’shan—Mount Tai”. Erişim 22 Şubat 2024. https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Tai#/media/File:%E6%B3%B0%E5%B1%B1_%E5%8D%97%E5%A4%A9%E9%97%A8.jpg
• “祝融峰”. Erişim 22 Şubat 2024. https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%A1%A1%E5%B1%B1#/media/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:%E5%8D%97%E5%B2%B3%E8%A1%A1%E5%B1%B1.jpg