NEF‘Î VE SINIR ÖTESİNE YAZDIĞI İKİ FARSÇA KASİDE

Yıl 2008, Sayı: 2, 25 - 48, 01.06.2008

Mehmet Atalay

Öz

Nef„î, Türk Edebiyatının en ünlü kaside ve hiciv şairlerindendir. I. Ahmed. II. Osman ve IV. Murad devrinde İstanbul‟da bulunmuştur. Türkçe ve Farsça birer divan ile hicivlerini ihtiva eden Sihâm-i Kazâ adlı bir eseri vardır. Şairin Farsça Divan‟ında yer alan kasidelerden biri Kırım Hanı Hüsam Giray, diğeri de Hind hükümdarı Sultan Selim‟in övgüsü hakkındadır

Anahtar Kelimeler

Nef„î, Türk Edebiyatı, Fars Edebiyatı, Kaside, Kırım Hanı Hüsam Giray, Hind hükümdarı ġah Selîm

Kaynakça

• AkkuĢ, Metin, Nef‟î ve Sihâm-ı Kazâ, Ankara 1998. Alî Ekrem, Nef‟î‟de Tasannu‟, Darülfünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası, c. IV, sa. III-IV, s.141, 1341 h.
• Alptekin, Ali, Nef‟î‟nin Farsça Divanının Tenkitli Neşri, Mezuniyet tezi, Türkiyat Enstitüsü, no.155, 1944.
• Atalay, Mehmet, Şâir Nef‟î, Farsça Divanının Edisyon Kritiği ve Üslûbu, basılmamıĢ Doktora Tezi, Erzurum 1988.
• Bâkî Dîvânı Tenkitli Basım, haz. Sabahattin Küçük, Ankara 1994.
• Banarlı, Nihad Sâmi, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, I-II, Ġstanbul 1971.
• Dîvân-ı Hâkâni-yi Şirvânî, nĢr. Cihângîr-i Mansûr, Tahran 1375 hĢ.
• Dîvân-ı Hazîn-i Lâhîcî, nĢr. Bîjen-i Terakkî, Tahran 1350 hĢ.
• Ebüzziyâ (Tevfîk), Nef„î, Ġstanbul 1311 h.
• Eski ġiirin Rüzgârıyla, bk. Yahya Kemal. Fezleke, bk. Kâtib Çelebi.
• Fuzûlî Divanı, haz. Kenan Akyüz - Süheyl Beken - Sedit Yüksel - Müjgan Cunbur, Ankara 1990.
• Gibb, E.J. Wilkinson, Osmanlı Şiir Tarihi A Hıstory of Ottoman Poetry, çev. Ali ÇavuĢoğlu, I-V, Ankara 1999.
• İA = Ġslâm Ansiklopedisi, I-XIII, Ġstanbul 1940-1986. Ġsmâîl Belîg, Nuhbetü‟l-âsâr li zeyl-i Zübdeti‟l-eş‟âr, haz. Abdülkerim Abdülkadiroğlu, Ankara 1985.
• İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu, haz. Komisyon, I-IV, Ġstanbul 1968.
• Karahan, Abdülkadir, Nef‟î Divanından Seçmeler, Ġstanbul 1972.
• ----------, Nef‟î‟nin Yerme ve Sövmedeki Hüneri, Türk DüĢüncesi, c. I, s. 193-194, 1954.
• ----------, Vesikaların Işığı Altında Nef‟î‟nin Hayatından Çizgiler, Türk Dili dergisi, c. III, s. 264-266, 1954.
• Kâtib Çelebi, Fezleke, I-II, Ġstanbul 1287 h. ----------, Keşfü‟z-zünûn an esâmi‟l-kütübi ve‟l-fünûn, I-II, nĢr. ġerafettin Yaltkaya-Rıfat
• Bilge, Ġstanbul 1941-1943.
• Köprülü, M.Fuad, Eski Şairlerimiz Divan Edebiyatı Antolojisi, Ġstanbul 1934.
