TÂHİRÜ’L-MEVLEVÎ VE ŞİİRİ

Yıl 2008, Sayı: 1, 75 - 88, 01.01.2008

Mehmet Atalay

Öz

Şu ana kadar daha çok Edebiyat Lügatı ve Mesnevî Şerhi ile tanınan Tâhirü’l-Mevlevî Olgun , yaklaşık olarak 10000 beyit şiir söylemiş, fakat şiirleri yeterince tanınmamış bir şâirdir. Yaklaşık olarak elli yıl şiirle uğraşan Tâhirü’lMevlevî’nin, hayatının çeşitli dönemlerine ait şiirlerini içeren üç ayrı Türkçe divanı, bir de Farsça divançesi vardır. Bizzat kendisinin 68 sayı çıkardığı Mahfil dergisi ile Sebîlürreşâd, Sırâtımüstakîm, Beyânülhak ve İslâm Yolu gibi dergilerde birçok şiir ve yazısı yayınlanmıştır. Fuzûlî, Nef’î, Sezâî, Nedîm, Muallim Nâcî gibi üstadları taklîde çalıştığını ve millî zevkten nasiplendiğini belirten Tâhirü’l-Mevlevî, çoğunlukla edebî ve dinî konularda olmak üzere, aruz ve hece vezni ile pek çok konuda şiir yazmış, eski tarzın tüm nazım şekillerini kullanmış, halk edebiyatı türlerinden koşma tarzına da yer vermiş velûd bir şâirdir

Anahtar Kelimeler

Tâhirü’l-Mevlevî, Türk edebiyatı, Fars edebiyatı, şiir, tasavvuf.

TAHIRU’L MEVLEVI AND HIS POEMS

Öz

Despite, Tahirü’l-Mevlevî 1877-1951 who has been mostly known with Edebiyat Lugati Literature Dictionary and Mesnevi Şerhi Explanation of Masnavi and has written approximately 10000 couplet poems; his poems are not known adequately. Tahirü’l-Mevlevî who spent fifty years has three different Turkish Divans, which include poems of different periods of his life. He has a Persian Small Divan as well.

Anahtar Kelimeler

Tahirü’l Mevlevi, Turkish Literature, Persian Literature, Poem, Sufism.

Kaynakça

• Ahmet Remzi Akyürek ve Şiirleri, haz. Hasibe Mazıoğlu, Ankara 1987.
• Beyânü’l-Hak, yıl: 1326-1330/1908-1912, sa. 1-181.
• Bostân-ı Sa‘dî, nşr. Gulâmhüseyn-i Yûsufî, Tahran 1363 hş.
• Çilehâne Mektupları, bk. Olgun, Tahir.
• Dîvânçe-i Tâhir, bk. Muhammed Tâhir (Olgun).
• Dîvân-ı Câmî, nşr. A’lâhân-i Efsahzâd, I-II, Tahran 1378 hş.
• Dîvân-ı Fârsi-yi Sultân Cem, yay. Abdurrahman Naci Tokmak, 1380 hş.
• Dîvânçe-i Fârsi-yi Tâhir ve Tercümesi, Süleymaniye Kütüphanesi, FS 82.
• Dîvân-ı Hâfız, nşr. Kazvînî - Ganî, Tahran 1373 hş.
• Dîvân-ı Tâhirü’l-Mevlevî (F), İstanbul Üniversitesi, no. T 9387.
• Dîvân-ı Tâhirü’l-Mevlevî 2 (E), Süleymaniye Kütüphanesi, FS 72.
• Dîvân-ı Tâhirü’l-Mevlevî (B), Süleymaniye Kütüphanesi, FS 78.
• Edebî Mektuplar, bk. Olgun, Tahir.
• Farsça Dîvânçe ve Tercümesi, bk. Tâhirü’l-Mevlevî.
• Fuzûlî Divanı, haz. Kenan Akyüz - Süheyl Beken - Sedit Yüksel - Müjgan Cunbur, Ankara 1990.
• Gülistân-ı Sa‘dî, nşr. Gulâmhuseyn-i Yûsufî, Tahran 1369 hş.
• Hicaz Seyahatnamesi, bk. Şâir Nabi.
• İhtifalci Mehmet Ziya Bey, Yenikapı Mevlevihanesi, haz. Murat A. Karavelioğlu, İstanbul 2005.
• İz, Mâhir, Yılların İzi, İstanbul 1075.
• Lugat-ı Nâcî, bk. Muallim Nâcî.
• Mahfil, yıl: 1338-1345/1919-1926, sa. 1-68.
• Merhum Avnî Bey Divanı, İstanbul 1306.
• Mevlânâ Celâleddîn Rûmî, Mesnevi-yi Ma’nevî, nşr. R.A. Nicholson, 1925-1933 Leiden baskısı üzerinden ofset.
• Muallim Nâcî, Lugat-ı Nâcî, İstanbul 1978, ofset.
• Muhammed Tahir (Olgun), Dîvânçe-i Tâhir, Dersaâdet 1318.
• Nâbî Dîvânı, I-II, haz. Ali Fuat Bilkan, İstanbul 1997.
• Nef’î Divanı, haz. Metin Akkuş, Ankara 1993.
• Olgun, Tahir, Çilehâne Mektupları, haz. Cemâl Kurnaz - Gülgün Erişen, Ankara 1995.
• ---------, Divan Edebiyatının Bazı Beyitlerinin İzahına Dair Edebî Mektuplar, haz. Cemâl Kurnaz, Ankara 1995.
• Sırât-ı Müstakîm, yıl: 1324-1327/1908-1912, sa. 1-182.
• Şair Nabi, Hicaz Seyahatnamesi (Tuhfet’ul Harameyn), çev. Seyfettin Ünlü, İstanbul 1996.
• Şentürk, Atilla, Tahir’ül Mevlevi Hayatı ve Eserleri, İstanbul 1991.
• Tâhir Olgun’un İkinci Dîvânı (A), Süleymaniye Kütüphanesi, FS 83.
• Tâhirü’l-Mevlevî, Farsça Divançe ve Tercümesi, haz.Yusuf Öz -Yakup Şafak,Konya 2003.
• ----------, Mir’ât-ı Hazret-i Mevlânâ, İstanbul 1315.
• ----------, Yenikapı Mevlevîhânesi Postnişîni Şeyh Celâleddîn Efendi Merhûm, İstanbul 1326/1910.
• Tâhirü’l-Mevlevî’nin Farsça Divançesi ve Tercümesi, haz. Mehmet Atalay, İstanbul 2007.
• Tâhirü’l-Mevlevî’nin Türkçe ve Farsça Divanları, haz. Mehmet Atalay, Erzurum 2005.
• Tahir’ül Mevlevi Hayatı ve Eserleri, bk. Şentürk, Atilla.
• Yenikapı Mevlevihanesi, bk. İhtifalci Mehmet Ziya Bey.
• Yenikapı Mevlevîhânesi Postnişîni Şeyh Celâleddîn Efendi Merhûm, bk. Tâhirü’l-Mevlevî. Yılların İzi, bk. İz, Mahir.