Öz
Samanoğulları döneminin önde gelen şairlerinden biri, ayna zamanda Mesudî-yi Mervezî’den sonra Şahnâme yazan ikinci şair olan Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed Dakikî-yi Tusî’yi asıl üne kavuşturan onun İran ulusal değerleri başta olmak üzere kültrel mirasını aktarmayı amaçlayan Şahnâme yazımında ilk adımı atmış olmasıdır. Dakikî’nin bir övgü şairi olduğu konusunda tereddüt yoktur, yaşadığı dönemlerin övgü şairleri arasında yer almaktadır. Özellikle o dönem emirlerini öven şiirleriyle elde ettiği kazançla görkemli bir mal varlığı elde etmiş, Samanîler döneminde yaşamış ve şiirlerinde o hanedan emirlerini övmüştür. Dakikî’nin şiir tarzı Horasan şiir tarzıdır. Şiirleri IV./X. yüzyıl Samanî dönemi şiiri özellikleri taşır: konuları açısından doğa betimlemeleri, abartısiz, övgülere yer verir. Bu dönem şiirlerinde yaygın olarak şarap, gül, bağ bahçe ve bahar tasvirleri, bilgi, akıl, sevgilinin yüzü, yanağı, zülüflerini konu olan şiirler çok yer alır. Kahramanlık şiirlerinin ikinci büyük usta şairi ulusal kahramanlık şiiri yazma dalında ad bırakan Dakikî-yi Tusî’dir. Bu türün bir sonraki ve en doruktaki ismi Firdevsî, onun Şahnâme’sinden tamamlamış olduğu yaklaşık bin dizeyi bir harfine bile dokunmadan ünlü Şahnâme’sine alarak günümüze gelmesini sağlamıştır
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Avfî, Muhammed, Lubâbu’l-elbâb (yay. E. G. Browne), Tahran 1361 hş., I-II.
- Safâ, Hemâseserâyî, s. 140-141; Turâbî, Târîh-i Edebiyyât, s. 84; Vâhiddûst, Ni
- hâdînehâ-yi Esâtîrî, s. 41; Boyce, M., “Ayādgār ī Zarērān”, Eİr., iranica.com.
- Şi’ru’l-’Acem, I, 100-101; Komisyon, Tarîh-i Îrân, III/1, 477; Tefezzulî, Târîh-i
- Edebiyyât, s. 268; Ekberzâde, Şâhnâme ve Zebân-i Pehlevî, s. 157.
- Berthels, E. E., Târîh-i Edebiyyât-i Fârsî (çev. Sîrûs-i Îzedî), Tahran 1373-1374 hş., I-II.
- Boyce, M., “Ayādgār ī Zarērān”, Eİr., iranica.com.
- Browne, Edward Granville, A Literary History of Persia, Cambridge 1924., I- IV.
- Browne, Edward Granville, Târîh-i Edebî-yi Îrân (çev. Ali Paşa Salih), Tahran 2536 şş.
- Dakikî-yi Tusî, Divân-i Dakikî-yi Tûsî (Muhammed Cevâd-i Şerîat), Tahran 1373 hş.
- Debîrsiyâkî, Muhammed, Pîşâhengân-i Şi‘r-i Pârsî, Tahran 1370 hş. Djalal
- Khaleghi-Motlagh, “Daqīqī, Abū Mansūr Ahmad”,
- http://www.iranicaonline.org.
- Ekberzâde, Dâryûş, Şâhnâme ve Zebân-i Pehlevî, Tahran 1379 hş.
- Firdevsî, Ebu’l-Kâsım, Şahnâme (Moskova Baskısı), Tahran 1385 hş., I-II
- Furûzânfer, Bedîuzzamân, Sohen u Sohenverân, Tahran 1369 hş.
- Furuzânfer, Bediuzzamân, Târîh-i Edebiyyât-i Îrân, Tahran 1386 hş.
- Hidâyet Rızâ Kulî Hân, Mecma‘u’l-fusahâ (yay. Mezâhir-i Musaffâ) Tahran 1340 hş.
- Lazard, Gilbert, Eş’âr-i Perâkende-yi Kadîmterîn Şuarâ-yi Fârsî Zebân, Tahran 1341.
- Mohabbetî, Mehdî, Ez Manâ Tâ Sûret, Tahran 1388 hş., I-II.
