BibTex RIS Kaynak Göster

RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI

Yıl 2016, Sayı: 5, 87 - 132, 01.12.2016

KENAN Demirayak

Öz

Rind ve rindliğin varlığının Doğu edebiyatlarında Cahiliye dönemi şiirleri ile başladığını söylemek mümkündür. Rindâne anlayışı yansıtan şiirler Emeviler, özellikle de Abbasiler döneminde doruk noktaya ulaşır, içerik açısından zenginleşir. Arap şairler bu düşünceleri daha çok hamriyyât (şarap) şiirleri içerisinde ifade etmişlerdir. Bir başka söyleyişle hamriyyât, rindâne duygu ve düşünceleri içinde barındıran şiirlerdir. Klasik Fars ve Türk şiirinde rindane tarz olarak adlandırılan şiirleri, hatta sâkînâme olarak adlandırılan eserleri daha iyi anlayabilmek için bu türün özelliklerini içinde barındıran ve Arap Edebiyatında “hamriyyât” olarak adlandırılan şiirlerin tarihi gelişimini bilmede büyük yarar vardır. Bu yazıda bu şiirlerin Câhiliye döneminden başlayarak Abbâsiler dönemi ilk yüzyılı sonlarına kadarki (m. 550/850) tarihi seyri üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