• Kulliyyât-ı Urfi-yi Şîrâzî, nĢr. Cevâhirî “Vecdî”, Tahran 1369 hĢ.
• Kürkçüoğlu, Kemâl Edib, Nef‟î‟nin Bilinmeyen Birkaç Şiiri, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, c. VII, s.287-294, yıl: 1949.
• Mecmaü‟l-bahreyn, Milli Kütüphane, A136, va. 10a
• Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî, I-IV, Ġstanbul 1311 h.
• Mehmed Tâhir Efendi (Bursalı), Osmanlı Müellifleri, nĢr. A.Fikri Yavuz- Ġsmail Özen, IIII, Ġstanbul ts.
• Muallim Nâcî, Esâmî, Ġstanbul 1308 h.
• Naîmâ, Târîh, I-VI, Ġstanbul 1280 h.
• Naîmüddîn Seyyid, Nef‟î ve İran Şiiri, basılmamıĢ Doktora tezi, Ankara 1953.
• ----------, Nef‟î‟nin Bilinmeyen Kasideleriyle Diğer Manzumeleri, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, c. XI, s.125-147.
• Nef‟î Divanı, haz. Metin AkkuĢ, Ankara 1993.
• Nef‟î ve Sihâm-ı Kazâ, bk. AkkuĢ, Metin. Ocak, Fatma Tulga, Nef‟î İçin Söylenmiş Bir Hiciv Beyti Üzerine, Hacette-pe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, c. I, sa. 1, s. 19, Ankara 1983.
• ----------, Nef‟î Konusunda Yeni İki Belge, Hacettepe Üniversitesi BeĢeri Ġlimler Dergisi, c.10, sa.4, s.125-130, Haziran 1981.
• ----------, Ölümünün Üçyüzellinci Yılında Nef‟î, “Nef‟î ve Eski Türk Edebiyatındaki Yeri”, s. 1-44, Ankara 1987. Osmanlı ġiir Tarihi, bk. Gibb.
• Riyâzî, Riyâzü‟ş-şuarâ, Nuruosmaniye Kütüphanesi, no. 3724. Riyâzü‟Ģ-Ģuarâ, bk. Riyâzî.
• Safâ, Zebîhullâh, Târîh-i Edebiyyât der Îrân, I-V, Tahran 1371 hĢ. ġihâbüddîn Süleymân, Târîh-i Edebiyyât-ı Osmâniyye, Ġstanbul 1328 h.
• Tâhirü‟l-Mevlevî, Edebiyat Lügati, Ġstanbul 1973.
• ----------, Edebiyat Tarihimize Dâir Manzum Bir Muhtıra, Ġstanbul 1931.
• Tâhirü‟l-Mevlevî‟nin Türkçe ve Farsça Divanları, haz. Mehmet Atalay, Erzurum 2005.
• Tarlan, Ali Nihat, İran Edebiyatı, Ġstanbul 1944.
• ---------, Ali Nihat, Mevlânâ, Ġstanbul 1974.
• ---------, Ali Nihat, Nef‟î‟nin Farsça Divanı Tercümesi, Ġstanbul 1944.
• Tezkire-i Rızâ, Ġstanbul 1316 h.
• Yahya Kemal, Eski Şiirin Rüzgârıyla, Ġstanbul 1974.
• Ziyâeddîn Fahrî, Erzurum Şairleri, Ġstanbul 1927.
• Diğer kısaltmalar çev. : çeviren DTCF : Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi h. : hicri haz. : hazırlayan hĢ. : hicri-Ģemsi krĢ. : karĢılaĢtır Metin, be. : Tarafımızdan neĢre hazırlanmakta olan Nef„î‟nin Farsça Divanı ile Tercümesi adlı kitapta yer alan Divan metninde müteselsil olarak verilen beyit numarası no. : numara nĢr. : neĢreden, yayınlayan öl. : ölüm tarihi s. : sayfa sa. : sayı ts. : tarihsiz