- Mutemen, Zeynülabidîn, Tahavvul-i Şi’r-i Fârsî, Tahran 1371 hş.
- Mutlâk, Celâl Halıkî, “Dakikî”, DZEF, III, 205.
- Nâsır Husrev, Sefernâme, (yay. Muhsin-i Hâdim), Tahran 1386 hş.
- Nizâmî-yi Arûzî, Çehâr Makâle (yay. Muhammed-i Kazvînî), Tahran 1364 hş.
- Razî, Emîn Ahmed, Heft İklîm, Tahran 1389 hş. I-III.
- Razî, Şems-i Kays, el-Mucem Fî Meâ’yîr-i Eş’âri’l-Acem, (yay. Allâme Mu- hammed b. Abdulvahhâb-i Kazvinî), Tahran 1388 hş.
- Rypka, Jan, History of Iranian Literature, Dordrecht 1956.
- Safâ, Zebîhullâh, Hemâseserâyî Der Îrân, Tahran 1367 hş.
- Safâ, Zebîhullâh, Târîh-i Edebiyyât Der Îrân, Tahran 1371 hş.
- Şefîî-yi Kedkenî, Muhammed Rızâ, Mûsıki-yi Şi‘r, Tahran 1273 hş.
- Şefîî-yi Kedkenî, Muhammed Rızâ, Suver-i Hiyâl Der Şir-i Fârsî, Tahran 1376 hş.
- Şemîsâ, Sîrûs, Sebkşinâsî-yi Şi‘r, Tahran 1374 hş.
- Şemîsâ, Sîrûs, Seyr-i Ğazel Der Şi‘r-i Fârsî, Tahran 1370 hş.
- Şemîsâ, Sîrûs, Seyr-i Rubâ‘î, Tahran 1374 hş.
- Şiblî-yi Nu’mânî, Şi‘ru’l-‘Acem/Târîh-i Şi‘r ve Edebiyyât-i Îrân, Tahran 1335 hş.
- Tefezzulî, Ahmed, Târîh-i Edebiyyât-i Îrân Pîş Ez İslâm, Tahran 1376 hş.
- Turâbî, Seyyid Muhammed, Târîh-i Edebiyyât-i Îrân Pîş Ez İslâm, Tahran 1373 hş.
- Vâhiddûst, Nihâdînehâ-yi Esâtîrî Der Şâhnâme-yi Firdevsî, Tahran 1379 hş.
- Zerkânî, Seyyid Mehdî, Târîh-i Edebî-yi Îrân, Tahran 1387 hş.
- Zerrînkûb, Abdulhuseyn, Bâ Kârvân-i Hulle, Tahran 1372 hş.
Öz
Abu Mansur Muhammad b. Ahmad Daqiqi Tusi was one of the poets of Samanid domination, he was the second poet after Mesudî-yi Mervezî in the field of Shahnameh (the book of king). Daqiqi wrote an epic history of Iran by the means of national values and transmission of cultural heritage. He was took alot of Money by praise poem about kings of that period. Dakiki style of poetry is the khorasan poetry style. His poems caries the features of the IV./X. Century and Samanids period and describe the nature terms. The subjects of this period widely are about wine, flowers, garden, spring descriptions, knowledge, wisdom and lover's face. Dakiki is the second great master poets of heroic poetry. Thousands couplets by him were included in the epic Shahname (Book of Kings) by the Persian epic poet Ferdowsi
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Avfî, Muhammed, Lubâbu’l-elbâb (yay. E. G. Browne), Tahran 1361 hş., I-II.
- Safâ, Hemâseserâyî, s. 140-141; Turâbî, Târîh-i Edebiyyât, s. 84; Vâhiddûst, Ni
- hâdînehâ-yi Esâtîrî, s. 41; Boyce, M., “Ayādgār ī Zarērān”, Eİr., iranica.com.
- Şi’ru’l-’Acem, I, 100-101; Komisyon, Tarîh-i Îrân, III/1, 477; Tefezzulî, Târîh-i
- Edebiyyât, s. 268; Ekberzâde, Şâhnâme ve Zebân-i Pehlevî, s. 157.
- Berthels, E. E., Târîh-i Edebiyyât-i Fârsî (çev. Sîrûs-i Îzedî), Tahran 1373-1374 hş., I-II.
- Boyce, M., “Ayādgār ī Zarērān”, Eİr., iranica.com.
- Browne, Edward Granville, A Literary History of Persia, Cambridge 1924., I- IV.
