Şems Tebrizi'nin Sonelerindeki mesel

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 17, 1 - 8, 30.10.2022

Chnour Borhani

https://doi.org/10.5152/AJIS.2022.1031306

Öz

Alegori, farklı biçim ve türlere sahip dolaylı veya metaforik bir ifade biçimidir. Alegori kısa veya genişletilmiş bir biçimde olabilir; çünkü bazen bir şiirdeki birkaç kıta veya dizeyle sınırlıdır veya bir edebi eser boyunca uzanır, bu durumda anlatı alegorisi denir. . Anlatı alegorisi, açık veya literal ve zımni veya yan anlam olmak üzere iki düzeyi olan bir anlatım türüdür ve gerçek ve açık anlamın arkasında, anlatımın gerçek ve asıl amacı olan zımni veya ikinci bir anlam vardır. Anlatı alegorisi biçim ve yapı bakımından masal alegorisi ve benzetme alegorisi olmak üzere ikiye ayrılır. Mesel kahramanları insan karakterleridir ve yapısı ahlaki niyetleri pekiştirmek ve onaylamak içindir. Mevlana'nın sonelerdeki girişimleri arasında bu tür alegori kullanımı yer almaktadır. Mevlana bu alegorileri mistik-ahlaki konuları nesneleştirmek, teorik ve dini kavramları ve kişisel mistik deneyimleri genişletmek için kullandı. Bu alegorilerde rivâyetin ifade edilmesinden maksat, sadece rivâyeti anlatmak değil, önceki veya sonraki âyetlerde zikredilen hal ve durumu açıklamak ve vurgulamaktır. anlam taşıyan. Bu alegorilerin sayısı 31'dir ve içinde üç karakter kategorisi vardır: A. Sofya'nın dini şahsiyetleri ve büyükleri, B. Kahramanları tarihi şahsiyetler olan alegoriler veya hikayelerin kendileri tarihsel kökenleri olan alegoriler, C. Kahramanları argo karakterler olan alegoriler .

Anahtar Kelimeler

Şems Tebrizi, Mevlana, anlatı alegori, kıssa

parable in Shams Tabrizi’s Sonnets

Öz

Allegory is a way of indirect or metaphorical expression, having in different forms and types. Allegory can be in a short or extended form; as it is sometimes limited to a few stanzas or lines in a poem or extended throughout a literary work, which in that case is called the narrative allegory. . Narrative allegory is a type of narration which has two levels of explicit or literal and implicit or connotative meaning, and behind the literal and explicit meaning there is an implicit or second meaning which is the real and main purpose of the narration. Narrative allegory in terms of form and structure is divided into fable allegory and parable allegory. Parable heroes are human characters and its structure is to consolidate and affirm moral intentions. Among the initiatives of Rumi in sonnets is the use of this type of allegory. Rumi used these allegories to objectify mystical-moral issues, to expand theoretical and religious concepts and personal mystical experiences. In these allegories, the purpose of expressing the narration is to explain and emphasize the state and situation that has been mentioned in the verses before or after, and not just to narrate the narration, because for Rumi, narration is an excuse and a means of conveying meaning. The number of these allegories is 31 and there are three categories of characters in it: A. Religious figures and elders of Sofia, B. Allegories whose heroes are historical figures or the stories themselves have historical origins, C. Allegories whose protagonists are slang characters.

Anahtar Kelimeler

Shams Tabrizi’s Sonnets, Mevlana, narrative allegory, parable

Kaynakça

• پورنامداریان، تقی. 1385. داستان پیامبران در کلیات شمس. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
• تقوی، محمّد. 1376. حکايتهاي حيوانات در ادب فارسي. تهران: روزنه
• تودوروف، تزوتان. 1385. نظریه ادبیات. ترجمۀ عاطفۀ طاهایی. تهران: اختران
• خلیلی جهان تیغ، مریم. 1380. سیب باغ جان. تهران: سخن
• رید، یان. 1389. داستان کوتاه. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: مرکز
• سنایی غزنوي، ابوالمجد مجدود بن آدم. 1368. حدیقة الحقیقۀ و شریعة الطریقة. تصحیح مدرس رضوي. تهران: دانشگاه تهران
• شفیعی کدکنی، محمّدرضا. 1387. گزیدۀ غزلیّات شمس تبریز. تهران: سخن
• طبری، محمّد بن جریر. ترجمۀ تفسیر طبری. 1339- 1344. تصحیح حبیب یغمایی. دانشگاه تهران
• عطار نیشابوری. 1388. اسرارنامه. مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن
• عطار نیشابوری. 1387. الهی نامه. مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن
• عطار نیشابوری. 1386. مصیبت نامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن
• فاطمی، سید حسین. 1364. تصویرگری در غزلیات شمس. تهران: امیرکبیر
• فتوحی رودمعجنی، محمود. 1389. بلاغت تصویر. تهران: سخن
• قشیری، عبدالکریم بن هوازن. 1387. رسالۀ قشیریه. ترجمۀ حسن بن احمد عثمانی. تصحیح: بدیع الزمان فروزانفر. تهران: زوار
• مارتین، والاس. 1386. نظریه‏ های روایت. محمد شهبا. چاپ دوم. تهران: هرمس
• مكاريك، ايرنا ريما. 1385. دانشنامۀ نظريه های ادبی معاصر. ترجمۀ محمد نبوی و مهران مهاجر. تهران: آگه
• مولوی، جلال الدین محمد. 1378. دیوان کبیر تصحیح بدیع الزمان فروزانفر. تهران: امیر کبیر مولوی، جلال الدین محمد. 1330، فیه مافیه، تصحیح بدیع الزمان فروانفر. دانشگاه تهران
• مولوی، جلال الدین محمد. 1353. دورۀ کامل مثنوي معنوي. تصحيح: نيكلسون. تهران: امیرکبیر
• میرصادقی، جمال. 1386. ادبیات داستانی. تهران: سخن
• نیسابوری، ابراهیم بن منصور ابن خلف. 1359. قصص الأنبیاء. به اهتمام حبیب یغمائی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب
• Abrams, M.H and Geoffrey Galt Harpham. 2009. A Glossary of Literary Terms. Ninth edition. Buston, MA: Wadsworth Cengage Learning.
• Cudden.J.A, A Dictionary of Literary Terms. 1979. London. Penguin Books.