Değerlendirme İlkeleri
• Dinler Tarihi Dergisi, daha önce yayınlanmamış ya da yayınlanmak üzere başka bir dergide halen değerlendirmede olmayan ve her bir yazar tarafından onaylanan makaleler ve bilimsel araştırmaları değerlendirilmek üzere kabul eder.
• Dergiye gönderilen ve ön kontrolü geçen makaleler Turnitin ve İthenticate gibi yazılım programları kullanılarak benzerlik raporlamaları yapılır.
• Dinler Tarihi Dergisi, çift taraflı kör hakemlik süreci yürütür. Tüm çalışmalar öncelikle editör tarafından dergiye uygunluk açısından değerlendirilecektir. Uygun görülen makaleler, makalenin bilimsel kalitesini değerlendirmek için alanın uzmanı en az iki bağımsız hakeme gönderilir.
• Editör; yazarların etnik kökeninden, cinsiyetinden, uyruğundan, dini inancından ve siyasi felsefesinden bağımsız olarak makaleleri değerlendirir. Yayına gönderilen makalelerin adil bir şekilde çift taraflı kör hakem değerlendirmesinden geçmelerini sağlar.
• Editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında herhangi bir çıkar çatışması durumunun oluşmasına izin vermez.
• Editör, makalelerin kabulü veya reddi ile ilgili nihai karardan sorumludur. Editörün kararı kesinlik bildirir.
• Editörler, kendilerinin veya aile üyeleri veya meslektaşları vb. yakın çevresi tarafından yazılan ve dergiye gönderilen makalelerin değerlendirme süreçlerinde yer almazlar. Bu sebeple süreç tamamlana kadar ve ilgili sayı yayımlanana kadar editörlerin görevleri askıya alınır.
• Hakemler, gönderilen makalelere ilişkin tüm sürecin, makale yayınlanana kadar gizli kalmasını sağlamalıdır. Yazar tarafında herhangi bir telif hakkı ihlali ve intihali belirleyen hakem, ivedilikle durumu editöre raporlamalıdırlar.
• Hakem, makale konusunun kendi uzmanlık alanı dışında kaldığı kanaatindeyse veya zamanında geri dönüş sağlaması mümkün görünmüyorsa, editöre bu durumu bildirmeli ve hakem sürecinde kendisini dahil etmemesini istemelidir.
• Değerlendirme sürecinde editör, hakemlere gönderilen makalelerin ve bilimsel çalışmaların, yazarların özel mülkü olduğunu ve bunun imtiyazlı bir iletişim olduğunu açıkça belirtmelidir. Bu sebeple hakemler ve yayın kurulu üyeleri başka kişilerle makaleleri tartışamazlar. Hakemlerin kimliğinin gizli kalmasına özen gösterilmelidir.
Değerlendirme Süreci
İç Hakem Süreci: Gelen makaleler ilk önce dergi kurulları tarafından iç hakemleme sürecine tabi tutulmaktadır. Bu süreçte dergiye uygun görülen makaleler değerlendirme süreçlerine devam ederler.
Hakemlik Türü:
Çift Körleme: Benzerlik/İntihal kontrolünden sonra, uygun olan makaleler baş editör tarafından orijinallik, metodoloji, işlenen konunun önemi ve dergi kapsamı ile uyumluluğu açısından hakemlenir. Editör, makalelerin adil bir şekilde çift taraflı kör hakemlikten geçmesini sağlama adında makaleyi ilgili alan editörüne yönlendirir. Alan editörü, biçimsel şartları sağlayan makaleyi veya bilimsel çalışmayı yurtiçinden ve /veya yurtdışından en az iki hakemin değerlendirmesine sunar, hakemlerin yazıda gerekli gördüğü değişiklikler yazarlar tarafından yapıldıktan sonra yazının yayınlanmasına onay verir.
İnceleme Zamanı: Yayın Öncesi
Yazar-Hakem Etkileşimi: Editörler/Alan Editörleri, hakemler ile yazarlar arasındaki tüm etkileşimlere aracılık eder.
İncelemede Geçen Süre: Ortalama 8-10 haftadır. Yazıdan istenen değişikliklere göre bu süre uzayabilir.
İntihal Kontrolü: Evet, intihal engellemek için makaleler Turnitin, Ithenticate vb. programlar üzerinden taranmaktadır.
Her Bir Makaleyi İnceleyen Hakem Sayısı: Makale, çift körleme sistemi çerçevesinde en az iki hakem tarafından incelemeye alınır.