Hamriyyât Sakiname Rind Rindane tarz Arap Şiiri

Kaynakça

  • Adiyy b. Zeyd el-Ibâdî, Dîvân, nşr. Muhammed Cebbâr el-Mu‘îd, Bağdat, 1385/1965.
  • Ahmed Emîn, Duha’l-islâm, I-III, Beyrut, 1351/1933.
  • el-Ahtal (Gayyâs b. Gavs), Dîvân, nşr. Mehdî Muhammed Nâsiruddîn, Beyrut, 1414/1994.
  • Amr b. Kulsûm, Dîvân, nşr. İmîl Bedî‘ Ya‘kûb, Beyrut, 1416/1996.
  • Antera b. Şeddâd, Dîvân, nşr. Muhammed Sa‘îd Mevlevî, Kahire, 1390/1970.
  • el-A‘şâ el-Kebîr (Meymûn b. Kays), Dîvân, nşr. Muhammed Huseyn, Mısır, tsz.
  • Bâdiye Huseyn Haydar, el-Hamr fi’l-hayâti’l-câhiliyye ve fi’ş-şi‘ri’l-câhilî, Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi, Beyrut Amerikan Üniversitesi, Hazi- ran, 1986.
  • el-Bağdâdî (Abdulkâdir b. Omer), Hizânetu’l-edeb ve lubbu lubâbi lisâni’l- Arab, I-XIII, nşr. Abdusselâm Hârûn, Kahire, 1409/1989.
  • el-Câhiz (Ebû Osmân Amr b. Bahr), et-Tâc fî ahlâki’l-mulûk, nşr. Ahmed Zekî Bâşâ, Kahire, 1332/1913.
  • ed-Demîrî (Kemâluddîn Muhammed b. Mûsâ), Hayâtu’l-hayavâni’l-kubrâ, I-II, Kahire, 1389.
  • Dîvânu’l-Huzeliyyîn, I-III, nşr. Ahmed ez-Zeyn, Kahire, 1995.
  • Ebû Mihcen es-Sekafî (Amr b. Hubayb), Dîvân, Şerh: Ebû Hilâl el-Hasan b. Abdillâh b. Sehl, Mısır, tsz.
  • Ebû Nuvâs (el-Hasan b. Hânî), Dîvân, Dâru sâdir, Beyrut, tsz.
  • Evs b. Hacer, Dîvân, nşr. Muhammed Yûsuf Necm, Beyrut, 1400/1980.
  • Hassân b. Sâbit, Dîvân, Beyrut, tsz.
  • İbn Abdirabbihî (Ahmed b. Muhammed), el-Ikdu’l-ferîd, I-IX, nşr. Mu- hammed Mufîd Kumeyha, Beyrut, 1404/1983.
  • -----------, Dîvân, nşr. Muhammed et-Tuncî, Beyrut, 1414/1993.
  • İbn Ebi’d-Dünyâ (Abdullâh b. Muhammed), Kura’d-dayf, I-V, nşr. Ab- dullâh b. Hamed el-Mansûr, Riyâd, 1997.
  • İbnu’l-Esîr (Izzuddîn Ebu’l-Hasan Ali), Usdu’l-ğâbe fî ma‘rifeti’s-sahâbe, I- V, Tahran, tsz.
  • İbn Hacer (Şihâbuddîn Ebu’l-Fadl Ahmed b. ‘Ali), el-İsâbe fî temyîzi’s- sahâbe, I-IV, Mısır, 1328.
  • İbn Hamdûn (Muhammed b. el-Hasan), et-Tezkiratu’l-hamdûniyye, I-X, nşr. İhsân Abbâs-Bekr Abbâs, Beyrut, 1996.
  • İbnu’l-Mu‘tez (Abdullâh b. el-Mu‘tez b. el-Mutevekkil), Dîvân, nşr. Ke- rem el-Bustânî, Beyrut, tsz.
  • İbnu’r-Rûmî, (Ebu’l-Hasan Ali b. el-Abbâs), Dîvân, I-II, şerh: Ahmed Hasan Sebec, Beyrut, 1423/202.
  • -----------, Tabakâtu’ş-şu‘arâ, nşr. Abdussettâr Ahmed Ferrâc, Kahire, 1375/1956.
  • İmruu’l-Kays, Dîvân, nşr. Abdurrahmân el-Mustâvî, Beyrut, 1425/2004.
  • el-İrbilî (Bahâuddîn), et-Tezkiratu’l-fahriyye, nşr. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, Dımaşk, 1425/2004.
  • el-İsfehânî (Ebu’l-Ferec Ali b. el-Huseyn), el-Ağânî, (el-Mektebetu’ş- şâmile).
  • el-Kâlî (Ebû Ali İsmâ‘îl b. Kâsım), el-Emâlî, I-II, Beyrut, tsz.
  • Kılıçlı, Mustafa, Sadru’l-islam ve Emeviler Devrinde Gınâ, Erzurum, 1993.
  • el-Kuraşî (Abbâs el-Cuba‘î), Hamâsetu’l-Kuraşî, Irak, tsz.
  • el-Kutubî (Muhammed b. Şâkir), Fevâtu’l-vefayât, (el-Mektebetu’ş- şâmile).
  • el-Merzubânî (Muhammed b. İmrân), Mu‘cemu’ş-şu‘arâ, nşr. Abdussettâr Ahmed Ferrâc, Mısır, tsz.
  • el-Muberred (Ebu’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd), el-Kâmil fi’l-luğa ve’l- edeb, I-IV, nşr. Muhammed Ahmed ed-Dâlî, Beyrut, 1406/1986.
  • en-Nevâcî (Şemsuddîn Muhammed b. el-Hasan), Halbetu’l-kumeyt fi’l- edeb ve’n-nevâdir el-muta‘allika bi’l-hamriyyât, Bulak, 1276/1859.
  • Neşvân el-Himyerî (Ebû Sa‘îd), el-Hûru’l-în, nşr. Kemâl Mustafâ, Beyrut, 1985.
  • en-Nuveyrî (Şihâbuddîn Ahmed b. Abdilvehhâb), Nihayetu’l-ereb fî funûni’l-edeb, I-XXXIII, nşr. Mufîd Kumeyha ve diğerleri, Beyrut, 1424/2004.
  • er-Râğib el-İsfehânî (Huseyn b. Muhammed), Muhâdarâtu’l-udebâ ve muhâverâtu’ş-şu‘arâ ve’l-buleğâ, I-IV, Beyrut, 1961.
  • Sâmî el-Keyyâlî, Hamr ve Şi‘r, Halep, 1963.
  • es-Se‘âlibî (Ebû Mansûr Abdulmelik), Yetîmetu’d-dehr fî mehâsini ehli’l-asr, I-V, nşr. Mufîd Muhammed Kumeyha, Beyrut, 1403/1983.
  • Şevkî Dayf, Târîhu’l-edebi’l-arabî (el-Asru’l-islâmî), Kahire, 1963.
  • -----------, et-Tatavvur ve’t-tecdîd fi’ş-şi‘ri’l-umevî, Kahire, 1952.
  • Tarafa b. el-Abd, Dîvân, nşr. Hamdû Tammâs, Beyrut, 1424/2003.
  • el-Ubeydî (Muhammed b. Abdirrahmân), et-Tezkiratu’s-sa‘diyye fi’l- eş‘âri’l-arabiyye, nşr. Abdullâh el-Cubûrî, Bağdat, 1391/1972.
  • Useyme el-Azm, el-Muctema‘ fi’l-asri’l-Umevî, Beyrut, 1996.
  • Yanık, Nevzat H., Arap Şiirinde Tasvir, Erzurum, 2010.

