ARAP EDEBİYATINDA ÇOCUK ŞİİRİ

Yıl 2021, Sayı: 15, 327 - 350, 27.07.2021

Rümeysa Zeynep Uylaş

Öz

ÖZ
Çocuk şiiri çocuğun zihinsel, duygusal, psikolojik ihtiyaçlarını karşılayan onu edebî, sanatsal ve kültürel açıdan geliştiren seçkin bir edebi türdür. Yaratılışın başlangıcında ninni ile temelleri atılan çocuk şiiri 20. yy’dan sonra kendi ilkelerini ve özelliklerini belirledi. Çocuğa ‘gelecek’ olarak bakan modern pedogojik yaklaşımlar ışığında eğitsel bir bakış açısı kazanarak özgün bir tür olarak karşımıza çıktı. et-Tahtâvî modern çocuk şiirinin ilk örneklerini yazarak sadece ülkesi Mısır’da değil tüm Arap coğrafyasında bu türün lideri oldu. Ardından Osman Celâl, Ahmed Şevkî, İbrahim el-Arab gibi Mısırlı şairlerin öncülüğünde Arap dünyasında hızla yayıldı. Suriye’de 1950 öncesinde milli hareketlenmenin payıyla büyük gelişme gösteren çocuk şiirinde, Süleyman el-İsa bir asıra yakın ömründe neredeyse çocuklara yazılmamış bir konu bırakmamıştır. Çocuk şiiri Arap coğrafyasında büyük ilgi görmüş, içerik olarak zengin bir edebi tür haline gelmiştir. Vatan, aile, okul, hayvan, intifada ve direniş, mülteci kampları, eğitsel şiirler, mizahi şiirler, dini ve ahlaki değerler içerikli şiirler bu çalışmada ele alınmış konulardandır.
Anahtar Kelimeler: Arap Edebiyatı, Modern Arap Edebiyatı, Çocuk Edebiyatı, Çocuk Şiiri, Arap Edebiyatında Çocuk Şiiri

CHILDREN’S POETRY IN ARABIC LITERATURE

ABSTRACT
Child poetry is a distinguished literary genre that meets the mental, emotional and psychological needs of the child and develops him literally, artistically and culturally. Child poetry, the foundations of which were laid with lullaby at the beginning of creation, determined its principles and characteristics after the 20th century. It’s emerged as an original genre, gaining an educational perspective in the light of modern pedagogical approaches that look at the child as 'the future'. After et-Tahtavi who wrote the first examples of modern children's poetry, spread rapidly in the Arab world by Egyptian poets like Osman Jalal, Ahmed Shawqi and Ibrahem al-Arab. In the children's poetry, which showed great development in Syria before 1950, Sulaiman al-Esa almost didn’t leave an unwritten topic in his life for almost a century. Homeland, family, school, animal, intifada- resistance, refugee-camps, educational, humorous, religious and moral poems are among the topics covered in this study.

Keywords: Arabic Literature, Modern Arabic Literature, Children's Literature, Children’s Poetry, Children’s Poetry in Arabic Literature

Anahtar Kelimeler

Arap Edebiyatı, Modern Arap Edebiyatı, Çocuk Edebiyatı, Çocuk Şiiri, Arap Edebiyatında Çocuk Şiiri

