HALLÂC VE ŞİBLÎ’NİN SERÜVENİ

Yıl 2019, Sayı: 10, 193 - 228, 04.02.2019

Nimet Yıldırım

Öz

Bu makale Abdulhuseyn-i Zerrinkûb’un, Costucu Der Tasavvuf-i Îrân adlı eserinin bir bölümünün çevirisini konu almaktadır. Makalede tasav-vuf tarihinin büyük sufîleri Hallâc-ı Mansur ile Ebû Bekr-i Şiblî’nin hayat hikayeleri, tasavvufi görüşleri, düşünceleri ve aykırılıkları sebebiyle yaşa-dıkları serüvenlerine yer verilmektedir. Tasavvuf tarihi bakımından bi-rinci derecede önemli büyük mutasavvıflardan olan Hallâc’ın sözleri ve menkıbeleri çağlar boyunca Müslümanlar arasında yankılanmış ve İslâm toplumu üzerinde derin izler bırakmıştır. Tasavvuf, Hallâc’ın şahsında yeni bir merhaleye ulaşmış, onun bu harekete bastığı damga günümüze kadar etkisini sürdürmüştür.

Türk asıllı bir ailenin çocuğu olan Ebû Bekr-i Şiblî de iyi bir öğrenim görmüş, Abbâsîler döneminde devlet kademelerinde hızla yükselmiş, Rey’de valilik yapmıştır. Valiliği esnasında devrin sufîlerinden Hayr en-Nessâc’ın sohbetine katılmış, sözlerinden etkilenerek valilik görevini bı-rakıp tasavvufa yönelmiştir. Şiblî sadece tasavvuf eğitimiyle yetinmeyip dinî bilimlerle de derinden ilgilenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hallâc-ı Mansûr, Ebû Bekr-i Şiblî

Kaynakça

• Ebû Abdullâh-i Rudbarî ve Ebu’l-Hasan Hasrî ile ilgili bkz.: İbn Esîr, el-Kâmil fi’t-Târîh,V, 103, 111. Ebû Saîd Rabatı ve Bağdat sufileri konusunda bkz.: Firâr Ez Medrese, s. 150-153.