Yıl 2016, Sayı: 5, 87 - 132, 01.12.2016

KENAN Demirayak

Öz

It is possible to say that epicurean and epicureanism in Eastern Literatures have started with the poems of the pre-islamic period. The poems reflecting the sense of hedonism peaked in the Omayyads period particularly Abbasids, and flourished in terms of their contents. Arabic poets expressed these thoughts mostly in wine poetry. In other words, the poems of wine are the poems including hedonistic feelings and thoughts. In order to understand the poems named as epicureanist style, even the works named as Sakiname in the classic Persian and Turkish poetry, it is useful to know the historical development of the poems having the characteristics of this genre and of the wine poetry in Arabic Literatur. In this study, the historical developments of these poems, startinf from the pre-islamic period and until the end of the first century of Abbasids period, will be emphasized

Anahtar Kelimeler

Wine poems Sakiname Epicurean Epicurean style Arabic Poetry

Kaynakça

  • Adiyy b. Zeyd el-Ibâdî, Dîvân, nşr. Muhammed Cebbâr el-Mu‘îd, Bağdat, 1385/1965.
  • Ahmed Emîn, Duha’l-islâm, I-III, Beyrut, 1351/1933.
  • el-Ahtal (Gayyâs b. Gavs), Dîvân, nşr. Mehdî Muhammed Nâsiruddîn, Beyrut, 1414/1994.
  • Amr b. Kulsûm, Dîvân, nşr. İmîl Bedî‘ Ya‘kûb, Beyrut, 1416/1996.
  • Antera b. Şeddâd, Dîvân, nşr. Muhammed Sa‘îd Mevlevî, Kahire, 1390/1970.
  • el-A‘şâ el-Kebîr (Meymûn b. Kays), Dîvân, nşr. Muhammed Huseyn, Mısır, tsz.
  • Bâdiye Huseyn Haydar, el-Hamr fi’l-hayâti’l-câhiliyye ve fi’ş-şi‘ri’l-câhilî, Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi, Beyrut Amerikan Üniversitesi, Hazi- ran, 1986.
  • el-Bağdâdî (Abdulkâdir b. Omer), Hizânetu’l-edeb ve lubbu lubâbi lisâni’l- Arab, I-XIII, nşr. Abdusselâm Hârûn, Kahire, 1409/1989.
  • el-Câhiz (Ebû Osmân Amr b. Bahr), et-Tâc fî ahlâki’l-mulûk, nşr. Ahmed Zekî Bâşâ, Kahire, 1332/1913.
  • ed-Demîrî (Kemâluddîn Muhammed b. Mûsâ), Hayâtu’l-hayavâni’l-kubrâ, I-II, Kahire, 1389.
  • Dîvânu’l-Huzeliyyîn, I-III, nşr. Ahmed ez-Zeyn, Kahire, 1995.
  • Ebû Mihcen es-Sekafî (Amr b. Hubayb), Dîvân, Şerh: Ebû Hilâl el-Hasan b. Abdillâh b. Sehl, Mısır, tsz.
  • Ebû Nuvâs (el-Hasan b. Hânî), Dîvân, Dâru sâdir, Beyrut, tsz.
  • Evs b. Hacer, Dîvân, nşr. Muhammed Yûsuf Necm, Beyrut, 1400/1980.
  • Hassân b. Sâbit, Dîvân, Beyrut, tsz.
  • İbn Abdirabbihî (Ahmed b. Muhammed), el-Ikdu’l-ferîd, I-IX, nşr. Mu- hammed Mufîd Kumeyha, Beyrut, 1404/1983.
  • -----------, Dîvân, nşr. Muhammed et-Tuncî, Beyrut, 1414/1993.
  • İbn Ebi’d-Dünyâ (Abdullâh b. Muhammed), Kura’d-dayf, I-V, nşr. Ab- dullâh b. Hamed el-Mansûr, Riyâd, 1997.
  • İbnu’l-Esîr (Izzuddîn Ebu’l-Hasan Ali), Usdu’l-ğâbe fî ma‘rifeti’s-sahâbe, I- V, Tahran, tsz.
  • İbn Hacer (Şihâbuddîn Ebu’l-Fadl Ahmed b. ‘Ali), el-İsâbe fî temyîzi’s- sahâbe, I-IV, Mısır, 1328.
  • İbn Hamdûn (Muhammed b. el-Hasan), et-Tezkiratu’l-hamdûniyye, I-X, nşr. İhsân Abbâs-Bekr Abbâs, Beyrut, 1996.
  • İbnu’l-Mu‘tez (Abdullâh b. el-Mu‘tez b. el-Mutevekkil), Dîvân, nşr. Ke- rem el-Bustânî, Beyrut, tsz.
  • İbnu’r-Rûmî, (Ebu’l-Hasan Ali b. el-Abbâs), Dîvân, I-II, şerh: Ahmed Hasan Sebec, Beyrut, 1423/202.
  • -----------, Tabakâtu’ş-şu‘arâ, nşr. Abdussettâr Ahmed Ferrâc, Kahire, 1375/1956.
  • İmruu’l-Kays, Dîvân, nşr. Abdurrahmân el-Mustâvî, Beyrut, 1425/2004.
  • el-İrbilî (Bahâuddîn), et-Tezkiratu’l-fahriyye, nşr. Hâtim Sâlih ed-Dâmin, Dımaşk, 1425/2004.
  • el-İsfehânî (Ebu’l-Ferec Ali b. el-Huseyn), el-Ağânî, (el-Mektebetu’ş- şâmile).
  • el-Kâlî (Ebû Ali İsmâ‘îl b. Kâsım), el-Emâlî, I-II, Beyrut, tsz.
  • Kılıçlı, Mustafa, Sadru’l-islam ve Emeviler Devrinde Gınâ, Erzurum, 1993.
  • el-Kuraşî (Abbâs el-Cuba‘î), Hamâsetu’l-Kuraşî, Irak, tsz.
  • el-Kutubî (Muhammed b. Şâkir), Fevâtu’l-vefayât, (el-Mektebetu’ş- şâmile).
  • el-Merzubânî (Muhammed b. İmrân), Mu‘cemu’ş-şu‘arâ, nşr. Abdussettâr Ahmed Ferrâc, Mısır, tsz.
  • el-Muberred (Ebu’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd), el-Kâmil fi’l-luğa ve’l- edeb, I-IV, nşr. Muhammed Ahmed ed-Dâlî, Beyrut, 1406/1986.
  • en-Nevâcî (Şemsuddîn Muhammed b. el-Hasan), Halbetu’l-kumeyt fi’l- edeb ve’n-nevâdir el-muta‘allika bi’l-hamriyyât, Bulak, 1276/1859.
  • Neşvân el-Himyerî (Ebû Sa‘îd), el-Hûru’l-în, nşr. Kemâl Mustafâ, Beyrut, 1985.
  • en-Nuveyrî (Şihâbuddîn Ahmed b. Abdilvehhâb), Nihayetu’l-ereb fî funûni’l-edeb, I-XXXIII, nşr. Mufîd Kumeyha ve diğerleri, Beyrut, 1424/2004.
  • er-Râğib el-İsfehânî (Huseyn b. Muhammed), Muhâdarâtu’l-udebâ ve muhâverâtu’ş-şu‘arâ ve’l-buleğâ, I-IV, Beyrut, 1961.
  • Sâmî el-Keyyâlî, Hamr ve Şi‘r, Halep, 1963.
  • es-Se‘âlibî (Ebû Mansûr Abdulmelik), Yetîmetu’d-dehr fî mehâsini ehli’l-asr, I-V, nşr. Mufîd Muhammed Kumeyha, Beyrut, 1403/1983.
  • Şevkî Dayf, Târîhu’l-edebi’l-arabî (el-Asru’l-islâmî), Kahire, 1963.
  • -----------, et-Tatavvur ve’t-tecdîd fi’ş-şi‘ri’l-umevî, Kahire, 1952.
  • Tarafa b. el-Abd, Dîvân, nşr. Hamdû Tammâs, Beyrut, 1424/2003.
  • el-Ubeydî (Muhammed b. Abdirrahmân), et-Tezkiratu’s-sa‘diyye fi’l- eş‘âri’l-arabiyye, nşr. Abdullâh el-Cubûrî, Bağdat, 1391/1972.
  • Useyme el-Azm, el-Muctema‘ fi’l-asri’l-Umevî, Beyrut, 1996.
  • Yanık, Nevzat H., Arap Şiirinde Tasvir, Erzurum, 2010.
Toplam 45 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Diğer ID JA83HG57ZK
Bölüm Makale
Yazarlar

