IN NİZAMÎ GANJAVI'S MAHZENÜ'L-ESRÂR WRITING STYLE AND LANGUAGE FEATURES

Yıl 2025, Sayı: 22, 1 - 13, 29.03.2025

Nimet Yıldırım

https://doi.org/10.62425/dogu.1641552

Öz

The author of each work writes his work, influenced by the environment, conditions, mental state and opportunities and social environment. The social situation of the era in which the work was written, political factors, the poet's share of cultural and historical heritage, the semantic dimensions of the work, the poet's and the author's life experiences, language dominance, literary taste, knowledge accumulation, the interlocutors to whom the work will be presented and a number of external factors significantly leave important traces and influences on the poet's style of expression and language. Nizamî's Treasure of Secrets is in a higher position than Senaî's poem in terms of its content, the subjects it deals with, hu-manist values, the thoughts and feelings it expresses, and its art. This fact is clearly seen in the content of the Treasure of Secrets, as well as in the author's style and themes.

Anahtar Kelimeler

Nizami Ganjavi, Mahzenü'l-esrâr, Mahzenü'l-esrâr writing style

NİZAMÎ GENCEVÎ’NİN MAHZENÜ’L-ESRÂR’INDA YAZIM TARZI VE DİL ÖZELLİKLERİ

Öz

Her eserin yazarı, bulunduğu ortam, şartlar, ruhsal durumu ve imkanları ve sosyal çevreden etkilenerek eserini yazar. Eserin örgüsü ve dokularında yazıldığı çağın sosyal durumu, siyasal etkenler; şairin kültürel ve tarihsel mirastan aldığı pay, eserin anlamsal boyutları, şairin ve yazarın hayatında edindiği tecrübeler, dile egemenliği, edebi zevki, bilgi birikimi, eserin sunulacağı muhataplar ve dışsal birtakım etkenler önemli ölçüde şairin ifade tarzı ve dilinde önemli izler ve etkiler bırakır. Nizamî’nin Sırlar Hazinesi, mazmunu, işlediği konular, hümanist değerler, dillendirdiği düşünce ve duygular ve sanat bakımından Senaî’nin şiirinden daha yüksek makamdadır. Bu gerçek Sırlar Hazinesi’nin içeriğinde de, yazarın işleyiş tarzı ve temalarından açıkça görülür.

Anahtar Kelimeler

Nizami Gencevi, Mahzenü’l-esrâr, Mahzenü’l-esrâr yazım tarzı.

Kaynakça

• Bədəlova T. (2019). “Nizamî Gəncəvî’nin Sirlər Xəzinəsi Poemasında Dövlət, Hökmdar və Xalq Münasibətlərinin Bədii Həlli”, Nizami Gəncəvi Almanaxı. Bakı: Bilimler Akademisi yayınları.
• Mutlak, C. H. (1395 hş.). “Nizâmî-yi Gencevî”, Dânişnâme-yi Zebân-i Fârsî/DZEF. Tahran: İntişârât-i Ferhengistân. Nizami Gəncəvi, (2021) Sirlər Xəzinəsi, Baki: Medeniyet Nazirliği.
• Nizamî-yi Gencevî, (1390 hş.). Kulliyât-i Hamse-yi Hekîm Nizamî-yi Gencevî. Tahran: İntişarat-i Sohen. Purnâmdâriyân, T. (1401 hş.). Mahzenü’l-esrâr. Tahran: İntişârât-i Sohen.
• Servetiyân, B. (1372 hş.). “Râz u Remz-i Sohen Der Âsâr-i Âyîne-yi Ğayb, Nizamî-yi Gencevî, Mecmua-yi Makâlât-i Nizâmî-yi Gencevî. Tebriz: İntişârât-i Dânişgâh-i Tebrîz.
• Yusufî, H. A. (1372) “Terkîbsazî Der Mahzenü’l-esrâr-i Nizamî”, Mecmua-yi Makâlât-i Nizâmî-yi Gencevî. Tebriz: İntişârât-i Dânişgâh-i Tebrîz.