- Browne, Edward Granville, Târîh-i Edebî-yi Îrân (çev. Ali Paşa Salih), Tahran 2536 şş.
- Dakikî-yi Tusî, Divân-i Dakikî-yi Tûsî (Muhammed Cevâd-i Şerîat), Tahran 1373 hş.
- Debîrsiyâkî, Muhammed, Pîşâhengân-i Şi‘r-i Pârsî, Tahran 1370 hş. Djalal
- Khaleghi-Motlagh, “Daqīqī, Abū Mansūr Ahmad”,
- http://www.iranicaonline.org.
- Ekberzâde, Dâryûş, Şâhnâme ve Zebân-i Pehlevî, Tahran 1379 hş.
- Firdevsî, Ebu’l-Kâsım, Şahnâme (Moskova Baskısı), Tahran 1385 hş., I-II
- Furûzânfer, Bedîuzzamân, Sohen u Sohenverân, Tahran 1369 hş.
- Furuzânfer, Bediuzzamân, Târîh-i Edebiyyât-i Îrân, Tahran 1386 hş.
- Hidâyet Rızâ Kulî Hân, Mecma‘u’l-fusahâ (yay. Mezâhir-i Musaffâ) Tahran 1340 hş.
- Lazard, Gilbert, Eş’âr-i Perâkende-yi Kadîmterîn Şuarâ-yi Fârsî Zebân, Tahran 1341.
- Mohabbetî, Mehdî, Ez Manâ Tâ Sûret, Tahran 1388 hş., I-II.
- Mutemen, Zeynülabidîn, Tahavvul-i Şi’r-i Fârsî, Tahran 1371 hş.
- Mutlâk, Celâl Halıkî, “Dakikî”, DZEF, III, 205.
- Nâsır Husrev, Sefernâme, (yay. Muhsin-i Hâdim), Tahran 1386 hş.
- Nizâmî-yi Arûzî, Çehâr Makâle (yay. Muhammed-i Kazvînî), Tahran 1364 hş.
- Razî, Emîn Ahmed, Heft İklîm, Tahran 1389 hş. I-III.
- Razî, Şems-i Kays, el-Mucem Fî Meâ’yîr-i Eş’âri’l-Acem, (yay. Allâme Mu- hammed b. Abdulvahhâb-i Kazvinî), Tahran 1388 hş.
- Rypka, Jan, History of Iranian Literature, Dordrecht 1956.
- Safâ, Zebîhullâh, Hemâseserâyî Der Îrân, Tahran 1367 hş.
- Safâ, Zebîhullâh, Târîh-i Edebiyyât Der Îrân, Tahran 1371 hş.
- Şefîî-yi Kedkenî, Muhammed Rızâ, Mûsıki-yi Şi‘r, Tahran 1273 hş.
- Şefîî-yi Kedkenî, Muhammed Rızâ, Suver-i Hiyâl Der Şir-i Fârsî, Tahran 1376 hş.
- Şemîsâ, Sîrûs, Sebkşinâsî-yi Şi‘r, Tahran 1374 hş.
- Şemîsâ, Sîrûs, Seyr-i Ğazel Der Şi‘r-i Fârsî, Tahran 1370 hş.
- Şemîsâ, Sîrûs, Seyr-i Rubâ‘î, Tahran 1374 hş.
- Şiblî-yi Nu’mânî, Şi‘ru’l-‘Acem/Târîh-i Şi‘r ve Edebiyyât-i Îrân, Tahran 1335 hş.
- Tefezzulî, Ahmed, Târîh-i Edebiyyât-i Îrân Pîş Ez İslâm, Tahran 1376 hş.
- Turâbî, Seyyid Muhammed, Târîh-i Edebiyyât-i Îrân Pîş Ez İslâm, Tahran 1373 hş.
- Vâhiddûst, Nihâdînehâ-yi Esâtîrî Der Şâhnâme-yi Firdevsî, Tahran 1379 hş.
- Zerkânî, Seyyid Mehdî, Târîh-i Edebî-yi Îrân, Tahran 1387 hş.
- Zerrînkûb, Abdulhuseyn, Bâ Kârvân-i Hulle, Tahran 1372 hş.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA85ZC44JM |
|---|---|
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Sayı: 4 |
Kaynak Göster
Content of this journal is licensed under a Creative Commons Attribution NonCommercial 4.0 International License