KENAN Demirayak Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Aralık 2016
Gönderilme Tarihi 1 Aralık 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA Demirayak, K. (2016). RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI. Doğu Esintileri(5), 87-132.
AMA Demirayak K. RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI. Doğu Esintileri. Aralık 2016;(5):87-132.
Chicago Demirayak, KENAN. “RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI”. Doğu Esintileri, sy. 5 (Aralık 2016): 87-132.
EndNote Demirayak K (01 Aralık 2016) RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI. Doğu Esintileri 5 87–132.
IEEE K. Demirayak, “RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI”, Doğu Esintileri, sy. 5, ss. 87–132, Aralık 2016.
ISNAD Demirayak, KENAN. “RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI”. Doğu Esintileri 5 (Aralık 2016), 87-132.
JAMA Demirayak K. RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI. Doğu Esintileri. 2016;:87–132.
MLA Demirayak, KENAN. “RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI”. Doğu Esintileri, sy. 5, 2016, ss. 87-132.
Vancouver Demirayak K. RİNDANE TARZ OLARAK ADLANDIRILAN TÜRÜN ARAP EDEBİYATINDA ORTAYA ÇIKIŞI. Doğu Esintileri. 2016(5):87-132.

Content of this journal is licensed under a Creative Commons Attribution NonCommercial 4.0 International License

29929