İzin Verilen Süre: Hakemlik süreci 20 gündür. Bu süre 10 gün eklenerek uzatılabilir. Editörler, bu süreyi belirlemede yetkilidir.
Karar: Makalenin Editör/Alan Editörü tarafından yayına kabul edilebilmesi için iki hakemden en az iki kabul kararı alması gerekmektedir. Değerlendirme ve revizyon süreçleri sonunda bir ret ve bir kabul kararı bulunması durumunda ilgili editör/alan editörü makaleyi üçüncü bir hakeme iletir.
Etik İhlal Şüphesi: Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.
Editör Süreci:
• Editör, araştırma makalesini gönderildiği günü takiben 1 hafta içinde ön incelemeyi yaparak değerlendirmeye değer bulduğunda, daha ayrıntılı bir inceleme için alan editörüne gönderir. Araştırma makaleleri için alan editörü genellikle her makaleyi baştan sona okur. Tüm yazılar için iki veya üç hafta içinde ilk karara varılması hedeflenir, ancak genellikle ilk karar, gönderimden sonraki birkaç gün içinde verilebilir.
• Makalenin içeriği, Dinler Tarihi Dergisi’nin yayın politikası dışında kalıyorsa yazarlara çalışmalarını gecikmeden başka bir dergiye göndermeleri için bildirimde bulunulur. Bu aşamada ret/iade için olağan nedenler, yetersiz özgünlük ve konunun derginin kapsamı dışında kalmasıdır.
• Makale, Dinler Tarihi Dergisi için uygunsa, alan editörü makaleyi iki dış hakeme gönderir. Hakemler, nihai kararı verecek olan editörlere ilgili çalışma üzerinde eleştiri ve tavsiyelerini belirtir ve raporlamasını yapar. Hakemlerden raporlarını onaylamaları ve onlara gönderilen makale üzerinde çıkar çatışmaları varsa beyan etmeleri istenir. Nihai karar, dış hakem değerlendirme süreçlerinden sonra Editör/Alan editörü tarafından verilir.
• Ciddi araştırma suiistimalinden şüphelenilen durumlarda ilgili çalışma Dinler Tarihi Dergisi’nin etik editörüne gönderilir ve etik editör uygun gördüğü üçüncü şahıslar tarafından da çalışma incelenir ve gerekli raporlamalar yapılarak editöre iletilir.
• Tüm makaleler için gönderildikten sonra 8 ila 10 hafta içinde yayın hakkında nihai bir karara varılması hedeflenir. Revizyona tabi bir yayın teklifi söz konusu olduğunda, genellikle yazarlardan makalelerini bir sonraki ay içinde yenileyerek sisteme yüklemeleri istenir. Yayın tarihini aşan revizyonlarda yazı bir sonraki sayıya aktarılır.
• Dinler Tarihi Dergisi, okurlara ve yazarlara olan bağlılığının bir parçası olarak makalelere açık erişim sağlar. Tüm makalelerimiz çevrimiçi olarak ücretsiz erişilebilirdir.
• Yayınlanan makalede herhangi bir hatanın tespit edilmesi durumunda düzeltmenin yapılıp yapılmayacağı hususu, süreci yöneten editör veya editör yardımcısının inisiyatifindedir. Bu durum, yazar ve okur tarafından ilgili editöre e-posta yoluyla iletilebilir.
Editöryal Kadronun Çalışmalarına Yönelik Hakem Süreci İlkeleri
• Dinler Tarihi Dergisi’nin kendi editörleri tarafından yazılan editöryal yazılar, dış hakem değerlendirmesinden geçmez. Özgün araştırma makaleleri ise en az iki dış hakeme çifte kör hakemlik kapsamında gönderilir. Bu süre boyunca o editörlerin rolleri askıya alınır.
Yazarların Sorumlulukları
• Yazar, araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.
• Yazar, aynı çalışmayı birden fazla dergide yayımlamaya teşebbüs etmemeli ve aynı anda birden fazla dergiye çalışmayı göndermemelidir.
• Yazar, makalenin yazımında istifade ettiği eserleri eksiksiz olarak kaynakçada belirtmelidir.
Editörün Sorumlulukları
• Editör yazıları yazarların etnik kökeni, cinsiyeti, vatandaşlığı, dini inancı veya siyasi düşüncesine bakmaksızın bilimsel içerik açısından değerlendirir.