Kaynakça

• Referans1 el-Arab, İbrahim. Âdâbü’l-Arab. Kahire: Nezâretü’l-Meârifi’l-Umûmiyye, Matbaatü’l-Emîriyye, 1913.
• Referans2 el-Akkâd, Abbâs Mahmud. Dîvân min devâvîn, Kahire: Nahdatü Mısr Li’t-Tıbâa ve’n-Neşr ve’t-Tevzî’, 2001.
• Referans3 Ebû Câmûs, Abdü’l Hakîm. Ferâşe… fî semâi râ’ife. 1.Basım. el-Bîreh: Merkez Ûgârît, 2001.
• Referans4 Ebu’s-Sa’d, Abdü’r-Raûf. Et-tıflü ve âlemuhu’l- edebî. 1.Basım. Kahire: Darü’l-Meârif, 1994.
• Referans5 el-Habbâzî, Meşhur Abdü’r-Rahmân. “İtticâhâtü şi’rü’t-tıfl fîş-şi’ri’l-Filistînî’l-mu’âsır”, Mecelletü Câmiatü Kudsü’l-meftûha li’l-ebhâs ve’d-dirâsât. 2009, No.15, ss.215-262. http://www.qou.edu/arabic/magazine/issued15/research6.htm (18 Ağustos 2017). ss.215-262.
• Referans6 Halâve, Muhammed es-Seyyid. Medhal ilâ edebi’l-etfâl: medhal nefsî ictimâ’î. İskenderiye: Müessesetü Horus ed-Devliyye. t.y.
• Referans7 el-Hîtî, Hâdî Nu’mân. Edebü’l-etfâli felsefetuhu, fünûnuhu, vesâituhu. Kahire: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-‘Âmmetü lil-Kitâb, 1986.
• Referans8 el-Hîtî, Hâdî Nu’mân. Sekâfetü’l-etfâl. Küveyt: el-Meclisü’l-Vatani li’s-Sekâfeti ve’l-Fünûn ve’l-Âdâb, 1988.
• Referans9 el-İsa, Süleyman. Dîvanü’l-etfâl. 1.Basım. Şam: Dârü’l-Fikr, 1999.
• Referans10 Keylânî, Kamil. Divâni Kamil Keylânî lil-etfâl. Kahire: Mevkı’ Safahât, 2011.
• Referans11 Klas, Gassan. “Kıra’a fi dîvani’l-etfâli li Şâir Süleyman el-İsa”, Beytu Filistin li’ş-Şi’r. Nisan 2012. http://www.ppbait.org/index.php?option=com_content&view=article&id=1768:2012-04-12-11-25-51&catid=111:2012-04-01-06-29-52 (18 Ağustos 2017).
• Referans12 Kutub, Seyyid. Dîvan-ı Seyyid Kutub. 1.Basım. Mansûra: Darü’l-Vefâ li’t-Tıbâa ve’n-Neşr, 1989.
• Referans13 Neccâr, Muslih. “el-Madmûnü’t-terbeviyyü fi’ş-şi’ri’l-müvecceh ile’l-etfâli fi’l-Ürdün”, Mu’temeru’t-tufûle. Amman: Câmiatü’l-Haşimiyye. t.y.
• Referans14 Pitzner. et-Tıflü ve dirâsetü’l-edeb fi’l-medreseti’-l-ibtidâiyye, Terc: Mahir Kâmil. Kahire.
• Referans15 es-Safedî, Beyân. Şi’ru’l-etfâl fi’l-vatani’l-Arabî (dirâse târîhiyye nakdiyye). Şam: el-Hey’etü’l-Âmmetü’s-Suriyye li’l-Kitab-Vizâretü’s-Sekâfe, 2008.
• Referans16 es-Safedî, Beyân. “Tecrübetü şi’rü’l-etfâl fî Suriya”, el-Ma’rife. No.521 (Şubat 2007), s.316.
• Referans17 es-Savvâf, Mustafa ve Hamdi ez-Zerkelî. ’İlmü’l-Mûsikâ. Şam: el-Matbaatü’l-Hadîse, 1927.
• Referans18 Şakrâ, Cismânî. Ravdatü’l-etfâl. Beyrut: el-Matbaatü’l-Edebiyye, 1932.
• Referans19 eş-Şeyh, Muhammed Abdu’r-Raûf. Edebu’l-etfâl ve binâu’ş-şahsiyye: manzûr terbevî İslâmî. 2. Basım. Dubayi: Darü’l-Kalem, 1997.
• Referans20 Şevkî, Ahmed. Dîvân-i Şevkî li'n-nâşie. Hazırlayan: Ahmed Süveylem, 1.Basım. Kahire: Darü'ş-Şurûk, 2007.
• Referans21 Şevkî, Ahmed. el-Muhtâr min dîvân-ı Şevkî li’l-etfâl. Kahire: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-‘Âmmetü lil-Kitâb. 2002.
• Referans22 Şihâte, Hasan. Edebü’t-tıfl’il-Arabî: Dirâsât ve Buhûs. 3. Basım. Kahire: ed-Dârü’l-Mısriyyeti’l-Lübnaniyye, , 1994.
• Referans23 Şirin, M. Ruhi, İnci Enginün, Can Göknil, Mübeccel Gönen, A. Ferhan Oğuzkan, Ayla Oktay, Feridun Oral ve Nilüfer Tuncer. 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. 3.Baskı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 2000.
• Referans24 ez-Zâhir, Muhammed. Etfâlü’l-vatani’l-cemîl. Amman, 1985.
• Referans25 Zelat, Ahmed. Edebü’l-etfâl beyne Ahmed Şevkî ve Osman Celâl. 1.Basım. Mansûra: Mektebetü’l-Vefâ, 1994.