Tanpınar’ın “Abdullah Efendi’nin Rüyaları” ve “Yaz Yağmuru” Adlı Hikayelerinde Alegorik Kullanımlar

Yıl 2021, Sayı: 14, 189 - 211, 31.01.2021

Emre Yolcu

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar, eserlerinde işlediği farklı konular, estetik dil anlayışı ve etkileyici kurgusal yapı ile bugün bile güncelliğini koruyan bir kültür ansiklopedisi olarak değerlendirilmektedir. Daha çok bir romancı ve fikir adamı olarak tanınan Tanpınar’ın, sanatsal gücünün özüne erişilebilecek en kestirme yolun ise çoğu zaman hikayeleri olacağı belirtilebilir. Eserlerinde öne çıkan ve bir ekol olmasını sağlayan kendine has hikaye üslubunun ana kaynakları ise renkli imge evreni ve sık sık başvurduğu alegorik unsurlardır. Bu bağlamda Tanpınar’ın hikayeciliğinde önemli birer dönüm noktası kabul edilen Abdullah Efendi’nin Rüyaları ve Yaz Yağmuru adlı hikayelerde alegori kullanımının tespiti, Tanpınar’ın dil evreninin daha doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için de önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tanpınar, Alegori, İroni, Hikaye, Nerval

Kaynakça

• AÇIL, B. (2013). Klasik Türk Edebiyatında Alegori. İstanbul: Küre Yayınları.
• ALKAN, E. (2005). Şiir Sanatı. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• ALTUĞ, T. (2012). Son Bakışta Aşk. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• EAGLETON, T. (2010). Estetiğin İdeolojisi. (çev. Hakkı Hünler ve diğerleri). İstanbul: Doruk Yayımcılık.
• FREUD, S. (2011). Uygarlığın Huzursuzluğu. (çev. Haluk Barışcan). İstanbul: Metis Yayınları.
• FRYE, N. (2015). Eleştirinin Anatomisi. (çev. Hande Koçak). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• GEÇTAN, E. (2012). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis Yayınları.
• HEGEL, G.W. (1994). Estetik I. (çev. Taylan Altuğ, Hakkı Hünler). İstanbul: Payel Yayınevi.
• HEIDDEGER, M. (2011). Sanat Eserinin Kökeni. (çev. Fatih Tepebaşlı). Ankara: De Ki Basım ve Yayım.
• JAMESON, F. (2008). Modernizm İdeolojisi. (çev. Kemal Atakay, Tuncay Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
• JUNG, C. G. (2006). Analitik Psikoloji. (çev. Ender Gürol). İstanbul: Payel Yayınevi.
• KERMAN, Z. (2001). Tanpınar’ın Mektupları. İstanbul: Dergah Yayınları.
• KERMAN, Z. (2005). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KULA, O. B. (2010). Hegel Estetiği ve Edebiyat Kuramı I. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. , KULA, O. B. (2011). Hegel Estetiği ve Edebiyat Kuramı II. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• LUKACS, G. (1985). Estetik I. (çev. Ahmet Cemal). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• ŞAHİN, İ. (2012). Haz ve Günah: Bir Tanpınar Yorumu. İstanbul: Kapı Yayınları.
• ŞAHİN, İ. (2015). Sanatın ve Sanatkârın Alegorisi Olarak “Abdullah Efendi’nin Rüyaları”. Türk Dili Dergisi: S. 767 – 768, Kasım – Aralık, s. 287 – 304.
• TANPINAR, A.H. (2017). Hikâyeler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• WHITMAN, J. (1987). Allegory: The Dynamics of an Ancient and Medieval Technique. Boston: Harvard University Press.