• Editör, yayınlanmak üzere gönderilen makalelerin adil bir şekilde çift-kör hakem değerlendirmesini yapar ve gönderilen makalelerle ilgili tüm bilgilerin yayınlanmadan önce gizli tutulmasını sağlar.
• Editör, hakemlere yazıların gizli bilgi olduğunu ve bunun ayrıcalıklı bir etkileşim olduğunu bildirir. Hakemler ve yayın kurulu, yazıları başka kişilerle tartışamaz. Hakemlerin anonimliği sağlanmalıdır. Belirli durumlarda editör, belirli bir noktayı netleştirmek için bir hakemin incelemesini diğer hakemlerle paylaşabilir.
• Yayının içeriğinden ve genel kalitesinden editör sorumludur. Gerektiğinde düzeltme notu yayınlamak veya geri çekme işlemi uygulamak da onun sorumluluğundadır.
• Editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında herhangi bir çıkar çatışmasına izin vermez.
Hakemlerin Sorumlulukları
• Yazıyı kabul eden hakemler; araştırma, yazarlar ve/veya araştırmanın gerçekleştirilmesinde katkı sağlayan kurum ve kişilerle herhangi bir çıkar çatışması olmadığını kabul etmiş sayılırlar.
• Hakemler, değerlendirmelerini objektif kriterlere göre yapmalıdır.
• Hakemlerin değerlendirmede kullandıkları dil ve üslûp, yazarı rencide edici olmamalıdır.
• Hakemler, gönderilen makalelere ilişkin tüm bilginin, makale yayınlanana kadar gizli kalmasını sağlamalıdır.
• Hakemler inceledikleri çalışmada telif hakkı ihlali veya intihal fark etmeleri durumunda bunu editöre bildirmelidir.
• Bir makaleyi gözden geçirme konusunda kendini yetersiz hisseden veya belirlenen sürede incelemeyi yetiştiremeyeceğini düşünen bir hakem, inceleme sürecinden çekilmelidir.
• Hakem süreci sırasında hakemlerin şu hususları dikkate alarak öncelik şu değerlendirmelerini yapmaları ve sonrasında makaleye has değerlendirmelere geçmesi beklenir: Makale yeni ve önemli bir bilgi içeriyor mu? / Öz, makalenin içeriğini net ve düzgün bir şekilde tanımlıyor mu? / Yöntem bütünlüklü ve anlaşılır şekilde tanımlanmış mı? / Yapılan yorum ve varılan sonuçlar bulgularla kanıtlanıyor mu? / Alandaki diğer çalışmalara yeterli referans verilmiş mi? / Dil kalitesi yeterli mi?
Ön İnceleme, Yazım Kontrolü ve İntihal Taraması
• Çalışma; dergi yayın ilkelerine ve akademik yazıma uygunluğu açısından Editör tarafından incelenir. Ön inceleme süresi en fazla 15 gündür. Uygun görülen makaleler intihal taraması, dil kurallarına ve ISNAD Sistemi’ne (https://www.isnadsistemi.org/guide/isnad2/) uygunluk açısından kontrol edilmesi için yazım editörüne iletilir. Makaleler Turnitin, iThenticate vb. programlar kullanılarak intihal taramasından geçirilir. Yazım kontrolü ve intihal taraması en fazla 15 gün içinde tamamlanır. İntihal benzerlik oranının %25’den az olması gereklidir. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır:
Atıf/Dolaylı Aktarma:
• Bir kaynaktaki düşünce, tartışma veya tespite atıf yapılıyorsa ve atıf yapılan görüş atıf yapan araştırmacının kendi kelimeleri ile satıra dökülüyorsa cümlenin sonuna dipnot işareti (1) konulmalıdır. Yapılan atıf, eserin belli bir sayfasına ya da sayfa aralığına ise sayfa numarası verilmelidir. Şayet çalışmanın tümüne bir atıf varsa yani okuyucunun çalışmanın tümünü incelemesini gerektirecek bir boyutta atıf yapılmışsa dipnotta “Bu konuda bk.”, “Bu görüş ile ilgili bk.”, “Bu tartışma hakkında bk.” veya sadece “bk.” ifadesinden sonra kaynak belirtilmelidir.
