ARAP KADIN GAZETECİLİĞİ VE DERGİCİLİĞİ

Yıl 2020, Sayı: 12, 193 - 220, 24.02.2020

Hayati Öncel

Öz

Milattan önce gazetecilik alanında tarihte bilinen ilk milletin Çinliler
olduğu, Romalıların da günlük gazete çıkardıkları kaynaklarda tespit
edilmiştir. Modern gazetecilik, 15. yüzyılın ortalarında Almanya’da görülürken; günümüzdeki bilinen şekliyle ise Venedik’te Gazetta adıyla ortaya
çıkmıştır (1536). İlk Arap gazetesi 1828 yılında Mehmed Ali Paşa tarafından el-Veḳâ’iʻu’l-Mıṣriyye adıyla çıkarılmıştır. Arap dünyasında kadın yayıncılığı, gazeteciliğin gelişmesinden sonra olmuştur. 1892’de İskenderiye’de Hind Nevfel tarafından çıkarılan el-Fetâtu (Genç Kız) dergisi Arap
dünyasında çıkarılan ilk kadın dergisidir. Celîle Temrhân, Arap dünyasının ilk kadın gazetecisi sayılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arap kadın gazeteciliği, Arap kadın dergiciliği

Kaynakça

• Corcî Zeydân, Târîḫu âdâbi’l-luğati’l-ʻArabiyye, I-IV, Beyrut 1996. Emîlî Fâris İbrâhîm, el-Ḥareketu’n-nisâ’iyyetu’l-Lubnâniyye, Beyrut tsz. Enver el-Cundî, Edebu’l-mer’eti’l-ʻArabiyye: teṭavvuruh ve aʻlâmuh, tsz. Ḥanîfe el-Ḫaṭîb, Târîḫu teṭavvuri’l-ḥareketi’n-nisâ’iyye fî Lubnân ve’r-tibâṭuhâ bi’l-ʻâlemi’l-ʻArabî (1800-1975), Beyrut 1984. İshakoğlu, Ömer, “19. Yüzyıl Arap Nahda Hareketinde Kadın Yazarların Rolü ve Zeynep Fevvâz”, Şarkiyat Mecmuası, Cilt: 2, Sayı: 21, (2012), ss. 43-51, Erişim tarihi: 20.12.2012, http://www.iudergi.com/tr/index.php/edebiyatsarkiyat/issue/view/1521. ‘Îsâ Fettûḥ, Edîbât ʻArabiyyât: Siyer ve Dirâsât, Şam 1994. İsmâ‘îl İbrâhîm, es-Ṣiḥâfetu’n-nisâiyye fi’l-vaṭani’l-ʻArabî, Kahire 1996. Joseph Zeydân, Meṣâdiru’l-edebi’n-nisâ’iyyi’l-ʻâlemi’l-ʻArabiyyi’l-ḥadîs (1800-1996), Beyrut 1999. Kerîme Ḥasan, “Râ’idât ṣaḥafiyyât min zemen fât”, el-Mıṣriyyu’l-yevm, Sayı: 670, (Yayın Tarihi: 14 Nisan 2006), Erişim tarihi: 16.01.2013, http://today.almasryalyoum.com/article2.aspx?ArticleID=13068. Mervân el-Mıṣrî ve diğerleri, el-Kâtibâtu’s-Sûriyyât (1892-1987), tsz. Mu’essesetu’r-Risâle, Terâcimu ’a‘lâmi’n-nisâ’, (ed. Rıḍvân Da‘bûl), Beyrut 1998. Muḥammed et-Tuncî, Muʻcemu aʻlâmi’n-nisâ’, Beyrut 2001. Muṣṭafâ ‘Âşûr, “eṣ-Ṣiḥâfetu’n-nisâ’iyye fi’l-‘âlemi’l-ʻArabî”, Erişim tarihi: 13.08.2012, http://sada.pagesperso-orange.fr/alonyWEB2007/cultures/journale.htm. Randâ Ebu’d-Deheb, “Munîra Sâbit: ʻAmîdetu’n-nisâ’i’r-râ’idât”, Erişim tarihi: 01.11.2011, http://nwrcegypt.org/?p=508. Yazıcı, Nesimi, “Vakayi-i Mısriye Üzerine Birkaç Söz”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 2, Ankara 1991, ss. 267-278, Erişim tarihi: 20.03.2012, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/834/10558.pdf. Yûsuf Es‘ad Dâğir, Meṣâdiru’d-dirâseti’l-edebiyye, I-IV, Beyrut 1972-1983.