Alıntı/İktibas:
• Eğer müracaat edilen kaynaktan ilgili kısım aynen, noktası ve virgülüne dokunulmadan, olduğu gibi alınıyorsa alıntılanan kısım “çift tırnak içinde verilir” ve sonuna dipnot numarası (1) verilerek kaynağı belirtilir. Doğrudan alıntılanan metin içerisinde var olan alıntılar ise ‘tek tırnak’ kullanılarak yazılır. Doğrudan alıntılanan kısım üç satırdan uzun ise (kırk kelimeden fazla ise) ayrı bir paragraf hâlinde gösterilir. Uzun alıntıların ana metinden ayırt edilmesi için normal metin boyutundan bir küçük yazı tipi boyutunda ve paragrafın tamamının soldan satır başı hizasında girintili olarak yazılması tercih edilmelidir. Doğrudan aktarılan metinde, anlamı değiştirmemek şartıyla, bazı kelime, cümle ve paragraflar çıkarılabilir. Çıkartılan kısımların yerine üç nokta (…) konulur. Bir kaynaktan aynen alıntılanan kısmın “çift tırnak” içine alınmadan yazılması ve sadece sonunda kaynağın yazılması ile yetinilmesi doğru olmaz. Bu kurallara uyulmadığı takdirde yazar, yayın etiği ihlali (İntihal/Plagiarism) suçlamasına muhatap olabilir (bk. www.isnadsistemi.org).
Alan Editörü İncelemesi
• Ön İncelemesi, İntihal Taraması ve Yazım Kontrolünden aşamasından geçen çalışma, ilgili alan editörü tarafından problematik ve akademik dil-üslup açısından incelenerek uygun hakemlere gönderir.
Hakem Süreci (Akademik Değerlendirme)
• Alan editörünün incelemesinden geçen çalışma, konu ile ilgili doktora tezi, kitap veya makalesi bulunan en az iki dış hakemin değerlendirmesine sunulur. Hakem süreci, çift taraflı kör hakemlik uygulaması çerçevesinde gizlilik içinde yürütülür. Hakemin incelediği çalışma hakkındaki görüş ve kanaatini ya metin üzerinde belirtmesi ve online hakem formu üzerinden bir açıklama ile gerekçelendirmesi talep edilir. Yazara, hakem görüşlerine katılmaması halinde itiraz ve görüşlerini savunma hakkı verilir. Alan editörü, yazar ve hakem arasında, gizliliği koruyarak karşılıklı iletişimi sağlar. Hakem raporlarının ikisi de olumluysa ve düzelti talebi var ise yazarın düzeltilerinin hakemler tarafından onaylamasıyla editör kabul kararı verir. İki hakemden birinin olumsuz kanaat belirmesi halinde çalışma, editör makaleyi üçüncü bir hakeme gönderir. Çalışmalar, en az iki hakemin olumlu kararı ile yayımlanabilir. Kitap değerlendirmeleri yayımına, en az bir iç hakemin (ilgili alan editörlerinin ve/veya yayın kurulu üyelerinin) değerlendirmesi sonucunda karar verilir.
Tashih Aşaması
• Hakemlerin inceledikleri metinde tashih yapılmasını istemeleri halinde, ilgili raporlar yazara gönderilir ve çalışmasını tashih etmesi istenir. Yazar, Word programında “Değişiklikleri İzle” özelliği açık olacak şekilde tashihlerini yapar veya metinde değişiklikleri kırmızı renk ile belirtir. Tashih ettiği metni alan editörüne sunar.
Alan Editörü/Kontrolü
• Alan editörü, yazarın metinde kendisinden talep edilen düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder.
Hakem Kontrolü
• Tashih isteyen hakem, yazarın metinde kendisinden talep edilmiş düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder.
İngilizce Dil Kontrolü
• Türkçe dil kontrolünden geçen çalışmalar, İngilizce Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir. İngilizce dil editörünün kontrol işlemi, en fazla bir hafta içinde tamamlanır.
Son Okuma
• Dil kontrolünden geçen yazılar, mizanpaja gönderilmeden önce metin kontrolü için son okuyucuya gönderilir.
Dizgi ve Mizanpaj Aşaması
• Editör tarafından yayımlanması kararlaştırılan çalışmaların dizgi ve mizanpajı yapılarak yayına hazır hale getirilir ve incelenmek üzere yazarına gönderilir. Bu aşama en fazla 15 gün sürer.
Ulusal ve Uluslararası İndekslere Veri Gönderimi
• Yayımlanan sayıya ait veri ilgili indekslere 15 gün içinde iletilir.
Dinler Tarihi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.